بانک مرکزی در دومین گام به‌منظور ساماندهی وضعیت چک در کشور، پس از اجرای کامل سامانه چکاوک در سال ۱۳۹۴، امروز به‌صورت رسمی از سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه دسته چک) رونمایی می‌کند. در همین راستا ناصر حکیمی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی خبر داد که چک‌های قدیمی تا اردیبهشت سال آینده در داخل بانک‌ها پردازش و پذیرش می‌شود و بعد از آن دیگر چک غیرصیادی در شبکه بانکی پذیرفته نمی‌شود.به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، سه‌شنبه ۲۸ شهریور در حاشیه جلسه شورای پول و اعتبار آیین رونمایی از سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه دسته چک) برگزار می‌شود.این طرح با همت کارشناسان بانک مرکزی به‌منظور رفع مشکلات فعلی کاربری چک اجرا شده است و اجرای آن در دو بعد شکلی و فرآیندی، تحولات مهمی از جمله اعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور، استعلام وضعیت عملکرد صادر‌کننده چک از طرف گیرنده آن، استانداردسازی ابعاد، جانمایی اقلام اطلاعاتی و ویژگی‌های امنیتی برگه چک را دربر خواهد داشت.

تشریح جزئیات صیاد

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی مشخصات سامانه صیاد یا سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک را تشریح کرد. ناصر حکیمی در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما افزود: یکی از ویژگی‌های اصلی این سامانه این است که ابعاد چک‌های مختلف بانک‌های دولتی و خصوصی یکدست و استاندارد می‌شود. وی گفت: الان بانک‌ها چک‌ها را در رنگ‌ها و اندازه‌های مختلف صادر می‌کنند که احراز اصالت این نوع چک یک مشکل شده است و از معضلات مردم این است که ممکن است چک دریافتی آنها جعلی باشد. معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی افزود: با اجرای سامانه صیاد صدور چک در همه بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز کشور به‌صورت یکدست و استاندارد خواهد شد و وجه تمایز آنها نام بانک و آرم بانک است که روی هر برگ چک جداگانه درج خواهد شد و دیگر تمایز رنگ، طرح و ابعاد نخواهند داشت. وی افزود: بنابراین چک را از هر بانکی که دریافت کنید به‌راحتی می‌توانید تشخیص دهید که آیا این چک اصالت دارد؟ و می‌توانید ویژگی‌های امنیتی آن را چک کنید؛ بنابراین مشکل جعل چک و موارد مشابه مرتفع شده است. حکیمی با بیان اینکه در حال حاضر چک‌ها به‌صورت غیر‌متمرکز در شعب بانک‌ها صادر می‌شود و در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد، افزود: ممکن است در این فرآیند خللی به‌وجود آید و بر اثر مشکل یا سهل‌انگاری برای کسی که سوء‌سابقه دارد یا سابقه چک برگشتی دارد یا حساب او مسدود شده است مجددا دسته چک صادر شود. وی با تاکید بر اینکه سامانه صیاد یک سامانه متمرکز است، افزود: آمار، اطلاعات و عملکرد هر کسی که متقاضی دسته چک باشد از طریق یک سامانه متمرکز در صیاد استعلام می‌شود و در صورتی که اهلیت لازم را برای گرفتن دسته چک داشته باشد فرآیند صدور دسته چک برای وی اتفاق می‌افتد.

وی افزود: به‌خاطر این تمرکز تمام ایرادات، مشکلات یا سهل‌انگاری‌هایی که ممکن است در صدور چک اتفاق بیفتد در سامانه صیاد امکان‌پذیر نیست و مرتفع می‌شود و دریافت‌کننده چک مطمئن است چکی که دریافت کرده از نظر کنترلی و وضعیت عملکرد و اعتبار صادر‌کننده چک کنترل شده است. معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی افزود: ویژگی بسیار مهم دیگر سامانه صیاد این است که یک شماره منحصر به فرد روی هر برگ چک درج می‌شود که دریافت‌کننده چک می‌تواند این رقم را به سامانه پیامکی بانک مرکزی ارسال کند و در همان لحظه مطلع شود صادر‌کننده چک سوء‌سابقه داشته یا نه و آیا حساب او مسدود شده است یا نه یا قبلا چک برگشتی داشته یا نه؟ وی افزود: اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده متوجه می‌شود و می‌تواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند و این اطمینان نسبی به افراد می‌دهد که اولا اصالت چک اطمینان‌بخش است و بعد وضعیت صاحب چک استعلام شده است. حکیمی با بیان اینکه قرار است سامانه صیاد در حاشیه جلسه شورای پول و اعتبار رسما رونمایی و روند کار آن آغاز شود، افزود: با صدور این نوع چک‌ها به محض آنکه اولین چک برگشت بخورد چون امکان استعلام فراهم است همه مطلع می‌شوند که این چک‌ها اعتبار ندارد و به اصطلاح پاس نخواهد شد؛ بنابراین از گرفتن چک‌های کسانی که بدحساب هستند اجتناب می‌کنند و این می‌تواند بسیاری از پرونده‌های قضایی مرتبط را کاهش دهد. وی گفت: با توجه به اینکه مقدار زیادی از چک‌های قدیمی هنوز در بازار و دست اشخاص است فرآیند جایگزینی سامانه صیاد با چک‌های قدیمی چند ماهی به طول می‌انجامد و چک‌های صیادی از فردا به‌تدریج جایگزین چک‌های قدیمی می‌شود.او گفت: چک‌های قدیمی تا اردیبهشت سال آینده در داخل بانک‌ها پردازش و پذیرش می‌شود، ولی بعد از آن دیگر چک غیر‌صیادی در شبکه بانکی نخواهیم پذیرفت.