نتایج مستقیم و غیر‌‌مستقیم لغو تحریم‌ها بر نظام بانکی

دکتر مهدی قلی‌پور مدیر‌عامل شرکت سرمایه‌گذاری صندوق کارکنان بانک‌ها تاثیر لغو یا تخفیف تحریم‌ها بر سیستم بانکداری کشور و نهایتا کسب‌و‌کار آنها را می‌توان از دو جنبه مستقیم و غیر‌مستقیم بررسی کرد. به‌صورت مستقیم برخی از حوزه‌های درآمدی و عملیاتی بانک‌ها شامل بخش‌های درآمدی و خدماتی مرتبط با خدمات بانکداری بین‌المللی شامل ضمانت‌نامه‌های ارزی و نیز خدمات نقل و انتقال پول و ال‌سی‌های ارزی بانک‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین درآمد شعب خارج از کشور برخی بانک‌ها نیز متاثر از تحریم‌ها کاهش یافته یا حذف شده بود. بنابراین به‌طور مستقیم با رفع تحریم‌ها به‌ویژه تحریم‌های بانکی، درآمد بانک‌ها در حوزه‌های فوق افزایش می‌یابد و اینکه بر کدام بانک تاثیر بیشتری می‌گذارد بستگی به توانایی بانک و زیر‌ساخت‌ها و تجارب آن بانک در به‌دست آوردن سهم بازار دارد. از سوی دیگر تحریم‌ها بر عملیات بانک‌ها نیز تاثیر گذاشته بودند. به‌عنوان مثال خرید نرم‌افزار و سخت‌افزارهای روز دنیا به‌ویژه برای ارائه خدمات بانکداری الکترونیک نیز متاثر از تحریم‌ها بودند. به‌عنوان مثال شرکت‌های بزرگ دنیا بعضا از ارائه خدمات core banking یا سخت‌افزارها و سرورهای مدرن بانکی به بانک‌های کشور ممانعت کرده‌اند. همچنین با گشایش ارتباطات می‌توان امیدوار به افزایش سطح تعامل بانک‌های داخلی با بانک‌های خارجی و معتبر و ارائه خدمات بین بانکی شد.

البته بهبود این حوزه از کسب‌و‌کار بانک‌ها لزوما به منزله بهبود سودآوری بانک‌ها در کوتاه‌مدت و میان‌مدت نیست. رفع تحریم‌ها به‌طور غیر‌مستقیم نیز بر عملکرد بانک‌ها تاثیر‌گذار است. به‌طور غیر‌مستقیم رفع تحریم‌ها منجر به بهبود عملیات بسیاری از صنایع خواهد شد؛ به‌عنوان مثال واردات و صادرات محصولات و خدمات بسیاری از شرکت‌ها که تحت تاثیر تحریم‌ها کاهش شدید یافته بود یا اینکه از مجرای سیستم بانکی خارج شده بود، نهایتا در سیستم بانکی چرخه مالی خود را متمرکز خواهد کرد و در نتیجه درآمد بانک‌ها افزایش خواهد یافت.

از سوی دیگر با کاهش تحریم‌ها در بلند‌مدت اقتصاد کشور از رکود به تدریج خارج خواهد شد و بنابراین میزان ورشکستگی و نکول مشتریان کاهش یافته و میزان مطالبات سوخت شده بانک کاهش خواهد یافت. البته بخشی از مطالبات سوخت شده نیز ممکن است با لغو تحریم‌ها و جان گرفتن برخی شرکت‌ها احیا شوند. از سوی دیگر بهبود وضعیت اقتصادی و درآمدی در سطح فرد، بنگاه و کشور نهایتا با گردش پول بهتر در سیستم بانکی منجر به بهبود عملکرد بانک‌ها در حوزه وام دهی، سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات متنوع خواهد شد.

کلام آخر اینکه بدون توجه به تحریم نیز راه برای بهبود وضعیت کسب‌و‌کار بانک‌ها بسیار طولانی است. بهبود ساختار بدهی- دارایی بانک‌ها، رعایت صحیح قواعد بازل ۳، بهبود روش‌های اعتبار‌سنجی بانک‌ها، کاهش مشکلات حاکمیت شرکتی و سهامداری، بهبود تکنولوژی‌ها و نیز استفاده از ابزارهای جدید مالی به‌ویژه در حوزه تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار می‌تواند سیستم بانکداری سنتی کشور را به بانکداری مدرن سوق دهد.

نتایج مستقیم و غیر‌‌مستقیم لغو تحریم‌ها بر نظام بانکی