جذابیت‌های سرمایه‌گذاری

اکونومیست

در سراسر اروپا، سالن‌های همایش مملو از سخنرانی‌هایی است که در مورد پتانسیل بسیار سرمایه‌گذاری در ایران پس از سه دهه انزوا صحبت می‌کنند. ۴۰۰ نفر از تجار ایرانی در هتلی در زوریخ در جلسه‌ای حاضر شدند تا شاید بتوانند ۵۰ سرمایه‌گذار خارجی را جذب کنند. همچنین، تجار سوئیسی پرواز خود با ایران را رزرو کرده‌اند.

از طرفی، رئیس‌جمهوری اتریش در سفر این ماه به ایران ۲۴۰ فعال اقتصادی به همراه خود آورد. سخنگوی مراسم در همایش تجار در زوریخ چنین آغاز می‌کند: «به کشوری با جمعیتی برابر با ترکیه، وسعتی برابر با غرب اروپا و دارای بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان، خوش آمدید.» فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران ‌تنها به جمعیت ۸۰ میلیونی آن محدود نمی‌شود، بلکه ایران «هاب» منطقه است که می‌توان مبادلات تجاری بسیاری نیز با همسایگان ایران داشت. اما چرا بازار ایران این‌قدر تاریک است؟ بورس تهران که پس از توافق لوزان بهبود یافته بود پس از توافق نهایی در وین وضعیتی ناامیدکننده داشت. از سویی دیگر میزان تقاضا در ایران بسیار پایین است به‌گونه‌ای که تجار ایرانی از موجودی انبار بالای خود ناراحت هستند. بخش مسکن و ساخت‌وساز نیز راکد است. با وجود اینکه تحریم‌ها باعث افزایش تقاضا در حوزه‌های مختلف در ایران شده، اما نقدینگی لازم برای تامین مالی در آن حوزه‌ها را از بین برده است.

ایران به ۱۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش راه‌آهن، ۲۰۰ میلیارد دلار در بخش انرژی و ۳۰ میلیارد دلار در بخش گردشگری خود نیاز دارد و ممکن است این موضوع هیجان‌انگیز به‌نظر بیاید، ولی تامین مالی آن مساله دیگری است؛ چرا که به دنبال سقوط بهای نفت به نصف، درآمدهای ایران و همین‌طور انگیزه‌های سرمایه‌گذاری خارجی پس از برداشته شدن تحریم‌ها کاهش چشمگیری داشته است. در این بین پارتی‌بازی و ابهام‌های قانونی موجب پیچیدگی تجارت با ایران شده است. به گفته شریف نظام مافی هماهنگ‌کننده این کنفرانس: «فساد اقتصادی هنوز در ایران وجود دارد» کارشناسان بر این باورند که رئیس‌جمهور ایران خواستار کوچک شدن دولت و افزایش خصوصی‌سازی در اقتصاد کشور است و در این راستا تمایل به لغو انحصار که بخش وسیعی از اقتصاد ایران را فرا گرفته است، وجود دارد. علاوه‌بر این، روحانی عرضه پول را به‌منظور کاهش تورم به‌شدت کنترل کرده است و با وجود آنکه وزرای غربی به تهران در رفت‌و آمد هستند، اما هنوز هیچ‌کس نمی‌داند چه زمانی سیستم انتقال پول به ایران آغاز به‌کار می‌کند.

با این وجود، همه چیز تیره و تار نیست و برداشته شدن تحریم‌ها منجر به آزادسازی ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران خواهد شد (هرچند باید توجه داشت که مبلغ برآورد بسیار متفاوت است). بازگشت افراد ایرانی که در خارج‌از ایران زندگی می‌کنند به کشور هم می‌تواند ۲۰ میلیارد دلار دیگر به این مبلغ بیفزاید. چنین پیش‌بینی می‌شود که خودروسازی‌های مرسدس بنز وفولکس واگن جای خودروسازی پژو را در ایران بگیرد.

در گذشته ایران، دومین بازار بزرگ خودروسازی پژو به حساب می‌آمد. از طرفی شرکت نوشابه‌سازی کوکا کولا نیز برنامه گسترش طرح‌های خود را در سال ۲۰۱۶ دارد. صادرکنندگان محصولات کشاورزی آمریکایی که هم‌اکنون نیز غلات ایران را تامین می‌کنند در این کنفرانس حضور داشتند. سیاستمداران و بازرگانان با هیجان زیادی درباره خلیج‌فارس حرف می‌زنند، اما واقعیت این است که احیای دوباره اقتصاد ایران، هنوز زمان خواهد برد.