میزان تسلط نمایندگان در حوزه‌های اقتصادی

موسی‌الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در جامعه نظام‌مند و دارای چارچوب‌های قانونی مشخص، هر یک از قوا، دستگاه‌ها و مقامات باید وظایف و اختیارات خود را در راستای اجرای اهداف و آرمان‌های قانون اساسی به‌عنوان عالی‌ترین سند مشترک جامعه مدنی کشور اعمال کنند. در واقع لزوم حرکت منسجم کلیه قوای حکومتی در مسیری هماهنگ و در جهت نیل به نقطه آرمانی ترسیم شده که امری کاملا بدیهی و ضروری است. یکی از مهم‌ترین اهداف مجلس به‌عنوان قانون‌گذار تصویب قوانین مترقی و کامل برای رشد و توسعه اقتصادی است. همان‌طور که می‌دانید، در میان تمام مسائل یک جامعه، اقتصاد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل زندگی مطرح است. اقتصاد در تمام ابعاد یک جامعه(سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و...) از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا استقلال جامعه و قدرت مقاومت آن در مقابل حوادث طبیعی و اجتماعی، شکوه و عظمت یک جامعه در مقابل جوامع دیگر و ثبات سیاسی آن، بستگی به حل مشکلات و رفع کمبود‌های اقتصادی آن جامعه دارد.

همچنین، اقتصاد از حساسیت زیادی برخوردار است؛ به این معنی که یک تصمیم‌گیری بجا و به موقع، درباره اموراقتصادی می‌تواند جامعه‌ای را به عظمت و ترقی بکشاند، در مقابل یک تصمیم نسنجیده و حساب نشده موجب شکست نه تنها در بعد اقتصادی بلکه در خیلی از زمینه‌ها خواهد شد. نقش سیاست‌گذاران اقتصادی که متشکل از دولت و مجلس و بانک مرکزی است بسیار کاربردی و حائز اهمیت خواهد بود. در این میان مجلس به‌عنوان قانون‌گذار نقش اساسی در پیشبرد اهداف اقتصادی دارد.

نمایندگان مجلس در حقیقت معتمدین ملت هستند و نباید لزوما در همه زمینه‌ها متخصص باشند. طبق قانون انتخابات مجلس، برای کاندیدا شدن اشخاص حداقل‌هایی وجود دارد. مانند اینکه کاندیداها باید حداقل مدرک کارشناسی ارشد و سوابق تجربی در یک زمینه خاص داشته باشند. معمولا هم مردم به گونه‌ای انتخاب می‌کنند که نمایندگان هم تجربه کار اجرایی داشته باشند و همچنین در یک زمینه خاص علمی تسلط کافی داشته باشند. متناسب با آیین‌نامه داخلی مجلس هنگامی که این افراد به مجلس راه پیدا می‌کنند در کمیسیون‌های مختلف تقسیم می‌شوند. به طور مثال فرض کنید در کمیسیون‌های اقتصادی مجلس مانند کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات یا کمیسیون صنایع و معادن، نمایندگانی که در این کمیسیون اقتصادی عضو هستند، اغلب پیش‌زمینه یا تخصص اقتصادی دارند. نمایندگان عضو این کمیسیون‌ها در رشته‌های متفاوتی که پیش‌زمینه اقتصادی دارند، تحصیل کرده‌اند. رشته‌هایی از قبیل حسابداری، مدیریت مالی و برنامه‌ریزی. نیاز به رشته‌ها و تخصص‌های مختلف برای عضویت در این کمیسیون‌ها امری ضروری است. به طور مثال، کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات که بنده در آن عضویت دارم، یکی از مهم‌ترین و اقتصادی‌ترین کمیسیون‌های مجلس است که از چندین بخش تشکیل شده است. یک بخش آن برنامه‌ریزی است که نیاز به رشته و تخصصص مدیریت دولتی دارد.

همچنین طبق آیین‌نامه داخلی مجلس، نمایندگان باید سه شرط را برای عضویت در کمیسیون مورد نظر خود داشته باشند. اول اینکه به میزان کافی به مباحث کمیسیون مربوطه تسلط داشته باشند. دوم اینکه به میزان کافی در زمینه کمیسیون مربوطه تحصیلات داشته باشند. آخرین نکته این است که با وجود تجربه و تسلط کافی بر مباحث کمیسیون مربوطه، اگر تعداد تقاضا برای کمیسیون خاصی بیشتر از تعداد کرسی‌های خالی کمیسیون مربوطه باشد، اولویت با اشخاصی است که سابقه بیشتر در نمایندگی دارند. به همین دلیل با حضور نماینده‌ای با مدرک دکترای اقتصاد، در صورتی که دور اولی باشد که نماینده شده است، اجازه ورود به کمیسیون برنامه و بودجه داده نمی‌شود. مطمئنا نماینده‌ای که تجربه حضور در کمیسیون‌های اقتصادی و بودجه مجلس داشته باشد تسلط بیشتری بر مباحث اقتصادی مربوط به مجلس را دارد. به طور مثال در کمیسیون برنامه و بودجه ۲۹ نفر عضویت دارند که مجموعه‌ای از چندین دکترای اقتصاد و دکترای حسابداری و همچنین دکترای مدیریت و برنامه‌ریزی هستند که در بخش‌های مختلف این کمیسیون مشغول به فعالیتند. حال بازگردیم به پاسخ به سوالی که مطرح شده بود. تسلط سیاسیون بر اقتصاد چه میزان است.

در مجلس حال حاضر در کمیسیون تخصصی اقتصادی مجلس، نمایندگانی با سواد و با تجربه عضویت دارند که دغدغه حل معضلات اقتصادی کشور را دارند. این نمایندگان می‌توانند با بیان ساده، مسائل اقتصادی را برای دیگر نمایندگانی که تخصص و دید اقتصادی به مسائل مطرح شده در مجلس را ندارند، روشن کنند. در واقع غیر از فعالیت نمایندگان اقتصادی مجلس در کمیسیون‌های خاص خودشان، وظیفه اصلی نمایندگان اقتصادی مجلس، تشریح مسائل اقتصادی به زبان ساده برای سایر نمایندگان است. البته باید تاکید کنم که حل مشکلات اقتصادی کشور در بسیاری از موارد در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر است. ولی مطمئنا پایدار نخواهد بود. نمایندگان و سایر نهادهای تصمیم‌گیرنده باید دقت کنند با توجه به نزدیک شدن به انتخابات باید تصمیمات کارشناسی اقتصادی اتخاذ شود تا اقتصاد در مسیر رشد و توسعه قرار بگیرد و راه حل‌های کوتاه‌مدت تنها به‌عنوان قرص مسکن عمل می‌کند.

در پایان باید تاکید کنم که برای اتخاذ تصمصیمات صحیح در مجلس، لزومی به تخصص تمام نمایندگان در مسائل اقتصادی نیست و سایر نمایندگان اگر به تصمیمات و نظرات سایر نمایندگان که در کمیسیون‌های تخصصی خود مشغول فعالیت هستند اعتماد کنند، مطمئنا قوانینی که در مجلس تصویب خواهد شد، کارشناسی‌‌تر و علمی‌تر خواهد بود.