خوش‌بینی‌ها و بدبینی‌ها در پساتحریم
هم اکنون، بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی با این سوال روبه‌رو هستند که پس از لغو تحریم‌ها در سه ماهه اول سال۲۰۱۶، آیا بازار ایران برای سرمایه‌گذاران فرصت مناسبی خواهد بود یا خیر؟ از یکسو، کارشناسان خوش‌بین در ایران از این فرصت به‌عنوان «یک فرصت ناب» یاد می‌کنند و از سویی دیگر، کارشناسان بدبین در این خصوص می‌گویند که این فرصت به این زودی‌ها میسر نخواهد شد. اجازه دهید که به هر دو دیدگاه، از زوایای سیاسی، اقتصادی و بازار سهام نگاهی بیندازیم.
سیاسی
کارشناسان خوش‌بین در ایران معتقدند که هرگز دوست و دشمن دائمی وجود ندارد و تنها منافع دائمی وجود دارد.
سیاسی
کارشناسان خوش‌بین در ایران معتقدند که هرگز دوست و دشمن دائمی وجود ندارد و تنها منافع دائمی وجود دارد.
هم اکنون، بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی با این سوال روبه‌رو هستند که پس از لغو تحریم‌ها در سه ماهه اول سال2016، آیا بازار ایران برای سرمایه‌گذاران فرصت مناسبی خواهد بود یا خیر؟ از یکسو، کارشناسان خوش‌بین در ایران از این فرصت به‌عنوان «یک فرصت ناب» یاد می‌کنند و از سویی دیگر، کارشناسان بدبین در این خصوص می‌گویند که این فرصت به این زودی‌ها میسر نخواهد شد. اجازه دهید که به هر دو دیدگاه، از زوایای سیاسی، اقتصادی و بازار سهام نگاهی بیندازیم.
سیاسی
کارشناسان خوش‌بین در ایران معتقدند که هرگز دوست و دشمن دائمی وجود ندارد و تنها منافع دائمی وجود دارد. در تاریخ مثال‌هایی نیز برای این گفته وجود دارد مانند روابط آمریکا و ویتنام. دولت چین هم روابط دموکراسی خوبی با غرب ندارد، اما هرگز روابط اقتصادی خود را تحت‌تاثیر قرار نداده و سرمایه‌گذاران غربی همچنان در چین سرمایه‌گذاری می‌کنند. با وضعیت ژئوپلیتیکی کنونی در خاورمیانه، ایران اکنون متحد غرب در حمله به داعش است. در حقیقت، برخی اکنون این سوال را مطرح می‌کنند که آیا ایران، عربستان سعودی (شریک کلیدی آمریکا) جدید خواهد بود. کارشناسان خوش بین اعتقاد دارند که سرمایه‌گذاری ربطی به سیاست ندارد و تنها مساله در آمد زایی مهم است و سرمایه‌گذاران، در موقع آغاز فعالیت خود، ریسک را هم در نظر می‌گیرند. این در حالی است که کارشناسان بدبین در ایران بر این عقیده هستند که ایران خواستار لغو تحریم‌ها است اما سرمایه‌گذاران در ایران باید با سیستم دولتی سرکار داشته باشند که برای سرمایه‌گذاران خارجی روندهای اداری بسیار طاقت فرسااست.
اقتصاد
کارشناسان خوش بین براین عقیده هستند که ایران از منابع طبیعی فراوان منتفع است. ایران ۱۸ درصد ذخایر گاز طبیعی دنیا و ۹ درصد ذخایر نفتی جهان را دارا است. ایران با وجود چنین پتانسیلی اما هنوز از تمام ظرفیت خود برای استخراج این ذخایر استفاده نکرده است. علاوه بر این، ایران در میان ۲۰ کشور دنیا به لحاظ پهناوری وسعت قرار دارد. این کشور همانند ترکیه ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد. دستمزد در ایران قابل مقایسه با دستمزد در ویتنام است.اقتصاد ایران بسیار متنوع است و بخش صنعتی ایران به‌رغم وجود تحریم‌ها بسیار توسعه‌یافته است. همچنین ایران، بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروسازی در خاور میانه است.پس از لغو تحریم‌ها، میلیاردها دلار بلوکه شده ایران به این کشور باز می‌گردد و این امر موجب خواهد شد تا اقتصاد ایران رشد عظیمی داشته باشد و حتی ایرانی‌هایی که خارج از کشور زندگی می‌کنند برای سرمایه‌گذاری به کشور خود بازگردند. کارشناسان بدبین از سویی استدلال می‌کنند که بهای نفت تا نصف کاهش یافته و به همین دلیل انگیزه را از سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت ایران گرفته است. ایران بازاری انحصاری دارد که در اختیار دولت است. رتبه ایران در تسهیل کسب‌و‌کار ۱۱۸ است و کسب‌و‌کار در ایران در مقایسه با کشورهای سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی، متفاوت است. همچنین بانک مرکزی ایران از استقلال به دور است و قوانین حق مالکیت در ایران شفاف نیست. بدتر از آن قوانین مربوط به سرمایه‌گذاری است که به اندازه کافی برای سرمایه‌گذاران جذاب نیست.
بازار سهام
خوش بینان استدلال می‌کنند که بازار سهام ظرفیت بالایی دارد. حجم سرمایه در بازار سهام ایران ۸۵ میلیارد دلار است که این میزان از بسیاری کشورهای دیگر بیشتر است. این در حالی است که عربستان سعودی بیشترین حجم سرمایه را در بازار سهام در میان کشورهای حوزه خلیج فارس دارد. در بازار ایران، نسبت p/e در مقایسه با کشورهای دیگر پایین است. از طرفی دیگر بدبینان عقیده دارند که اگر بازار سهام ایران جذاب بود در صورت لغو تحریم‌ها، این بازار باید رو به رونق می‌بود.اما این‌گونه نیست. گواه این کلام آنکه، شاخص بورس پس از توافق هسته‌ای افت کرد. از سویی دیگر، هیچ نهادی وجود ندارد که این سرمایه‌گذاران را هدایت کند. در نهایت سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایران بسیار پرمخاطره است.
نظرسنجی از سرمایه‌گذاران
موسس مالی بین‌المللی «سی‌اف‌ای» (تحلیلگران مالی خبره) اقدام به برگزاری نظرسنجی در این خصوص کرده است. نتایج این‌گونه است که اکثریت نسبت به خرید سهام از بازار سهام ایران بدبین بوده‌‌اند. ۵۹۸ نفر در این نظر سنجی شرکت کردند که نتایج را می‌توانید مشاهده کنید.
نتیجه آخر
با این وجود به عقیده من سرمایه‌گذاران با این حال در ایران حضوری فعال خواهند داشت. تنها نکته‌ای که بدبینان می‌خواهند شفافیت و قوانین ساختار یافته است. اما سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند در بازار سهام ایران سرمایه‌گذاری کنند، اگر در تصمیم خود تاخیر کنند، متضرر خواهند شد. شاید چنین به نظر برسد که خوش‌بینان روزی از بدبینان تشکر خواهند کرد که باعث شدند برای جذب سرمایه‌گذاری، دولت بیشتر به فکر بهبود ساختارهای اقتصادی خود باشد.
سیاسی
کارشناسان خوش‌بین در ایران معتقدند که هرگز دوست و دشمن دائمی وجود ندارد و تنها منافع دائمی وجود دارد. در تاریخ مثال‌هایی نیز برای این گفته وجود دارد مانند روابط آمریکا و ویتنام. دولت چین هم روابط دموکراسی خوبی با غرب ندارد، اما هرگز روابط اقتصادی خود را تحت‌تاثیر قرار نداده و سرمایه‌گذاران غربی همچنان در چین سرمایه‌گذاری می‌کنند. با وضعیت ژئوپلیتیکی کنونی در خاورمیانه، ایران اکنون متحد غرب در حمله به داعش است. در حقیقت، برخی اکنون این سوال را مطرح می‌کنند که آیا ایران، عربستان سعودی (شریک کلیدی آمریکا) جدید خواهد بود. کارشناسان خوش بین اعتقاد دارند که سرمایه‌گذاری ربطی به سیاست ندارد و تنها مساله در آمد زایی مهم است و سرمایه‌گذاران، در موقع آغاز فعالیت خود، ریسک را هم در نظر می‌گیرند. این در حالی است که کارشناسان بدبین در ایران بر این عقیده هستند که ایران خواستار لغو تحریم‌ها است اما سرمایه‌گذاران در ایران باید با سیستم دولتی سرکار داشته باشند که برای سرمایه‌گذاران خارجی روندهای اداری بسیار طاقت فرسااست.
اقتصاد
کارشناسان خوش بین براین عقیده هستند که ایران از منابع طبیعی فراوان منتفع است. ایران ۱۸ درصد ذخایر گاز طبیعی دنیا و ۹ درصد ذخایر نفتی جهان را دارا است. ایران با وجود چنین پتانسیلی اما هنوز از تمام ظرفیت خود برای استخراج این ذخایر استفاده نکرده است. علاوه بر این، ایران در میان ۲۰ کشور دنیا به لحاظ پهناوری وسعت قرار دارد. این کشور همانند ترکیه ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد. دستمزد در ایران قابل مقایسه با دستمزد در ویتنام است.اقتصاد ایران بسیار متنوع است و بخش صنعتی ایران به‌رغم وجود تحریم‌ها بسیار توسعه‌یافته است. همچنین ایران، بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروسازی در خاور میانه است.پس از لغو تحریم‌ها، میلیاردها دلار بلوکه شده ایران به این کشور باز می‌گردد و این امر موجب خواهد شد تا اقتصاد ایران رشد عظیمی داشته باشد و حتی ایرانی‌هایی که خارج از کشور زندگی می‌کنند برای سرمایه‌گذاری به کشور خود بازگردند. کارشناسان بدبین از سویی استدلال می‌کنند که بهای نفت تا نصف کاهش یافته و به همین دلیل انگیزه را از سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت ایران گرفته است. ایران بازاری انحصاری دارد که در اختیار دولت است. رتبه ایران در تسهیل کسب‌و‌کار ۱۱۸ است و کسب‌و‌کار در ایران در مقایسه با کشورهای سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی، متفاوت است. همچنین بانک مرکزی ایران از استقلال به دور است و قوانین حق مالکیت در ایران شفاف نیست. بدتر از آن قوانین مربوط به سرمایه‌گذاری است که به اندازه کافی برای سرمایه‌گذاران جذاب نیست.
بازار سهام
خوش بینان استدلال می‌کنند که بازار سهام ظرفیت بالایی دارد. حجم سرمایه در بازار سهام ایران ۸۵ میلیارد دلار است که این میزان از بسیاری کشورهای دیگر بیشتر است. این در حالی است که عربستان سعودی بیشترین حجم سرمایه را در بازار سهام در میان کشورهای حوزه خلیج فارس دارد. در بازار ایران، نسبت p/e در مقایسه با کشورهای دیگر پایین است. از طرفی دیگر بدبینان عقیده دارند که اگر بازار سهام ایران جذاب بود در صورت لغو تحریم‌ها، این بازار باید رو به رونق می‌بود.اما این‌گونه نیست. گواه این کلام آنکه، شاخص بورس پس از توافق هسته‌ای افت کرد. از سویی دیگر، هیچ نهادی وجود ندارد که این سرمایه‌گذاران را هدایت کند. در نهایت سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایران بسیار پرمخاطره است.
نظرسنجی از سرمایه‌گذاران
موسس مالی بین‌المللی «سی‌اف‌ای» (تحلیلگران مالی خبره) اقدام به برگزاری نظرسنجی در این خصوص کرده است. نتایج این‌گونه است که اکثریت نسبت به خرید سهام از بازار سهام ایران بدبین بوده‌‌اند. ۵۹۸ نفر در این نظر سنجی شرکت کردند که نتایج را می‌توانید مشاهده کنید.
نتیجه آخر
با این وجود به عقیده من سرمایه‌گذاران با این حال در ایران حضوری فعال خواهند داشت. تنها نکته‌ای که بدبینان می‌خواهند شفافیت و قوانین ساختار یافته است. اما سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند در بازار سهام ایران سرمایه‌گذاری کنند، اگر در تصمیم خود تاخیر کنند، متضرر خواهند شد. شاید چنین به نظر برسد که خوش‌بینان روزی از بدبینان تشکر خواهند کرد که باعث شدند برای جذب سرمایه‌گذاری، دولت بیشتر به فکر بهبود ساختارهای اقتصادی خود باشد.
عثمان حیات
تحلیلگر موسسه بین‌المللی «تحلیلگران مالی خبره»
ارسال نظر