دنیای اقتصاد: بانک مرکزی جدیدترین گزارش شاخص قیمت تولید‌کننده را منتشر کرد. بر مبنای این گزارش نرخ ماهانه تورم تولیدکننده که در اردیبهشت ماه به کمترین میزان در یک سال گذشته رسیده بود، به دنبال حل معادلات سیاسی و عبور آثار موج تقاضای ابتدای سال بار دیگر در خردادماه به سطح ثبت شده در فروردین‌ماه بازگشته است. نرخ تورم نقطه‌به نقطه نیز که در اردیبهشت ماه سال جاری روند صعود مستمر ۹ ماهه خود را پایان داده بود، بار دیگر در خرداد ماه سال جاری با افزایش ۲/ ۰ واحد درصدی نسبت به ماه پیشین در سراشیبی صعود قرار گرفته‌ است. بر مبنای گزارش بانک مرکزی روند صعودی نرخ تورم تولیدکننده میانگین که تاحدودی منعکس‌کننده رفتار متغیر آتی تورم در سمت انتهای زنجیره عرضه است برای نهمین ماه متوالی روند صعودی خود را حفظ کرده‌ است. این متغیر طی ۹ ماه منتهی به خرداد ماه سال جاری بیش از ۱۰۰درصد افزایش یافته ‌است. در میان گروه‌های مورد بررسی در این گزارش نیز نرخ تورم ماهانه تنها در گروه صنعت منفی بوده‌ است. نرخ تورم ماهانه این گروه برای سومین ماه متوالی در خارج از محدوده اعداد مثبت قرار گرفته ‌است.

بازگشت تورم ماهانه از حضیض

بر مبنای گزارش منتشر شده که به انعکاس متغیرهای تورمی ابتدای زنجیره عرضه در خردادماه سال جاری پرداخته ‌است، شاخص بهای تولیدکننده در ‌ایران در خرداد ماه ۱۳۹۶ به عدد ۲/ ۲۳۷ رسیده که نسبت به ماه قبل ۴/ ۰درصد افزایش یافته است. نرخ تورم تولیدکننده ماهانه در فروردین ماه سال جاری نیز تقریبا با نرخ گزارش‌شده برای خردادماه سال جاری برابر بود. اما این متغیر تورمی در ماه میانی بهار با کاهش ۴/ ۰ واحد درصدی به صفر درصد رسید. به‌نظر می‌رسد که کاهش تقاضای مصرف‌کنندگان پس از عبور موج تقاضای عید نوروز و عدم اطمینان نسبت به آینده سیاسی کشور و نتایج انتخابات نقش معناداری در توضیح رفتار این متغیر تورمی در اردیبهشت ماه سال جاری داشته است. این دو عامل در کنار سایر فعل و انفعالات بازار مانند کاهش میانگین نرخ ارز در اردیبهشت ماه در مقایسه با ماه پیشین، باعث ثبت کمترین مقدار تورم تولیدکننده ماهانه در یک سال گذشته، به نام ماه میانی فصل بهار شد. با حل معادله انتخابات و رفع آثار موج تقاضای ابتدای سال، تولیدکنندگان آزادی عمل بیشتری برای افزایش قیمت محصولات در ابتدای زنجیره عرضه داشته‌اند. به این ترتیب می‌توان فرض کرد که رفع دو عامل یاد شده از مهم‌ترین دلایل افزایش مجدد نرخ تورم ماهانه تولیدکننده در سومین ماه از سال جاری است. مقایسه تورم ماهانه سال‌جاری با نرخ تورم ماهانه در بازه زمانی مشابه در سال گذشته نیز حکایت از افزایش ۱/ ۰ واحد درصدی این متغیر دارد.

انعکاس تغییر قیمت در اقتصاد

نرخ تورم تولیدکننده برای انعکاس تغییر قیمت کالاها در ابتدای زنجیره عرضه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل این نرخ تورم با یک وقفه زمانی، در نرخ تورم مصرف‌کننده (انتهای زنجیره‌عرضه) منعکس می‌شود. اگرچه با توجه به ماهیت پیش‌نگر این متغیر، افزایش آن می‌تواند به منزله صعود تورم مصرف‌کننده تعبیر شود، اما از زاویه نگاه طرف عرضه افزایش این متغیر به منزله رفع سایه تهدید رکود از سر اقتصاد کشور است. بر مبنای گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی نرخ تورم تولیدکننده در خردادماه سال جاری با افزایش ۶/ ۰ واحد درصدی در مقایسه با ماه پیشین به حدود ۵/ ۶ درصد رسیده‌است. نرخ تورم میانگین تولیدکننده پس از یک روند رو به نزول مستمر در مهرماه سال گذشته با ثبت رقم ۲/ ۳درصد به کمترین میزان در دو سال گذشته رسید. اما با عبور ثلث ابتدایی پاییز پیشین، این متغیر در دوربرگردان صعود قرار گرفت و طی ۸ ماه متوالی روند کاملا صعودی را پشت سر گذاشت. این متغیر در ادامه روند صعودی خود در پایان سال گذشته به ۵ درصد رسید و در ادامه با صعود ۵/ ۱ واحد درصدی در فصل بهار به حدود ۵/ ۶ درصد رسید.

رفع وقفه در صعود تورم نقطه به نقطه

بر مبنای گزارش منتشر شده، شاخص کل قیمت‌ها در خرداد ماه سال جاری در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته حدود ۷/ ۸ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در مقطع زمانی مشابه در سال ۱۳۹۵ حدود ۶/ ۱ درصد بوده است. تورم نقطه به نقطه که در تمامی ماه‌های سال گذشته به جز تیرماه مسیر صعودی را پشت سر گذاشته بود، در ماه پایانی سال گذشته با ثبت رقم ۱/ ۹ درصدی به بیشترین میزان پس از فروردین سال ۱۳۹۴ رسید. اما برآیند حرکت پیش‌نگر تورم تولیدکننده در دو ماه ابتدایی سال جاری در جهت خلاف زمستان سال ۱۳۹۵ بوده است. برمبنای آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی، در فروردین ماه سال جاری تورم تولیدکننده نقطه به نقطه در ادامه مسیر صعودی خود به ۲/ ۹ درصد رسیده است. اما این شاخص قیمتی در اردیبهشت ماه با کاهش ۷/ ۰ واحد درصدی، بار دیگر به محدوده پیش از آغاز مسیر صعودی در سه ماه پایانی سال گذشته بازگشت. اما این روند نزولی بیش از یک ماه دوام نیاورد و نرخ تورم تولیدکننده نقطه‌به نقطه بار دیگر با افزایش ۲/ ۰ واحد درصدی در خردادماه سال جاری، به حدود ۷/ ۸ درصد رسید.

تصویر رکودی تورم صنعت

گزارش منتشر شده روند تغییرات قیمت کالا و خدمات مختلف را در ۸ گروه مختلف بررسی کرده است. بر مبنای آمارهای منتشر شده در میان ۸گروه مورد بررسی در این گزارش نرخ تورم ماهانه تمامی گروه‌ها به جز گروه «ساخت» (صنعت) منفی بوده‌است. نرخ تورم ماهانه این گروه که در ماه‌های آذر و دی‌ماه به دنبال نوسانات نرخ ارز رشد بیشتر از ۲ درصد در ماه ‌را به ثبت رسانده بود، طی پنج ماه منتهی به زمان گزارش شده تنها در اسفند ماه سال گذشته رقم مثبتی را به ثبت رسانده‌است. طی سه ماه منتهی به زمان گزارش شده نیز شاخص گروه صنعت حدود ۲/ ۱ درصد کاهش یافته است. در میان سایر گروه‌ها نیز گروه «کشاورزی، جنگل‌داری و ماهیگیری» که در دو ماه ابتدایی سال جاری تورم ماهانه صفر را به ثبت رسانده بود، با افزایش ۷/ ۳ درصدی نسبت به ماه گذشته بیشترین تورم ماهانه را به نام خود به ثبت رسانده است. در قیاس نقطه‌به‌نقطه نیز نرخ تورم در تمامی گروه‌ها به‌جز گروه‌های «ساخت»، «اطلاعات و ارتباطات» و «حمل و نقل و انبارداری» یک رقمی بوده و در سایر گروه‌ها میزان افزایش شاخص قیمت در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته بیشتر از ۱۰درصد بوده است. در این بین گروه «بهداشت و مددکاری اجتماعی» با ثبت تورم در حدود ۱۷درصد بیشترین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه را در میان گروه‌های مختلف به خود اختصاص داده‌ است. بانک مرکزی نرخ تورم ماهانه در گروه‌ اختصاصی خدمات را معادل ۴/ ۰ درصد گزارش داده است. به این ترتیب می‌توان گفت نرخ تورم ماهانه تولیدات کالایی ارائه شده در ابتدای زنجیره عرضه نیز در حدود ۴/ ۰ درصد بوده‌است. این در حالی است که ثبت تورم نقطه به نقطه ۴/ ۹ درصدی برای گروه اختصاصی خدمات، حکایت از ثبت تورم نقطه به نقطه کمتر از ۷/ ۸ درصد برای کالاهای عرضه شده در درب کارخانه‌ها دارد.