اخبار باشگاه اقتصاددانان - روزنامه شماره ۵۸۷۲

• خشکسالی تا کجا پیش می‌رود؟

  بار دیگر خشکسالی‌‌‌ها همه نگاه‌‌‌ها را متوجه بخش آب ایران کرده است. داده‌‌‌ها حکایت از آن دارد که بار‌‌‌ش‌‌‌های تجمیعی در سال آبی که گذشت (۱۴۰۲-۱۴۰۱) با افت محسوسی روبه‌‌‌رو شده و در ۲۶ استان کم‌بارشی قابل‌توجهی به ثبت رسیده است. در این میان شاخص‌‌‌های خشکسالی مانند SPI و SPEI۳ نیز نشان‌‌‌دهنده تداوم خشکسالی متوسط تا بسیار شدید در غالب مناطق کشور است. بسیاری از صاحب‌نظران بخش آب معتقدند، بحران آب در ایران تنها ناشی از تغییرات اقلیمی نیست. به اعتقاد آنها سوءمدیریت و نبود برنامه‌‌‌ریزی در بخش آب در این بحران بسیار دخیل بوده‌‌‌ است. آسیب‌‌‌شناسی‌‌‌ها نشان می‌دهد، سهم عوامل انسانی از جمله توسعه مصارف آب‌‌‌بر، وضعیت اقتصادی و معیشت وابسته به آب، وضعیت صادرات-واردات، سطح زیر کشت، رشد جمعیت، امنیت غذایی، انگیزه اصلاح الگوی مصرف و بهره‌‌‌وری در ازدیاد مصارف بیشتر از سهم عوامل طبیعی ناشی از کاهش بارش‌‌‌ها در کمیابی‌‌‌های آبی بوده است. در پرونده امروز «باشگاه اقتصاددانان» علاوه‌‌‌بر اینکه آثار کم‌‌‌آبی مشاهده‌شده در سال‌های اخیر را مورد بررسی قرار داده‌‌‌ایم، این پرسش را با کارشناسان در میان گذاشته‌‌‌ایم که با پشت سر گذاشتن سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ و ورود به سال آبی جدید، بحران آب ایران تا کجا پیش خواهد رفت؟
• 

  ناکارآمدی حکمرانی آب

  دکتر سجاد فتاحي /پژوهشگر سيستم‌هاي حكمراني

  نظام‌های حکمرانی برای آنکه بتوانند ثبات و پایداری خود را در قلمروهای تحت‌مدیریتشان حفظ کنند، معماری و طراحی‌شان باید با ویژگی‌های تاریخی و جغرافیایی سرزمینی که در آن استقرار یافته‌اند، متناسب باشد. بی‌توجهی به این موضوع، سیستم‌های حکمرانی ناکارآمدی پدید خواهد آورد که در حفظ پایداری زیست‌‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی سرزمین‌های تحت‌مدیریت خود ناموفقند.
• 

  الزامات کلیدی مدیریت منابع آب

  دکتر مجید دلاور/عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس حمید محمدی سه‏ دران /کارشناس ارشد مهندسی منابع آب

  در دو قرن گذشته جمعیت و توسعه اقتصادی جامعه بشری به سبب پیشرفت دانش و تکنولوژی، رشد سرسام‌آوری داشته است؛ به نحوی که میزان نرخ رشد جمعیت و توسعه اقتصادی بشریت در این دوره، در طول تاریخ چندهزار ساله حضور انسان روی سیاره زمین بی‌سابقه است. گسترش بیش از حد سیستم انسانی در این دوره، سیاره زمین را از وضعیت «جهان خالی» به وضعیت «جهان پر» تبدیل کرده است (Mote et al, ۲۰۲۰). جهان خالی و جهان پر، اصطلاحاتی هستند که به مقیاس زیرسیستم انسانی در سیستم سیاره زمین اشاره دارند. در جهان خالی زیرسیستم انسانی مقیاس بسیار کوچکی دارد و فعالیت‌های انسان‌ها بازخورد چندانی بر سایر زیرسیستم‌های سیاره زمین ندارند.