تعامل دولت؛ توسعه صنعت

دکتر علی شمس اردکانی رئیس انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان ماشین‌آلات سنگین راهسازی، عمرانی و معدنی نقش ویژه و تاثیرگذار ماشین‌آلات سنگین سرمایه‌ای در اجرای پروژه‌های عمرانی (زیرساخت و توسعه‌ای) همچون توسعه راه‌ها، سدسازی، راه‌آهن، فرودگاه‌ها، معادن، ساختمان و... باید همواره و به صورت ویژه مدنظر برنامه‌ریزان و دولتمردان قرار گیرد. ماشین‌آلات سنگین عمرانی لازم و ملزوم توسعه هستند. این در شرایطی است که در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری زیادی در این بخش نداشته‌ایم؛ به طوری که اغلب ناوگان در حال حاضر فرسوده است و اگر فعالیت‌های عمرانی شتاب بگیرد، به‌طور قطع با کمبود ماشین‌آلات عمرانی و راهسازی مواجه خواهیم بود. هم‌اکنون در بسیاری از کارگاه‌های راهسازی برخی ماشین‌آلات حدود ۴۰ سال عمر دارند که این امر به معنای افزایش مصرف سوخت و تولید آلاینده‌های زیست‌محیطی است. این در شرایطی است که عمر مفید ماشین‌آلات سنگین راهسازی و ساختمانی پنج سال است و پس از گذشت پنج سال، استفاده از این ماشین‌آلات معمولا با هزینه‌های زیادی انجام می‌شود.

در مجموع در سال‌های اخیر، فرسودگی ماشین‌آلات سنگین هزینه‌های انجام پروژه‌های عمرانی را در کشور بیش از پیش افزایش داده و اساسا وجود محدودیت‌های مالی، اعمال تحریم‌ها، مشکلات فراروی بانکی، محدودیت‌های تخصیص ارز و صدور ضمانت‌های بانکی در سال‌های گذشته مانع بزرگی در نوسازی ماشین‌آلات سنگین راهسازی و عمرانی در کشور ایجاد کرده است.

شرایطی که البته با توجه به مذاکرات صورت گرفته میان ایران و جامعه بین‌الملل و توافق‌های پیش‌رو، امیدها را نسبت به اصلاح، بهبود و توسعه صنعت ماشین‌آلات سنگین افزایش داده است.

یکی از نکات مهم دیگری که باید در زمینه مزایای توسعه صنعت ماشین‌آلات سنگین و به‌روزرسانی این صنعت با توجه به نیازهای صنایع وابسته مورد اشاره قرار گیرد، تاثیر مثبت نو سازی ماشین‌ها در کاهش مصرف انرژی در کشور است. قطعا خروج ماشین‌های فرسوده از چرخه صنعت و ورود ماشین‌آلات جدید و حمایتی که دولت باید در این زمینه از شرکت‌ها داشته باشد، در کاهش مصرف گازوییل در چرخه انرژی کشور بسیار موثر خواهد بود. سیاستی که دولت نیز به شدت از آن حمایت می‌کند و این حمایت باید در عرصه عمل نیز در بخش خصوصی ظهور و بروز پیدا کند.

در این شرایط، استفاده از منابع صندوق توسعه ملی برای نوسازی ناوگان ماشین‌آلات سنگین عمرانی ضروری است؛ زیرا برای واردات این نوع ماشین‌آلات منابع مالی زیادی مورد نیاز است؛ ضمن آنکه در سال‌های اخیر واردکنندگان نتوانستند ماشین‌آلات مورد نیاز خود را در این بخش وارد کنند.

بر این اساس، اگر بخواهیم پروژه‌های عمرانی، راهسازی و معدنی رونق گیرد، باید ماشین‌آلات سنگین مناسب برای فعالیت‌های عمرانی داشته باشیم.

البته به‌طور قطع ضروری نیست که همه قطعات ماشین‌آلات عمرانی، راهسازی و معدنی را خود، در داخل بسازیم؛ حتی شرکت سازنده بنز نیز قطعات تولیدات خود را از ۱۷ کشور وارد می‌کند؛ اما باید به موضوع تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات عمرانی توجه بیشتری داشت که در این راستا به دنبال آموزش کارگران برای استفاده از ماشین‌آلات عمرانی و راهسازی هستیم.

در مجموع باید گفت ضریب اشتغال معدنی، کشاورزی و عمرانی بالا است، بنابراین اگر فعالیت‌هایی در تولید ماشین‌آلات سنگین تعریف شود و ۱۰۰ درصد هم تولید داخل داشته باشیم، باز باید به اولویت‌سنجی‌ها و مقررات مالی در این بخش توجه کنیم.

یکسانی مقررات واردات خودرو

و ماشین‌آلات سنگین

از سوی دیگر یکی از مهم‌ترین چالش‌های مطرح در حوزه ماشین‌آلات سنگین راهسازی، معدنی و عمرانی، مشابهت مقررات واردات خودرو و این ماشین‌آلات است. درحالی‌که مقررات واردات خودرو و ماشین‌آلات عمرانی در دنیا متفاوت‌است، اما در ایران این مقررات یکسان بوده و این امر سبب عدم رشد ناوگان ماشین‌آلات عمرانی در کشور شده است.

وظایف بخش خصوصی

به نقش اتحاد بخش خصوصی در تشکیل انجمن ماشین‌آلات سنگین و تاثیر آن در توسعه صنعت ماشین‌آلات نیز باید اشاره داشت. «انجمن تولیدکنندگان و واردکننده ماشین‌آلات سنگین معدنی، عمرانی و راهسازی» برای ساماندهی تولید، واردات و خدمات و نیز صادرات خدمات و کالا در امور مربوط به ماشین‌آلات سنگین راهسازی، معدنی، ساختمانی، عمرانی، ریلی و حفاری در اردیبهشت سال ۱۳۹۰ تاسیس شد. این انجمن فراهم کردن زمینه سرمایه‌گذاری در تولید، انتقال تجربیات علمی و عملی و نیز دفاع از منافع مشروع اشخاص حقوقی و حقیقی عضو را بخشی از وظایف خود می‌داند.

ارتباط سازنده با دیگر تشکل‌های همسو در راستای توسعه و آبادانی کشور، مشارکت در پیشنهاد و تدوین آیین‌نامه‌ها و قوانین مرتبط با صنعت احداث، ایفای نقش موثر در نهادها و مراکز تصمیم‌گیری، جایگاه حرفه‌ای و تخصصی این انجمن را به‌عنوان تنها انجمن ماشین‌آلات سنگین کشور ارتقا بخشیده است.

بازاریابی مستمر با کسب اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضا، قیمت، بازارهای مصرف و تولید برای ارائه به اعضا با بهره‌گیری از آخرین رهیافت‌های جهانی جهت نیل به اهداف قانونی توسعه تجارت و فضای کسب‌وکار کشور در کنار مشارکت گروهی در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها و تهیه و تنظیم پیش‌نویس قوانین و مصوبات مرتبط با کسب‌وکار مربوط به ماشین‌آلات سنگین برای حفظ منافع مالی و اعضا با هماهنگی اتاق از وظایف این انجمن است.

انجمن همچنین باید در راستای ایجاد ارتباط با بانک ها، سازمان‌های اعتباری کشور و سازمان‌های مالی و پولی بین‌المللی در قالب قوانین جمهوری اسلامی و فراهم‌سازی زمینه تسهیلات مالی برای توسعه فعالیت‌های اعضا تلاش کند. به علاوه ایجاد بانک اطلاعاتی در زمینه‌های مرتبط با اهداف و وظایف انجمن، فعالیت‌های صادراتی اعضا و اطلاع‌رسانی از طریق ایجاد شبکه اطلاع‌رسانی از جمله دیگر وظایف انجمن محسوب می‌شود. همچنین این انجمن به نمایندگی از بخش خصوصی می‌تواند پیشنهادهای اجرایی برای رفع مشکلات صادرات گروه کالایی یا خدماتی موضوع فعالیت انجمن مربوط به نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌های ذی‌ربط را ارائه کند.همه این وظایف بیانگر این است که دولت باید به توانمندی‌های بخش خصوصی اعتماد کند تا این بخش بتواند توانایی‌های خود را ظهور و بروز دهد و این اعتماد قطعا در شرایط پساتحریم باید افزایش یابد.