مباحث جدیدی که در خصوص وظایف بخش مالی مطرح شده به بازنگری در نقش‌های مدیران مالی منجر شده است. به‌طوری‌که شاهد ظهور یک رویکرد جدید در خصوص نقش‌ها و وظایف مدیر مالی در مقایسه با رویکرد سنتی هستیم. در رویکرد سنتی، نقش مدیران مالی به ثبت و ضبط حساب‌ها، نظارت مالی، تهیه بودجه و صورت‌های مالی و انعکاس مغایرات خلاصه می‌شد. اما در رویکرد جدید، مدیران ارشد مالی(CFO) وظایفی همچون مشارکت فعال در تدوین راهبردها، تحکیم کنترل‌های داخلی، مدیریت منابع ارزیابی عملکرد، تامین مالی و مدیریت وجوه، مشارکت در مدیریت ریسک و پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی ذی‌نفعان مختلف درونی و بیرونی را نیز بر عهده دارند. موسسه معتبر مشاوره مدیریت دیلویت (Deloitte) در یک گزارش پژوهشی چهار نقش اصلی مدیران ارشد مالی را این‌گونه برشمرده است:

۱-نقش راهبردی: در این نقش مدیران ارشد مالی در جهت متوازن ساختن راهبردهای مالی و راهبردهای کسب‌وکار سازمان عمل می‌کنند.

۲-نقش عملیاتی: در این نقش مدیران ارشد مالی وظیفه متوازن‌سازی امکانات، استعدادها، هزینه‌ها و خدمات در جهت انجام مسوولیت‌های سازمانی بخش مالی را برعهده دارند.

۳- نقش ناظر: در این نقش مدیران ارشد مالی، حفاظت و نگهداری از دارایی‌های سازمان را بر عهده دارند.

۴-نقش تسهیل‌گر: در این نقش، مدیران ارشد مالی نقش محرک سازمان در جهت دستیابی به اهداف مالی و استراتژیک را ایفا می‌کنند.

در راستای تغییر نقش مدیران ارشد مالی و بخش مالی شرکت‌ها شاهد تغییر نقش مدیران ارشد مالی بانک‌ها هستیم. مدیران ارشد مالی و بخش مالی بانک‌ها از وظیفه سنتی حسابداری و نظارت مالی به وظیفه معماری ارزش گام نهاده‌اند. سیر تکامل نقش مدیران ارشد مالی و بخش مالی در بانک‌ها چند مرحله را سپری کرده است. این مراحل عبارتند از:

کنترل‌گر مالی (Bean-Counting controller): جایگاه مدیر ارشد مالی در بانک‌ها با کنترل گذشته نگر و گزارشگری شروع شد. اقدامات آینده نگر مانند برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی سرمایه‌ای به مرور به وظایف قبلی اضافه شد؛ اما این نقش متمرکز بر فعالیت‌ها و تعاملات داخلی بانک بود و از بازار خارجی و سایر ذی‌نفعان جدا بود.طراح استراتژیک (strategic architect): نقش مدیر ارشد مالی به مرور زمان بعد آینده نگری بیشتری پیدا کرد و به سمت تعریف استراتژی رقابتی مناسب حرکت کرد. مدیر ارشد مالی باید درک عمیقی از بازارها و رقبا به‌دست آورد. مشارکت در طراحی مدل کسب‌و‌کار بانک بخشی از این نقش است.  

هدایت‌گر سرمایه (Captain of Capital): مسوولیت بعدی با شروع مراقبت از سرمایه و ساختار تامین مالی بانک‌ها شکل گرفت. این نقش به مدیریت سرمایه و پاسخگویی به سرمایه‌گذاران نهادی درخصوص سرمایه و بدهی تبدیل شد.مراقب ریسک (Warden of risks): الزامات نهاد‌های مقرراتی ناظر که با بیانیه کمیته بال آغاز شد نقش مدیر ارشد مالی را در بانک‌ها ارتقا داد. از این پس مدیر ارشد مالی به تامین مالی، ابزارهای مدیریت ریسک و استراتژی‌های معامله به طرز پررنگ تری می‌پرداخت.راهنمای ارزش (value director): در نهایت مدیر ارشد مالی با تخصیص منابع مشهود و نامشهود جریان خلق ارزش را راهنمایی می‌کند. در این نقش تکامل یافته، مدیر ارشد مالی با به‌کارگیری انواع ابزارهای مالی و غیر مالی محرک‌های ارزش و تخریب‌کننده‌های ارزش در بانک را شناسایی و از سازوکارهای مختلف برای بهبود ارزش استفاده می‌کند.

تکامل نقش‌های مدیر ارشد مالی بانک‌ها نشان می‌دهد که بخش مالی بانک‌ها باید ارزش‌آفرینی را به‌عنوان وظیفه محوری خود مورد توجه قرار دهند. به همین منظور گزارش‌دهی ارزش بانک، حفاظت از ارزش بانک، توانمند‌سازی بانک برای خلق ارزش و توسعه راهبردهای خلق ارزش از جمله وظایف حیاتی است که بخش مالی بانک باید به تعقیب آن بپردازد. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت فزاینده ارزش‌آفرینی در بانک‌های ایرانی است. این رویکرد جدید به بانک‌های ایرانی این امکان را می‌دهد که ارزش‌آفرینی را به دستورکار اصلی خود تبدیل کنند و از کلیه منابع و قابلیت‌ها جهت خلق ارزش برای ذی‌نفعان بهره گیرند. این رویکرد جدید به وظایف بخش مالی و نقش‌های مدیر ارشد مالی راه‌حلی برای مهم‌ترین مساله بانک‌های ایرانی یعنی «مساله ارزش‌آفرینی» است.

 

اخبار مرتبط