زمان‌سنجی در آغاز وام خودرو

ساسان قربانی

سخنگوی شورای سیاست‌گذاری خودرو

در همه کشورهایی که صنایع فعال و اقتصاد پویایی دارند، دولت‌ها سعی می‌کنند برای به چرخش درآوردن فعالیت‌های تولیدی که آثار بسیار مثبتی در اقتصاد کشورشان دارد، تسهیلاتی را در اختیار مشتریان برای کالاهای بادوام بگذارند.

بر همین اساس در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی شاهد ارائه تسهیلات با نرخ سود مطلوب به مشتریان هستیم تا ضمن افزایش قدرت خرید مشتریان، چرخ تولید شرکت‌ها نیز به‌خوبی بچرخد؛ بنابراین براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در این کشورها مشتریان برای خرید محصولات موردنیاز از درآمدهای آینده خود به‌صورت اقساطی به خرید می‌پردازند. این موضوع هر چند باعث حرکت واحدهای تولیدی می‌شود، اما موجب منتفع شدن بانک‌ها نیز خواهد شد. در این بین هرچند ارائه چنین تسهیلاتی معمول است، اما در بحران‌ها و مشکلات اقتصادی که به هر طریقی ممکن است، ایجاد شود، نوع حمایت دولت‌ها نیز متفاوت می‌شود.

در این میان یکی از روش‌های دولت‌ها که به گرم شدن بازار کمک می‌کند، ارائه تسهیلات ویژه است. خوشبختانه در ایران نیز با بروز بحران در واحدهای تولیدی شاهد حمایت دولت هستیم و اینک مسوولان به این جمع‌بندی رسیدند که به‌دلیل رکود ناشی از سه عامل بیرونی که به صنعت خودرو وارد شد، باید از خودروسازان و مشتریان حمایت صورت بگیرد. سه عامل شکل‌دهنده به رکود موجود در بازار خودرو ارتباطی با خودروسازان ندارد. یکی از این عوامل ناشی از مشکلات کلان اقتصادی کشور است که دامنگیر همه حوزه‌های تولید شده است، بحث دیگر موضوع توافق برجام و تاثیر انتظاراتی که برای مشتریان ایجاد کرد و دیگری نیز بحث کمپین نخریدن خودروی صفر که منجر به ایجاد رکود در بازار خودرو شد. بر این اساس دولت تصمیم گرفت برای مبارزه با این مشکلات وارد گود شود؛ بنابراین در بسته خروج از رکودی که برای همه بخش‌های تولیدی مدنظر قرار داشت طرح پرداخت تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی به خریداران خودرو را مدنظر قرار داد که حرکت بسیار مثبتی برای ختم به‌خیر کردن مشکلات است.

این تصمیم می‌تواند بر شرایط اقتصادی خودروسازان اثر مطلوبی بگذارد زیرا در حال حاضر زنجیره خودروسازی در شرایط بحرانی قرار دارد و کمک‌های این‌چنینی را می‌طلبد تا چرخ این صنعت بار دیگر بتواند به‌خوبی بچرخد و تاثیرات خود را در شاخص‌های کلان اقتصادی بگذارد. اما نکته‌ بسیار حائز اهمیت در این میان آن است که بسیاری از تصمیمات سیاستی که ممکن است تاثیرات بسیار مثبتی در بازار خرید و فروش محصولات مختلف بگذارد، نباید به‌صورت زودهنگام اعلام شوند بنابراین قبل از اینکه بسترسازی لازم برای اجرای آن تصمیمات انجام نشده است، دولت نباید آن را اعلام کند؛ زیرا ممکن است تاثیرات مثبت آن نتیجه عکس بدهد. در مواردی نیز پیش می‌آید که بسیاری از این تصمیمات خوب اجرا نمی‌شوند؛ بنابراین فضایی را ایجاد می‌کند که به هیچ وجه موجب عملیاتی شدن اهداف دولت نمی‌شود.

متاسفانه این تصمیم دولت در مقطعی اعلام شد که بازار شروع به گرم شدن کرده بود و مردم به این نتیجه رسیدند که بسیاری از صحبت‌هایی که در کمپین مطرح می‌شود منطق اقتصادی ندارد. اما متاسفانه اعلام زودهنگام بسته بدون بسترسازی و مشخص کردن سازوکار باعث شد که بار دیگر مشتریان خودرو در حالت انتظاری فرو بروند و خرید را متوقف کنند. نگرانی که در حال حاضر وجود دارد این است که اگر به هر دلیلی دولتمردان نحوه اعطای تسهیلات را زود اعلام نکنند معضلی بر معضلات دیگر خودروسازان افزوده خواهد شد؛ بنابراین امیدواریم سازوکار ارائه تسهیلات مشخص شود و این موضوع با تاخیر مواجه نشود یا مسوولان بانکی عنوان نکنند چون بانک مرکزی و بانک‌ها هنوز نتوانسته‌اند فرمت اجرایی را تدوین کنند مردم باید منتظر باشند. در چنین صورتی این موضوع تاثیرات بسیار نامطلوبی بر بازار خودرو خواهد گذاشت.

اگر این اتفاق با تاخیر مواجه نشود و مسوولان براساس قولی که به مشتریان خودرو داده‌اند، وعده خود را عملی کنند شاهد تحریک تقاضا در بازار خودرو خواهیم بود، به‌خصوص آنکه میزان و نوع تسهیلات دارای شرایط بسیار خوبی است که موجب استقبال مشتریان خواهد شد، بنابراین به مرور به سمت فعال شدن صنعت خودرو خواهیم رفت چون‌که اتفاقاتی که موجب رکود در صنعت خودرو شد، تاثیرات منفی خود را به‌شدت در این صنعت گذاشته است و بزرگ‌ترین ضربه‌ای که صنعت خودرو به‌خاطر این سه عامل متحمل شد، تعدیل نیروها از واحدهای تولیدی بوده است.

در پایان باید تاکید کنم که نباید فراموش کنیم صنعت خودرو به شدت نیازمند نقدینگی است؛ بنابراین اگر همانند دوره‌های گذشته به آن توجه نشود بار دیگر با چالش و به‌خصوص کاهش تولید مواجه می‌شود. تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی خودرو تا ۲۰ درصد می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما تصمیم‌های مکمل حمایتی نیز برای عملیاتی کردن برخی از مسائل خودروسازان موردنیاز است؛ بنابراین دولت در سیاست‌های مدنظر خود برای صنعت خودرو باید به کاهش نرخ سود بانکی به منظور حمایت از تولید بپردازد. تا زمانی که زنجیره تولید خودرو در شرایط بحرانی است، اگر نظام بانکی از نرخ سود خود بکاهد و برای تولید‌کنندگان شرایط خاص در نظر بگیرد، شاهد بهتر شدن وضعیت خودروسازان خواهیم بود؛ بنابراین برآورد من این است که اگر اعطای تسهیلات به‌خوبی انجام شود، تقاضای موثر برای خرید خودروی داخلی افزایش پیدا می‌کند.