«بیمه» درنهضت اقتصاد چند بعدی

مهدی سامری

مدیرمنتخب هیات موسس شرکت تازه تاسیس بیمه تجارت نو

نقش نهاد‌های مالی و به‌خصوص صنعت بیمه در توسعه اقتصادی و به ویژه اقتصاد بدون نفت، نقشی بی‌بدیل است، چرا که صنعت بیمه در دو بخش مهم و اساسی می‌تواند نقش‌آفرین باشد:

الف) نقش حمایتی و پشتیبان از سایر بخش‌ها

ب) نقش درآمدی و مستقیم

قبل پرداختن به نقش برجسته صنعت بیمه در توسعه اقتصاد غیرنفتی، به نظر می‌رسد تعریفی مختصر از این نوع توسعه اقتصادی و بیان دلیل اهمیت آن تا جایی که مقام معظم رهبری نیز در تاکید به دست یافتن به این مهم، از آن به‌عنوان یکی از آرزوهایشان یاد فرموده‌اند، موید موضوع باشد.

بی‌تردید مهم‌ترین مسیر دستیابی به این نوع توسعه که می‌توان آن را توسعه پایدار هم نامید،افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد و به‌خصوص سرمایه‌گذاری جهت دار و مهم‌تر از آن ورود به سرمایه‌گذاری‌های پر بازده است، اغلب کشورهای برخوردار از منابع طبیعی همواره با بحرانی به‌عنوان نفرین منابع یا بلای منابع مواجه هستند، این نظریه که گویای مبدل شدن منابع طبیعی ازبرکت به بلا و از فرصت به تهدید، اولین بار در سال ۱۹۸۰ مطرح شد و ریچارد اوتی اقتصاد دان شهیر انگلیسی نیزحدود یک دهه بعد این موضوع را که چرا کشورهایی با داشتن منابع طبیعی فراوان نتوانسته‌اند از این برخورداری در جهت شکوفایی اقتصادشان بهره‌گیرند تشریح کرد.

با این توضیح مختصر می‌توان ادعا کرد اولین قدم در توسعه اقتصاد غیرنفتی سرمایه‌گذاری در بخش‌های پایین دستی نفت و عموما منابع خدادادی مان جهت تبدیل نفت خام یا دیگرمنابع خام به محصول و نیز استفاده از عواید حاصل در افزایش سرمایه‌گذاری منجر به توسعه صادرات غیرنفتی است.

حال به موضوع اصلی مطروحه که نقش صنعت بیمه در توسعه اقتصاد بدون نفت از زاویه نقش یا بهتر بگویم وظیفه حمایتی صنعت بیمه است این‌گونه باید نگریست که سرمایه‌گذاری توسط فعالان اقتصادی همواره با ریسک مواجه است و این صنعت بیمه است که با پوشش این مخاطرات، موجب آرامش خاطر و تقویت سرمایه‌گذاران می‌شود، این نقش با اتخاذ تمهیداتی از سوی سیاست‌گذاران ذی‌ربط همچون وزارت اقتصاد و به‌خصوص بیمه مرکزی در این شرایط خاص و گذر از اقتصاد دولتی به اقتصاد بازار برجسته می‌شود.

* دومین نقش صنعت بیمه در توسعه اقتصاد بدون نفت نقش مستقیم این صنعت است نقشی که می‌تواند کمک کند به چند بعدی شدن اقتصاد کشورمان.

این بخش خود به دو زیر بخش تقسیم می‌شود؛ بعد سرمایه‌گذاری مستقیم صنعت بیمه به‌عنوان صنعتی که عمده توانگری و سودآوریش از سرمایه‌گذاری منابع حاصل از بیمه گری است و نه صرفا از محل تفاوت حق بیمه‌های دریافتی و خسارت پرداختی آنهم از طریق بازنگری بیمه مرکزی در آیین‌نامه سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه به نحوی که تشویق و تکلیف توامان منجر به هدایت سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه به بخش‌های منجر به توسعه تولید و صادرات کالا و خدمات غیرنفتی شود و به‌خصوص کمک به اتخاذ تدابیر و برنامه‌های مترصد به توسعه بیمه نامه‌های عمر وپس انداز و توصیه و تسهیل سیاست‌گذار به هدایت منابع حاصل از این نوع بیمه نامه‌ها به سوی ایجاد سرمایه‌گذاری‌های میان مدت و بلند مدت منجر به توسعه اقتصاد غیرنفتی، و دومین زیر بخش در معرفی نقش درآمدی و مستقیم صنعت بیمه در توسعه اقتصاد بدون نفت، استفاده از ظرفیت ارز آوری صنعت بیمه از طریق ورود به بازارهای خارجی هم به‌صورت بیمه گری مستقیم و هم به‌صورت قبول بیمه نامه‌های اتکایی است، البته این فرصت تاکنون برای صنعت بیمه آنچنان فراهم نشده است، اما دراین شرایط که تعدادی از شرکت‌های بیمه از پشتیبانی بانک‌های سهامدار برخوردار هستند درصورت ابداع مدلی بومی از طرح بانک -بیمه ولی برگرفته و هماهنگ با طرح‌های مشابه خارجی در جهت کسب هم افزایی عملیاتی به نحوی که بیمه‌گذار خارجی یا شرکت‌های واگذارنده اتکایی، توانگری شرکت‌های بیمه ایرانی را در پذیرش و پرداخت خسارت با همراهی و پشتیبانی بانک سهامدار مورد قبول قرار دهند، امکان پذیر بوده و این امر می‌تواند یکی از منابع ارز آوری غیرنفتی تلقی شود.