اوضاع بدتر از آمار رسمی

مایک برد گزارشگر بازارها در بیزینس اینسایدر آخرین آمار مربوط به رشد چین اخیرا منتشر شده که آمار خوبی نیست، رشد این کشور به ۷ درصد رسیده که کمترین رشد در ۶ سال گذشته است. میزان تولید صنعتی، خرده‌فروشی و سرمایه‌گذاری هیچ کدام به ارقام پیش‌بینی شده نرسیده‌اند. اگر چین رشد خود را به شیوه ایالات متحده اندازه می‌گرفت (یعنی آن را فصل به فصل اندازه‌گیری می‌کرد و بعد آن را سالانه می‌کرد)، رشد چین در سه ماه نخست سال ۲۰۱۵ به ۲/ ۵ درصد می‌رسید، رقمی که چندان فاصله‌ای با میزان رشد آمریکا ندارد. این رشد ممکن است خیلی بد به نظر نرسد، اما قطعا کاهشی قابل توجه است. چین حل مشکل بزرگ شدن کوه بدهی‌ها را بسیار دشوارتر خواهد یافت. اقتصاد این کشور به رشد سریع عادت کرده و تغییر این اوضاع تطبیقی دردناک خواهد بود. اما وضعیت واقعی ممکن است بدتر از آن چیزی باشد که ارقام نشان می‌دهند.

همه به آمار رسمی چین نگاه بدی دارند. در یک کشور استبدادی تک‌حزبی، نفعی در ارائه آماری وجود ندارد که نشان دهد دولت به شدت در رسیدن به مهم‌ترین هدفش شکست خورده است. این اتهام که ارقام رسمی چین دستکاری شده‌اند بارها مطرح شده است. کوین لای از موسسه «دایوا کپیتال مارکتس» به رویترز گفته است: «اگر به سه ماه نخست نگاه کنید، می‌بینید که صادرات ضعیف بوده، تولید صنعتی ضعیف بوده، شاخص سرمایه‌گذاری بر اساس دارایی بسیار آهسته‌تر بوده و خرده‌فروشی کم بوده است. پس رشد تولید ناخالص ملی چطور می‌تواند همچنان روی ۷ درصد مانده باشد؟» یادداشت این تحلیلگر دایوا به جزئیات بیشتری از وضعیت واقعی اقتصاد چین اشاره می‌کند: «به نظر ما رقم تولید ناخالص ملی چین این روزها کمتر جالب توجه است. رقمی که به رقم پیش‌بینی‌ها نزدیک است احتمالا همه را خوشحال خواهد کرد. اما بسیاری دیگر از شاخص‌ها نشان می‌دهند که شرایط اقتصادی چین بسیار بدتر از آن چیزی است که رقم تولید ناخالص ملی نشان می‌دهد.»

یکی از شاخص‌هایی که می‌تواند جایگزین تولید ناخالص ملی شود، توان خروجی است که به زحمت رشد داشته است. در جریان دوره طلایی چین، توان خروجی در هر سال حدود ۱۵ درصد رشد داشت. این رقم از زمان بحران مالی در نوسان بوده، اما حالا به کمترین سرعت از سال ۲۰۰۹ رسیده است. توان خروجی چین در سه ماه نخست سال ۲۰۱۵ معادل ۰۳/ ۰ درصد بوده است.

چین یا راهی پیدا کرده که بدون رشد توان خروجی بتواند رشد اقتصادی داشته باشد یا اینکه مشکلی وجود دارد. موسسه دایوا همچنین نکته دیگری دارد که تحلیلگرانش فکر می‌کنند ضعف اقتصاد چین را بهتر نشان می‌دهد: «نمودار مورد علاقه ما در مورد واردات چین از استرالیا و آسه‌آن یعنی تامین‌کنندگان اصلی کالاهای پایه این کشور است. این نمودار نشان می‌دهد که وضعیت حاضر اشتهای رشد در چین تقریبا موازی سناریوی سخت سال ۲۰۰۸ است.»

هربار که خبری از رشد چین می‌رسد نمی‌توانم به این نوشته‌های مایکل پتیس، کارشناس برجسته اقتصاد چین اشاره نکنم. او انتظار دارد با تغییر مدل رشد چین، رشد این کشور به گونه قابل ملاحظه‌ای آرام شود.

من بیشتر معجزه‌های اقتصادی ۱۰۰ سال گذشته را مورد بررسی قرار داده‌ام و در هر موردی بدبینانی وجود داشته‌اند که پیش‌بینی کرده‌اند فرآیند تطبیق با رشد آهسته‌تر دشوار خواهد بود. با این حال، در هر مورد این چنینی، این پیش‌بینی‌های بدبینانه همراه با دیرباوری عمومی بوده است. اما بدتر اینکه در تمام مواردی که بدبینی وجود داشته و حق با بدبین‌ها نبوده است، مساله این بوده که رشد حتی بدتر از تصور آنها بوده است.