گروه بازار پول: آخرین آمارهای بانک مرکزی از شاخص بهای تولید‌کننده نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه این شاخص در خردادماه سال جاری به رقم ۶/ ۱ درصد رسیده که کمترین میزان از ابتدای انتشار آمار این شاخص بوده است. علاوه‌بر این، تورم متوسط یا ۱۲ ماهه نیز با ثبت رقم ۸/ ۳ درصد همانند تورم نقطه‌به‌نقطه تولید، در کف ۲۵ سال اخیر قرار دارد. در خردادماه تورم نقطه‌به‌نقطه صنعت معادل منفی ۵/ ۱ درصد بوده، اما رشد۷/ ۷۸ درصدی قیمت‌های بخش خدمات طی یک سال منتهی به خرداد باعث مثبت ماندن تورم شده است.

افت تورم ماهانه

به فاصله ۲ روز پس از انتشار گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده که نشان می‌داد نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه پس از ۶۸ ماه در خردادماه سال جاری تک رقمی شده است، بانک مرکزی گزارش شاخص بهای تولید‌کننده را نیز منتشر کرد که نشان می‌دهد نرخ تورم تولید‌کننده به کمترین میزان از ابتدای انتشار این آمار رسیده است. براساس گزارش بانک مرکزی، میزان شاخص بهای تولید‌کننده در خردادماه سال جاری به رقم ۲/ ۲۱۸ واحد رسیده است. این رقم در اردیبهشت‌ماه معادل ۶/ ۲۱۷ واحد بود؛ بنابراین تورم ماهانه تولید در آخرین ماه فصل بهار معادل ۳/ ۰ درصد گزارش شده است. این رقم نسبت به ماه قبل کاهش یافته، زیرا در اردیبهشت‌ماه تورم ماهانه معادل ۶/ ۰ درصد بوده است. به‌طور کلی در یک سال اخیر میانگین تورم ماهانه شاخص بهای تولید‌کننده معادل ۱/ ۰درصد بوده است.

کمترین تورم تولید از آغاز

یکی از آمارهای جالب در خردادماه، تغییرات شاخص بهای تولید‌کننده نسبت به مدت مشابه سال قبل است. براساس آمارها این میزان که معادل تورم نقطه‌به‌نقطه شاخص بهای تولید‌کننده است در خردادماه به ۶/ ۱ درصد رسیده است. رقمی که در ماه اردیبهشت معادل ۱/ ۳ درصد ثبت شده بود. با بررسی آمارهای شاخص بهای تولید‌کننده بانک مرکزی از زمان انتشار آن در سال ۱۳۶۹ می‌توان دریافت که تورم نقطه‌به‌نقطه به کمترین میزان رسیده است. در سال‌های گذشته، تقریبا تورم ماهانه به میزان ۶/ ۱ درصد گزارش می‌شد که امری طبیعی برای تورم تولید‌کننده بود، اما ثبت این رقم برای تورم نقطه‌به‌نقطه نکته جالبی است که در این ماه رقم خورده است. نه تنها تورم نقطه‌به‌نقطه تولیدکننده به کمترین میزان خود طی ۲۵ سال گذشته رسیده است که تورم متوسط این شاخص نیز در خردادماه با ثبت رقم ۸/ ۳ درصد این رکورد را تکرار کرد. تورم متوسط تغییرات شاخص در ماه منتهی به خرداد ۹۵ نسبت به تغییرات آن در ماه منتهی به خرداد ۹۴ است. در اردیبهشت‌ماه این رقم معادل ۳/ ۴ درصد ثبت شده بود. با این روند به‌نظر می‌رسد که سینگال تورم تولید‌کننده به تورم مصرف‌کننده همچنان کاهشی خواهد بود و به احتمال زیاد در انتهای سال جاری تورم زیر سطح ۱۰ درصد باقی بماند.

اثر تورم پیش نگر

شاخص بهای تولید‌کننده (Producer Price Index) که به شکل اختصار به PPI مشهور است، یکی از شاخص‌های قیمتی است که اطلاعاتی را در خصوص قیمت دسته‌ای از کالاها و خدمات ارائه می‌کند. این شاخص میزان تغییر قیمت کالا و خدمات را که توسط تولیدکنندگان خرید و فروش می‌شود اندازه‌گیری می‌کند. از این رو، برای برخی از سرمایه‌گذاران، صاحبان صنایع و سیاستگذاران اقتصادی شامل اطلاعات مفیدی خواهد بود، اما در ادبیات اقتصادی از این شاخص به‌عنوان یک شاخص پیش‌نگر (Leading Indicator) یاد می‌شود، به این معنی که هر افزایش یا کاهش قیمت در شاخص بهای تولید‌کننده می‌تواند با یک وقفه زمانی در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز مشاهده شود. از این رو از تغییرات شاخص بهای تولید‌کننده به‌عنوان حس‌گر شاخص بهای مصرف‌کننده نیز یاد می‌شود. البته تاثیرپذیری شاخص بهای مصرف‌کننده از شاخص بهای تولید‌کننده با توجه به عوامل موثر در هر اقتصاد متفاوت است و جهت و اندازه آن باید مشخص شود. البته برخی از مطالعات نشان می‌دهد به‌دلیل اینکه در شاخص بهای تولیدکننده و مصرف‌کننده، کالا و خدمات مورد محاسبه دارای اشتراکات زیادی است، بنابراین تاثیر آنی تورم تولید‌کننده بر مصرف‌کننده بیشتر از اثر آن با وقفه زمانی است، هرچند می‌توان اثر آن را با یک یا دو وقفه زمانی نیز مشاهده کرد.

کاهش تورم تولید به نفع مصرف

در خردادماه تورم متوسط مصرف‌کننده معادل ۷/ ۹ درصد ثبت شده است. این رقم برای تورم متوسط تولید‌کننده معادل ۸/ ۳ درصد بوده است. در نتیجه به‌نظر می‌رسد از سوی اقلام تولیدی، روی تورم مصرف‌کننده فشار کاهشی وجود دارد و این عامل باعث خواهد شد که تورم تمایل به کاهش داشته باشد. هر چند باید اثر سایر عوامل را نیز به‌طور مشخص بررسی کرد، اما سوال مهم این است که آیا کاهش تورم تولید‌کننده اتفاق مثبتی برای اقتصاد است. کارشناسان در این خصوص معتقدند که اگر از دید مصرف‌کننده به موضوع نگاه کنیم کاهش تورم تولیدکننده حتما اتفاق خوشایندی است چراکه وقتی رشد قیمت کالاها در آغاز زنجیره تولید با رشد کمتری روبه‌رو باشد در نقطه انتهایی این زنجیره که مصرف‌کننده محصول را دریافت می‌کند نیز از رشد قیمت کاسته خواهد شد. اما اگر از دید تولیدکننده نگاه کنیم موضوع قدری متفاوت است. در این شرایط تا وقتی که تورم مصرف‌کننده بیشتر از تورم تولیدکننده باشد هزینه‌های بنگاه نسبت به درآمدهایش شتاب بیشتری پیدا می‌کند چون بنگاه ناچار است دستمزد کارگر را با دستور دولت حداقل به اندازه تورم مصرف‌کننده بالا ببرد در حالی‌که رشد قیمت محصولش فقط به اندازه تورم تولیدکننده (و حتی کمتر از آن) است. این اتفاق حاشیه سود بنگاه را کاهش داده و ممکن است فعالیت اقتصادی بنگاه از حیز انتفاع ساقط شود که اگر چنین اتفاقی بیفتد می‌تواند بر عمق رکود فعلی بیفزاید اما هرچه شکاف موجود بین تورم مصرف‌کننده و تولیدکننده کمتر شود و تورم مصرف‌کننده با شتاب بیشتری به دنبال تورم تولیدکننده حرکت کند از احتمال تشدید رکود کاسته می‌شود.

تورم منفی صنعت و کشاورزی

بانک مرکزی تغییرات شاخص بهای تولید‌کننده را در ۸ گروه اصلی منتشر کرده است. مهم‌ترین گروه شاخص بهای تولید‌کننده «صنعت» است که حدود نیمی از وزن شاخص را در بر می‌گیرد. براساس آمارهای منتشر شده در خردادماه سال جاری شاخص گروه صنعت نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵/ ۱ درصد کاهش یافته است. البته تورم ماهانه این گروه مثبت بوده و معادل ۳/ ۰ درصد گزارش شده است. دیگر گروه مهم این بخش کشاورزی است که سطح قیمت‌ها این گروه نیز نسبت به خرداد سال گذشته ۴/ ۱ درصد کاهش یافته است. مانند گروه صنعت، تورم ماهانه گروه کشاورزی نیز مثبت و معادل ۷/ ۰ درصد بوده است. اما تنها عاملی که باعث شد تورم نقطه‌به‌نقطه تولید‌کننده در خردادماه منفی نشود، گروه خدمات بوده است. قیمت‌های این گروه نسبت به خردادماه سال قبل ۸/ ۸ درصد رشد کرده است، اگرچه تورم ماهانه این گروه طی ماه خرداد سال جاری معادل صفر بوده است.

تمدید رکوردشکنی تورم پیش نگر