بازاری نوظهور

رضا کیانیان

بازیگر و مجری حراج تهران

طی سال‌های گذشته شاهد استقبال گسترده‌ای از سوی علاقه‌مندان و مجموعه‌داران به آثار هنری بوده‌ایم. به گونه‌ای که گالری‌ها و نمایشگاه‌های آثار هنری شاهد حضور جمعیت قابل توجهی از مخاطبان این آثار بوده و زمینه دلگرمی هنرمندان و پدیدآورندگان این آثار شده است.

حراجی تهران نیز در همین راستا و با هدف پاسخ به علایق فزاینده به آفرینش‌های هنری و تلاش برای دستیابی به شاخص‌ترین آثار هنر مدرن و معاصر ایران در سال ۹۱ شروع به شکل گرفتن کرد. در هر حراجی چندین کارشناس هنری در بخش‌های مختلف عکس، مجسمه سازی و نقاشی صحت و سلامت آثار هنری را بررسی و تایید می‌کنند.

اولین حراج که همزمان با عید مبعث دوشنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۱ با ارائه ۷۳ اثر نقاشی، عکس و مجسمه کار خود را در بخش نمایشگاهی در هتل پارسیان آزادی آغاز کرد و بعد از پنج روز، عصر جمعه دوم تیر ۱۳۹۱ با برپایی حراجی و به جا گذاشتن فروش ۲ میلیارد و ۱۵۰ میلیون تومانی که رکوردی تاریخی برای هنر ایران محسوب می‌شود، به کار خود پایان داد و به این ترتیب به انتظارات برای برپایی یک حراج تمام عیار و استاندارد در بازار داخلی هنر پایان داد.

حراجی دوم نیز با ارائه ۸۲ اثر از ۷۹ هنرمند در هفتم تیرماه ۹۲ برپا شد و با فروش شش و نیم میلیاردی تمام آثار شبی تاریخ ساز را برای هنرهای تجسمی و جامعه هنری ایران رقم زد.

حراج تهران در سومین سال برگزاری توانست با فروش همه آثار، فروش کلی ۱۳ میلیارد و ۲۵۷ میلیون تومانی را تجربه کند و فروش دو اثر سهراب سپهری (رکورددار دو دوره قبلی) به قیمت یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان و یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رکورد تازه‌ای را به نام این هنرمند فقید در حراج تهران به ثبت رساند.

حراجی چهارم که توجه زیادی را هم به خود جلب کرد و با حضور هنرمندان زیادی هم همراه بود، توانست به رقم فروش ۲۱ میلیارد تومان برسد که خیلی فراتر از پیش‌بینی‌ها بود و به خوبی نشان‌دهنده شکل‌گیری یک بازار جدید و جذاب، در کشورمان است، آن هم در شرایطی که سایر بازارها و فعالیت‌های اقتصادی با رکود سنگینی همراه است.

به این ترتیب بازاری شکل گرفت که تا پیش از آن هنرمندان و علاقه‌مندان زیادی آرزوی برپایی آن را داشتند. بسیاری از آفرینش‌های هنری هنرمندان ما در سال‌های گذشته به دلیل نبود یک ساختار و مکانیزم مناسب برای عرضه، مورد توجه قرار نمی‌گرفت و تعداد زیادی از این هنرمندان برای ارائه آثارشان پشت در حراج‌های خارجی از جمله کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس می‌ایستادند.

از سوی دیگر، حجم زیادی از منابع مالی و ارز داخلی به وسیله مشتریان و مجموعه‌داران آثار هنری، در شرایط سخت اقتصادی و تحریم از کشور خارج شده و برای خرید این آثار به جیب برگزارکنندگان حراج در کشورهای اروپایی و عربی می‌رفت اما شکل‌گیری حراج‌ها و گالری‌هایی همچون حراج تهران مزایای بسیار زیادی هم برای هنرمندان و علاقه‌مندان به آثار هنری و هم برای اقتصاد کشور خواهد داشت. مهم‌ترین مزیت آن برای هنرمندان، ایجاد فضا و مکانی برای ارائه آثار هنری و خلاقیت‌هایشان است. همان‌طور که اشاره شد بسیاری از آثار هنری ایرانی در سال‌های گذشته در این حراجی‌ها عرضه شده و مورد استقبال قرار گرفته و این موضوع شور و شوق زیادی را در هنرمندان و خالقان آثار تجسمی به وجود آورده است. از سوی دیگر نمایشگاه‌ها و حراجی‌های این چنینی از خروج آثار هنری از کشور جلوگیری می‌کند و در عین حال فرصتی را برای هنرمندانی که امکان برگزاری نمایشگاه‌های مستقل ندارند، فراهم می‌کند و شأن هنرمندان را تا حد زیادی حفظ می‌کند.

همان‌طور که اشاره شد، این حراجی‌ها آثار اقتصادی فراوانی هم به دنبال داشته است.

اول اینکه از خروج درآمدهای ارزی کشورمان جلوگیری می‌کند. ثانیا ایجاد چنین بازاری کمک می‌کند پول و سرمایه از بازارهایی مثل مسکن، ارز و طلا خارج شده و سوداگری در این بازارها را کاهش دهد و به این ترتیب از فشارهای تورمی ناشی از آن بکاهد. در حقیقت رشد و گسترش حراجی‌ها و گالری‌های هنری می‌تواند زمینه‌ای را برای سرمایه‌ گذاری در بازارهای جدید فراهم ‌کند.