سه شاهکار دیتون

منبع: nobelprize.org

آکادمی سلطنتی علوم سوئد روز دوشنبه اعلام کرد، آنگوس دیتون، از دانشگاه پرینستون، به دلیل «تحلیلی که از مصرف، فقر و رفاه» ارائه داده برنده جایزه نوبل ۲۰۱۵ در رشته اقتصاد شده است.

این آکادمی اعلام کرد: «برای طراحی خط‌مشی اقتصادی‌ای که بتواند رفاه را گسترش و فقر را کاهش دهد، ما باید ابتدا انتخاب‌های فردی در زمینه مصرف را درک کنیم... بیش از هر کس دیگری، آنگوس دیتون، این درک را ارتقا داده است.» تحقیقات وی با برقراری ارتباط بین انتخاب‌های فردی و جمع‌آوری نتایج، به دگرگون ساختن زمینه‌های اقتصاد خرد، اقتصاد کلان و اقتصاد توسعه کمک کرده است.

مصرف کالاها و خدمات، عامل اساسی تعیین رفاه بشر است. توزیع کالاهای مصرفی در میان افراد علت مسائل مهمی از جمله نابرابری و فقر است که حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در بیشتر کشورها، مصرف، بزرگ‌ترین جزء تقاضای کل است و به همین دلیل تغییرات مصرف در فعالیت‌های اقتصادی بیشترین تغییرات را سبب شده است. برای سطح داده شده درآمد، مصرف میزان پس‌انداز را مشخص می‌کند و در نتیجه پس‌انداز، میزان تامین سرمایه و در نهایت سرمایه‌گذاری مشخص می‌شود. بنابراین کاملا طبیعی است که مصرف در مرکز تحقیقات اقتصادی در طول قرن گذشته قرار داشته است.

در طول سه تا چهار دهه گذشته، مطالعات مصرف پیشرفت بسیاری کرده است. در حالی که بسیاری از دانشمندان به پیشرفت‌های این دانش کمک کرده‌اند، آنگوس دیتون رویکردی جدید برگزیده است که اندازه‌گیری، نظریه‌ها و شواهد تجربی در رابطه با مصرف را به یکدیگر مرتبط کرده است. دستاوردهای او شامل سه نکته اساسی است.

کارآمدترین سیستم تقاضا

آنچه نخستین پژوهش دیتون به ارمغان آورد، برآورد سیستم‌های تقاضا با یک مطالعه مقداری از گزینه‌های مصرف تمام کالاها بوده است. این برآوردها که یک تحول به حساب می‌آمدند سطح جدیدی از پختگی و کلیت را دارا بودند. کاری که آنگوس دیتون و جان موئل بائر ۳۵ سال پیش معرفی کردند، بعدا با نام «سیستم تقریبا ایده‌آل تقاضا» (AIDS) نامیده شد. این سیستم به مرور گسترش یافت به طوری که امروزه در دانشگاه‌ها کاربردهای زیادی دارد و در ارزیابی سیاست‌های عملی توسط سیاست‌گذاران به کار می‌رود.

پلی میان اقتصاد خرد و کلان

دومین پژوهش دیتون در مصرف کل راهی جدید برای اقتصاد خرد گشود که انقلابی در مطالعه مصرف و پس‌انداز در طول زمان ایجاد کرد. او پیشگام در تجزیه و تحلیل رفتار مصرف فردی تحت شرایط عدم قطعیت پویا و غیرمتعارف همچنین محدودیت‌های نقدینگی است. در روش به کار گرفته شده توسط وی داده‌های تکراری مصرف در طول زمان به عنوان یک پانل در نظر گرفته شد.

این روش در نبود داده‌های پنل واقعی کاربرد بسیاری دارد. وی همچنین ثابت کرد که اقتصاددانان باید متغیرهای مصرف و پس‌انداز را به صورت تجمیع شده در نظر بگیرند و با توجه به افزایش روزافزون دسترسی به اطلاعات بتوان با داده‌های تجمیع شده خرد به متغیرهای کلان دست یافت. برای تحلیل‌های اقتصادی در سطح اقتصاد خرد نیاز به استفاده از روش‌های کمی اقتصادسنجی خرد است. دیتون در یک مقاله به خوبی ترکیب مسائل مربوط به مصرف بهینه تحت شرایط محدودیت‌های نقدینگی و شوک‌ها را تحلیل و راه‌حلی برای پارادوکس دیتون ارائه کرد.

تغییر رویکرد در اقتصاد توسعه

سومین کار ارزشمند دیتون پیشگامی وی در استفاده از داده‌های پیمایشی خانوارها در کشورهای در حال توسعه به ویژه داده‌های مصرف است که از این طریق می‌توان به اندازه‌گیری سطح زندگی و فقر در این کشورها پرداخت. با انجام این کار، دیتون کمک بسیاری به تحولات اقتصاد توسعه کرد. این حوزه از علم اقتصاد تا پیش از کارهای وی یک حوزه نظری بود و تا حد زیادی بر داده‌های خام کلان بنا شده بود. دیتون برای اولین بار از داده‌های خرد با کیفیت و تحلیل‌های اقتصاد خرد تجربی در حوزه توسعه استفاده کرد، به نحوی که اکنون این روش‌ها نه تنها وارد علم توسعه شده‌اند بلکه در حال تبدیل شدن به نظریه‌های اصلی علم توسعه نوین هستند. وی بهتر از هر شخصی ارزش داده‌های مصرف و هزینه را در تعیین رفاه و استاندارد زندگی خانوارها دریافت.

مطالعات این‌چنینی مصرف در واقع نشان داد چه کاستی‌هایی در مصرف موجب تغییرات استاندارد زندگی و ایجاد فقر در طول زمان و برای کشورهای مختلف شده است. تحلیل‌های اقتصاد خرد وی از چند جنبه به حل مسائل توسعه کمک بسیاری کرد. تحقیقات دیتون مسائل مربوط به سیاست‌گذاری در کشورهای در حال توسعه‌ و توسعه‌یافته را تحت تاثیر بسیاری قرار داده است و تا پیش از وی هرگز تا این حد جزئیات در اقتصاد توسعه اندازه‌گیری نشده بود.