حلقه مفقوده صادرات غیرنفتی
امروزه اهمیت سازمان‌های تولیدی نسبت به سازمان‌های خدماتی ملموس‌تر است، اما فعالیت‌های خدماتی نه تنها تعداد بیشتری از فعالیت‌های اقتصادی را به خود اختصاص داده، بلکه ازنظرارزش نیزاز اهمیت به‌سزایی برخوردار است، به طوری که می‌توان گفت همه سازمان‌ها، سازمان‌های خدماتی هستند، لیکن برخی از این سازمان‌های خدماتی محصول نیز تولید می‌کنند.

فرآیند جهانی شدن و نیازمندی‌های مختلف کشورها، آنها را به یکدیگر وابسته‌تر کرده و بخش خدمات نیز که بخش زیادی از فعالیت‌های اقتصادی راتشکیل می‌دهد، نقش عمده‌ای در تغییرات ساختارهای اقتصادی کشورهای جهان در سال‌های گذشته داشته و سهم بالایی در تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است وروند بخش‌های مختلف اقتصادی در دنیا به سمت توسعه بخش خدمات است به طوری که هر روز سهم آن در حال افزایش است.در طول تاریخ اقتصادی کشورها، صادرات خدمات نقش برجسته‌ای در مبادلات و تعمیق و تحکیم روابط اقتصادی و ماندگاری در بازارها و معرفی فرهنگ را داشته و به عنوان نشانه پویایی و رونق اقتصادی است. براساس طبقه‌بندی سازمان تجارت جهانی (WTO) خدمات شامل بخش‌های خدمات بازرگانی، خدمات ارتباطات، ساخت و خدمات مهندسی مرتبط با آن، خدمات توزیع، خدمات آموزشی، خدمات زیست‌محیطی، خدمات مالی، خدمات اجتماعی و بهداشتی، خدمات مرتبط با گردشگری و مسافرت، خدمات تفریحی، فرهنگی و ورزشی، خدمات حمل‌ونقل و سایر خدمات است.

در حوزه خدمات، کشور ما از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بسیاری در بخش‌های مختلف خدماتی از جمله صادرات خدمات فنی مهندسی به جهت دارا بودن دانش، تجربه، برخورداری از نیروی انسانی متخصص، مواد و مصالح و تجهیزات مورد نیاز در حوزه گردشگری به جهت دارا بودن رتبه بالا در شاخص‌های جذب گردشگر و در خدمات حمل‌ونقل به جهت موقعیت ویژه کشور در منطقه از موقعیت ممتازی برخوردار است که با رفع تحریم‌های کشورهای غربی علیه کشورمان با توجه به ارزش افزوده نهفته در این حوزه و گستردگی بازارهای خارجی نسبت به بازارهای داخلی، باید با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری بیشتر برای فراهم کردن، بهبود و اصلاح زیرساخت‌های لازم برای افزایش سهم صادرات غیرنفتی از کل صادرات و اصلاح و ترکیب آن به سمت صادرات بخش خدمات برای فعالان اقتصادی اقدام کرد، چرا که امروز مساله اصلی کشور مشکلات اقتصادی از قبیل بالا بودن سطح بیکاری، تورم و رکود است و یکی از راه‌های برون‌رفت از آن، افزایش صادرات غیرنفتی در قالب کالا و خدمات است.

در حال حاضر صادرات خدمات در کشور با مشکلات متعددی مواجه است که در این خصوص می‌توان به فقدان نگاه استراتژیک و برنامه راهبردی، مشکلات بانکی، بیمه‌ای و ضعف در سیستم‌های تامین مالی و عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی و برخی پیمان‌های بین‌المللی در حوزه صادرات خدمات و وجود رقبای قدرتمند و... اشاره کرد که می‌توان با پوشش ریسک سرمایه‌گذاری صادرکنندگان خدمات، انجام حمایت‌های مالی، سیاسی، بیمه‌ای و بانکی، پرداخت یارانه‌ها و جوایز صادراتی، تسهیل شرایط دریافت ضمانت‌نامه‌های بانکی و... نسبت به تقویت این بخش اقدام کرد.علاوه بر موارد مذکور برای افزایش صادرات خدمات نیازمند رعایت الزاماتی هستیم که از آن جمله می‌توان به ایجاد زیرساخت‌های لازم، پیوند با اقتصاد جهانی و تعامل سازنده با آن و از بین بردن مشکلات فی مابین، تغییر شیوه‌های مدیریت از نگرش سنتی به نگرش مبتنی بر شیوه‌ها و سبک‌های نوین، تدوین استراتژی شناسایی و انتخاب بازارهای هدف به خصوص بازارهای جدید، آشنایی با بازارهای بین‌المللی و شرایط و نحوه ورود به بازارها، تداوم حضور در بازارها و نگاه بلندمدت و بالا بردن آستانه تحمل، بازاریابی حرفه‌ای خدمات مبتنی بر سبک بین‌المللی نه بازاریابی به سبک داخلی، مدیریت حرفه‌ای و صحیح صادرات خدمات، سرعت عمل و استفاده از فرصت‌های پیش‌رو در این حوزه، نوآوری در ارائه خدمات و توجه به کیفیت و بهای تمام شده و در اولویت قرار دادن منافع ملی نسبت به هر منفعت دیگری، کار تشکیلاتی و سازمان یافته ومتکی بر نیروی انسانی متخصص با نگرش سیستمی و به‌صورت تیمی و پرهیز از فردگرایی، آشنایی به قواعد در سطح بین‌المللی، شناسایی مزیت‌های کشور در حوزه خدمات و تمرکز بر آنها و استفاده از ظرفیت‌های سیاسی برای توسعه روابط تجاری با کشورهای دنیا اشاره کرد.

عباس آرگون
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران


حلقه مفقوده صادرات غیرنفتی