ضرورت توجه ویژه به صنعتی اشتغال‌زا و مولد

عبدالکریم جلالی

کارشناس صنعت نمایشگاهی و مدیرعامل شرکت نمانگر

صنعت نمایشگاهی در ایران به سه دوره قابل تقسیم است: دوره اولیه که از قاجاریه شروع و به سال‌های دهه ۵۰ شمسی پایان می‌یابد فعالیت‌هایی از هم گسیخته، نامنظم و مبتنی‌بر اتفاقات است. در دهه ۵۰ تا اواخر دهه ۷۰ شمسی، تهران محل دائمی نمایشگاه شد و برگزاری نمایشگاه بین‌المللی بازرگانی تهران به‌عنوان مهم‌ترین رویداد این سال‌ها نقش مهم و تاثیرگذاری در مراودات تجاری ایران با سایر کشورها داشت. های خارجی.

این نمایشگاه به فراخور مجری انتقال سیاست‌های کلان کشور به بدنه اجتماعی و صاحبان حرف و صنایع بود؛ از جمله گرایش خرید خارجی یا آنکه کالای مصرفی یا سرمایه‌ای محور تصمیم‌گیری است. پس از پایان جنگ و شروع سازندگی در کشور نمایشگاه‌های تخصصی نیز به عناوین اضافه شد.گرچه کم فروغ اما چراغی روشن کردند که با تعطیلی مهم‌ترین رویداد نمایشگاهی کشور (نمایشگاه بین‌المللی بازرگانی) سایر عناوین و رویداد‌های تخصصی مورد توجه ویژه قرار گرفته و کم‌کم حضور جدی‌تر تولیدکنندگان داخلی و فعالان خارجی را به‌دنبال داشت. این امر با توسعه جدی سایت‌های استانی رنگ و بوی جدی‌تری می‌یافت و نیرو‌های متخصص با کسب تجربه وارد فضای کسب‌و‌کار نمایشگاهی شدند و سایر مشاغل جانبی نیز شروع به فعالیت و تعلیم نیروهای مورد نیاز خود کردند. در سال ۷۶ که اولین پژوهش دانشگاهی در حوزه نمایشگاه را آغاز کردم و امروز که ده‌ها پژوهش و تحقیق در دانشگاه و صنعت و نهاد‌ها به سرانجام رسیده، این خود تاثیر و اهمیت صنعت نمایشگاه را به نمایش می‌گذارد.

در تقویم سال‌جاری فقط در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران تعداد ۷۵ عنوان وجود دارد.اگر سایر اماکن البته غیر‌تخصصی مثل مصلی و امثالهم را نیز به این جمع اضافه کنیم، شاید صرفا در تهران قریب ۱۵۰ عنوان و با جمع عناوین استان‌ها بیش از ۱۰۰۰ عنوان نمایشگاهی در کشور اجرا می‌شود. صنعت نمایشگاهی ایران در زمان شروع فعالیت بخش خصوصی متحول شد و به ناگاه به یکی از اهرم‌های سیاست‌های منطقه‌ای و از ابزارهای مهم توسعه‌ای تبدیل شد. مسابقه‌ای که در مراکز استان‌ها و شهرها برای ایجاد سایت‌ها و تنظیم تقویم‌های پر برنامه و درخواست‌های مکرر مقامات عالی استان‌ها و نمایندگان مجلس جهت ایجاد سایت‌های جدید یا طرح‌های توسعه سایت‌ها شکل گرفته بر مبنای همان نگاه کاربرد توسعه‌ای نمایشگاه است. با این مبنا طول عمر صنعت نمایشگاهی ایران کمتر از ۱۵ سال است که به‌صورت گسترده حضور بخش خصوصی را در فعالیت‌های نمایشگاهی شاهد می‌باشیم و اما در این دوران به کجا رسیده‌ایم.

- بیش از ۴۳ سایت برگزاری نمایشگاه در تهران و شهرستان‌ها

- بیش از ۱۰۰۰ عنوان برگزاری نمایشگاه در تهران و شهرستان‌ها

- بیش از ۳۰ شرکت برگزارکننده در سطح بین‌الملل

- بیش از ۱۰۰ شرکت برگزارکننده در سطح ملی و منطقه ای

- بیش از ۴۰۰ شرکت و فعال در حوزه غرفه‌سازی

- بیش از ۱۰۰ شغل مرتبط

- بیش از ۳۵۰۰ ایجاد شغل مستقیم و بیش از ۵۰ هزار غیر‌مستقیم

- بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال گردش مالی صنعت نمایشگاهی

هم‌اینک تعداد ۶ سایت برگزاری نمایشگاه به عضویت اتحادیه جهانی نمایشگاه UFI درآمده و از بین شرکت‌های خصوصی برگزارکننده هم ۷ شرکت توانسته‌اند به عضویت این نهاد جهانی درآیند.تعداد ۲۵ نمایشگاه بین‌المللی نیز موفق به کسب تاییدیه اتحادیه جهانی نمایشگاهی UFI شده‌اند. نمایشگاه‌هایی از جمله نفت و گاز، صنایع غذایی، تاسیسات وسیستم‌های سرمایشی گرمایشی -نساجی -متافو (فولاد، صنایع معدنی و ریخته‌گری) برق -حمل‌و‌نقل و خدمات شهری -آب و فاضلاب-درب و پنجره -خانه مدرن و معماری و دکوراسیون داخلی -شوینده‌ها و رنگ و رزین و.....

کسب تاییدیه اتحادیه جهانی نمایشگاهی نشان‌دهنده موفقیت فعالان ایرانی این صنعت است که توانسته‌اند در سال‌های سخت تحریم‌های غیر‌منصفانه، این چراغ را روشن نگه دارند. امروز که در شرایط ممتاز تجارت فیمابین ایران و دیگر کشورها قرار داریم نمایشگاه‌ها بیشترین نقش را می‌توانند در انتقال تکنولوژی‌های جدید از یکسو و ایجاد فرصت‌های تجاری جدید فراهم آورند. حضور در نمایشگاه‌ها یقینا در حال حاضر موثرترین و ارزان‌ترین ابزار بازاریابی است. از دیگر سو کم‌هزینه‌ترین و سریع‌ترین راهکار برای کسب اطلاعات آخرین فناوری‌های جدید از سوی صاحبان تکنولوژی جهانی. شرکت‌های فعال صنعت نمایشگاهی ایران امروزه با کسب تجربه پای را از ایران بیرون گذاشته و در قامت برگزارکننده‌های بین‌المللی تمرین حضور در بازار‌های جهانی می‌کنند.

گرچه هجوم شرکت‌های برگزارکننده خارجی که فرصت طلبانه به بازار نمایشگاهی ایران یورش آورده‌اند یک تهدید جدی و اساسی است، اما برای پاسداشت آنچه ایجاد نموده‌ایم و پرورش داده‌ایم باید تلاش کنیم و هم انتظار حمایت جدی از سوی مسوولان عالی وزارت صنعت، معدن و تجارت داشته باشیم. اگر نمایشگاه‌های بین‌المللی را به دو گروه عمده نمایشگاه‌های صنعتی و نمایشگاه‌های معدنی تقسیم کنیم، رشد نمایشگاه‌های صنعتی طی ۱۰ سال گذشته در تهران بسیار گسترده‌تر از نمایشگاه‌های مصرفی بوده است. نمایشگاه‌هایی چون نفت و گاز، تاسیسات و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، صنعت برق، صنعت ساختمان، پتروشیمی، صنایع غذایی، مخابرات، حمل‌و‌نقل، فولاد و ریخته‌گری، و...

نمایشگاه‌های گروه صنعتی عمدتا به رشد چند برابری نسبت به ۱۰ سال گذشته دست یافته‌اند و درخصوص نسبت مشارکت‌کنندگان بین‌المللی با مشارکت‌کنندگان ملی نیز متناسب با استانداردهای جهانی است.این گروه نمایشگاه‌ها؛ نمایشگاه‌هایی هستند که دارای اعتبار جهانی و صاحب برند می‌باشند و دولت باید با سوق دادن همکاری متقاضیان بین‌المللی بر همکاری و اخذ نمایندگی برگزارکنندگان ایران حمایت جدی از فعالان صنعت نمایشگاهی بردارد. در همین حال رشد نمایشگاه‌های گروه کالاهای مصرفی نسبت به گروه صنعتی کمتر بوده و نیاز به حمایت‌های بیشتری دارد و متاسفانه هجوم شرکت‌های برگزارکننده خارجی نیز به این سمت و در تلاش برای تصاحب این بخش از نمایشگاه‌ها می‌باشد. طی دو سال اخیر برگزاری نمایشگاه پوشاک ترکیه، نمایشگاه معماری و دکوراسیون داخلی ایتالیا همزمان با نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران با قیمت‌های ترجیحی برای خارجی‌ها، نوعی تحقیر نمایشگاه و برگزارکننده ایرانی محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد اعلام موافقت با برگزاری نمایشگاه غذای حلال و امثالهم هم تلاش برای تصاحب بازار نمایشگاهی به‌ویژه در گروه کالاهای مصرفی است.

برای این گروه نمایشگاهی بهترین شرایط سوق دادن همکاری جدی شرکت‌های نامدار جهانی عرصه نمایشگاهی به سمت و سوی همکاری و تعامل دو طرفه با شرکت‌های برگزارکننده ایرانی است. امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های دقیق ایران دارای شرکت‌های متعدد بین‌المللی برگزارکننده نمایشگاه باشد نه جولانگاه شرکت‌ های خارجی.