تمرکز بر پروژه‌های کوچک شهری
آنچه در مورد الزامات بودجه‌ریزی شهر تهران می‌توان اشاره کرد، این است که بودجه شهرداری تهران برای سال 95 باید انقباضی باشد؛ علاوه بر موضوع توجه و تمرکز بر حمل و نقل عمومی که هم اکنون در اولویت‌های برنامه‌ریزی شهری در پایتخت قرار دارد، توجه بیش‌از‌پیش به زیرساخت‌های مدیریت بحران مانند سامانه‌های هشدار سیلاب، سامانه‌های هشدار سریع زلزله، ساماندهی رود دره‌ها، مدیریت آب‌های سطحی و جلوگیری از ساخت‌و‌ساز در پهنه‌های واقع بر گسل‌های فعال از ضرورت‌های مورد بحث است. علاوه بر این در بودجه‌ریزی سال آینده شهر تهران باید تا جایی‌که ممکن است از اقدامات پرهزینه فاقد اولویت مانند پروژه‌هایی که هنوز شروع نشده‌اند حتی آنهایی که کد پروژه هم دریافت کرده‌اند و منجر به افزایش هزینه‌های شهر می‌شوند، خودداری کرد.
در واقع هزینه‌های شهری در سال بعد باید با اولویت بهسازی شهر مصرف شوند و نه اجرای پروژه‌های پرهزینه! منظور از بهسازی، اصلاح و بازگشایی معابر، انجام و تامین دسترسی‌ها، توسعه فضای پارک‌های محلی، مرمت معابر و خیابان‌ها، روشنایی این معابر و بزرگراه‌ها، کاهش هزینه‌های ناشی از جمع‌آوری پسماند شهری و بهبود فرآیند انجام پروژه‌ها به منظور کاهش هر چه بیشتر بهای تمام شده انجام خدمات شهری است.ممکن است در عمل برخی از این اقدامات فعالیت‌های ریز و جزئی محسوب شوند اما بهبود و اصلاحی که به دنبال اجرای این برنامه‌های بهسازی برای شهر و شهروندان حاصل می‌شود به مراتب بسیار قابل توجه خواهند بود. به این ترتیب، بودجه شهرداری باید به سمت انجام فعالیت‌ها و اقدامات «نانو» به جای فعالیت‌های«ماکرو» برود. نانو در مدیریت شهری به معنای محلی و ماکرو به معنای اقداماتی است که در سطح وسیع و شهری انجام می‌شود.بودجه‌ریزی شهرداری برای انجام اقدامات و پروژه‌های شهری باید به گونه‌ای باشد که شهروندان در سطح محلات، تحولات ناشی از برنامه‌ها و پروژه‌های اجرا شده را درک و مشاهده کنند و همان محدوده‌های محلی شاید پایان پروژه‌هایی باشند که زمانی شروع شده بود. این در حالی است که ما هر سال در شهر تهران شاهد پروژه‌های ناتمامی هستیم که سرنوشت ساخت آنها در هاله‌ای از ابهام است.

تاکید بر افزایش درآمدهای پایدار به منظور اداره بهتر شهر تهران از دیگر الزامات بودجه‌ریزی شهر تهران برای سال ۹۵ محسوب می‌شود. براساس گزارش شهرداری تهران در ۶ ماه اول سال بخش عمده‌ای از درآمد مجموعه شهری تهران از محل درآمدهای ناپایدار بوده است که عمده این درآمدها به جرایم تغییر کاربری، افزایش تراکم و... بر می‌گردد. هر چند هم اکنون آمار دقیقی از میزان وابستگی شهرداری به درآمدهای ناپایدار وجود ندارد اما درصد تحقق درآمدهای ناپایدار در شهر به قدری بالاست که می‌توان گفت تحقق بیش از ۱۰۰ درصدی درآمدهای ناپایدار در شهر تهران عملا اجازه تحقق سایر منابع درآمدی در شهر از جمله درآمدهای پایدار ناشی از دریافت عوارض شهری را نمی‌دهد. این در حالی است که بخش عمده‌ای از فرآیند مدیریت و اداره شهر در پایتخت باید از محل درآمدهای پایدار همچون عوارض شهری شکل بگیرد.به این منظور برنامه‌ریزی و طراحی ابعاد کسب درآمد پایدار در شهر تهران و همچنین اقدامات ضروری برای تثبیت آن از اولویت‌های بودجه‌ریزی پایتخت در سال آینده محسوب می‌شود. مردم اگر اصلاحات و سازندگی شهری در در سطح محلات خود را ببینند و درک کنند و فعالیت‌های شهری از حالت فرامحله‌ای و فرامنطقه‌ای که اولویت کمتری دارند به سمت اقدامات منطقه‌ای و محلی هدایت شود، برای پرداخت عوارض شهری و پیشبرد برنامه‌های کسب درآمد پایدار در شهر همکاری بیشتری خواهند داشت. بسیاری از اقداماتی که طی سال‌های اخیر در شهر تهران در راستای بهسازی محلات صورت گرفته است، بسیار موثرتر از حجم وسیع ساخت و سازهای مسکونی، تجاری، اداری و برج‌سازی‌های منطقه ۲۲ پایتخت است.

در این زمینه لازم است از اقدامات نمایشی و مانورهای سیاسی که بعضا در اجرای بسیاری از پروژه‌های غیرضروری و بزرگ شهری دنبال می‌شود خودداری شود. اینها مسائل راهبردی هستند که در بحث بودجه‌ریزی برای سال ۹۵ در ردیف الزامات قرار می‌گیرند، البته تمام این موارد باید با هم‌اندیشی و همکاری کارشناسان و اقتصاددانان شهر به‌صورت جزئی برنامه‌ریزی شود. بر این اساس لازم است بر مبنای چشم‌انداز برنامه ۵ ساله شهرداری تهران در سال ۹۷ بیش از ۷۰ درصد درآمدهای شهر تهران از محل منابع پایدار درآمدی در شهر تامین شود.

دکتر اقبال شاکری
رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران