آغاز صعود با صنعت هوایی

الکساندر کورنول

گزارشگر گلف نیوز

لغو تحریم‌های اقتصادی وضع شده بر ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی سبب وارد آمدن فشار بر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات هوایی در خاورمیانه خواهد شد و رقابت تازه‌ای برای آنان ایجاد خواهد کرد که در ترافیک هوایی منطقه‌ای و بین‌المللی مشغول کسب و کار هستند. به گفته دیپلمات‌های غربی و ایرانی انتظار می‌رود تحریم‌ها در نیمه نخست سال جاری میلادی لغو شود که در نتیجه توافق هسته‌ای حاصل شده در ماه ژوئن گذشته میان ایران و قدرت‌های غربی خواهد بود.

لغو تحریم‌ها به معنای تمام شدن محدودیت‌های بخش هوایی ایران است که به دهه ۱۹۷۰ بر می‌گردد. لغو تحریم‌ها به شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات هوایی این کشور اجازه می‌دهد تا از آمریکا بوئینگ و از اروپا ایر باس خریداری کند. «ادیسون شونلند» از بنیان‌گذاران خطوط هوایی «ایر اینسایت» که مستقر در آمریکا است در این باره می‌گوید: «اگر تحریم‌ها لغو شوند ایران فرصت خرید هواپیماهای بیشتری را پیدا خواهد کرد.» با پول‌های آزاد شده ایران، این کشور قصد دارد برای ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشتر ۴۰۰ هواپیما ظرف مدت یک دهه خریداری کند.

در زمانی که تحریم‌ها وضع شده بودند خطوط هوایی ایران قادر نبودند هواپیماهای جدید را از شرکت‌های غربی خریداری کنند درنتیجه، یک سیستم ترکیبی از خریداران در سایه و واسطه‌ها بودند که هواپیما را به ایران می‌فروختند، با وجود این، ایران در آن زمان تنها می‌توانست هواپیماهای دست دومی را که پیش‌تر مورد استفاده قرار گرفته بودند، خریداری کند و در زمینه دسترسی به قطعات یدکی و خدمات نیز مشکلاتی برای ایران به‌وجود آمده بود. اکنون انتظار می‌رود که پس از لغو تحریم‌ها ایران با جمعیت ۸۰ میلیونی‌ که دارد بتواند دچار تحولی اساسی در زمینه صنعت هوانوردی شود. این به معنای آغاز رقابتی جدی برای خطوط هوایی امارات، اتحاد ایرویز و قطر ایرویز خواهد بود که خطوط هوایی اصلی در خاورمیانه برای اتصال شرق به غرب جهان بوده‌اند. «شونلند» در این باره می‌گوید: «باید گفت که ترافیک سه خط هوایی اماراتی کاهش خواهد یافت و همچنین از تعداد مسافران این خطوط هوایی کاسته خواهد شد.». وی در ادامه اضافه می‌کند: «با ورود خطوط هوایی ایرانی، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات هوایی کوچک با کاهش بیشتر تعداد مسافران روبه‌رو خواهند بود.» کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که بازار ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی رشد قابل توجهی خواهد داشت.شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی از جمله «اتحاد» ابوظبی و «لوفتانزا» آلمان درخصوص افزایش تعداد پروازهای خود به ایران ابراز علاقه‌مندی کرده‌اند.

گرایش برای سفر به ایران به ویژه شهرهایی غیر از تهران که شرکت‌های هواپیمایی خارجی پیش‌تر به آن پرواز داشته‌اند، رو به افزایش است. «مجید المعلا» معاون ارشد مرکز فعالیت‌های تجاری شرکت هواپیمایی امارات، ایران را کشوری برخوردار از ظرفیت بالا برشمرد و گفت که لغو تحریم‌ها، فرصت بیشتری در اختیار شرکت متبوعش برای راه‌اندازی پرواز به مقاصد جدیدی در این کشور قرار می‌دهد.شرکت هواپیمایی لوفتانزا که پیش از این از فرانکفورت به تهران پرواز داشته، اعلام کرده است که ظرفیت کافی برای افزایش پروازها به این کشور وجود دارد. اگرچه شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی از شوق زیادی برای افزایش سطح خدمات‌رسانی به ایران برخوردارند، اما توافق‌های دوجانبه موجود احتمالا محدودیت‌هایی را پیش روی این شرکت‌ها قرار می‌دهند، به‌طوری که قبل از راه‌اندازی پروازهای جدید، این موافقت‌نامه‌ها باید در سطح دولت‌ها مورد بررسی قرار گیرند.

از سوی دیگر، انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) در گزارش تازه خود اعلام کرده که صنعت هوانوردی ایران شاهد جهشی بزرگ در دوران پساتحریم خواهد بود و با افزایش پروازهای داخلی و خارجی در آن کشور، ایران ده‌ها میلیون دلار سود عایدش خواهد شد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها و محدودیت‌های فعلی وضع شده علیه ایران این کشور شاهد افزایشی ۶/ ۳۱ میلیونی در پروازهای جدید تا سال ۲۰۳۴ میلادی خواهد بود. یاتا اعلام کرده در حال حاضر ۱۲ میلیون مسافر داخلی و خارجی در بازار هوایی ایران وجود دارند که این میزان مسافر می‌تواند تا سال ۲۰۳۴ میلادی به ۶/ ۴۳ میلیون مسافر برسد. اما شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات هوایی در خاورمیانه چگونه با صنعت هوایی ایران برخورد می‌کنند؟ شونلند معتقد است: «شرکت‌های هوایی خاورمیانه باید برای حفظ و جذب مسافران به ابتکار عمل‌هایی چون ایجاد تغییرات در کابین یا خرید هواپیماهای جدیدتر روی آورند.» ویل هورتون، تحلیلگر ارشد مرکز هوانوردی به گلف نیوز گفت: «کشورهای منطقه خلیج فارس باید درباره بازارهایی چون ایران، عراق و هندوستان احساس خطر کنند.»

او در ادامه می‌افزاید: «اکنون زمان بیدار شدن از خواب برای شرکت‌های هوایی اماراتی فرارسیده و نوبت آن است که ابتکار عمل‌های تازه‌ای را به کار گیرند.» هر چند وی در ادامه تاکید می‌کند:« به جز ایران، بقیه شرکت‌های هوایی به تغییر و تحولات در راستای بهبود خدمات خود نمی‌اندیشند.» کاهش بهای جهانی نفت در یک سال گذشته نیز سبب شده تا شرکت‌های هوایی منطقه ضرر کنند. در ماه نوامبر، شرکت هوایی امارات، بزرگ‌ترین شرکت ارائه‌دهنده خدمات هوایی در خاور میانه سودی معادل ۱/ ۳ میلیارد درهم را برای نصف سال رقم زد. بقیه شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات هوایی مانند اتحاد ایرویز و قطر ایرویز نیز به احتمال زیاد چنین سودی به دست آوردند.

شولند از شرکت« ایراینسایت » درخصوص سود این شرکت‌ها گفت:«این سه شرکت هوایی باید سود بیشتری کنند؛ چرا که آنها می‌توانند سوخت بسیار زیادی را ذخیره کنند.» شرکت هوایی اتحاد به دنبال این حقیقت که کاهش بهای نفت تداوم یافته است از این استراتژی (ذخیره سوخت) دیگر استفاده نمی‌کند. درماه دسامبر گذشته، مسعود احمد، رئیس صندوق بین‌المللی پول در خاورمیانه درباره بهای نفت گفت: «صندوق پیش‌بینی می‌کند که بهای نفت تا ۵ سال آینده پایین باشد و آرام آرام در سال ۲۰۲۰ به بشکه‌ای ۶۰ دلار برسد. سال میلادی ۲۰۱۵ با بهای هر بشکه نفت ۴۰ دلار به پایان رسید. این در حالی است که بهای نفت در ماه جولای ۲۰۱۴، ۱۱۵ دلار بود.»