پیام نسل اول سرمایه‌گذاری خارجی

دکتر پدرام سلطانی نایب رئیس اتاق ایران نسیم برآمده از بیانیه لوزان رایحه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران را به مشام سرمایه‌گذاران خارجی رسانده است. دوران گذار چند ماهه پیش رو، فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاران خارجی، به خصوص اروپایی و آمریکایی که برای سال‌های متمادی دستی در سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های گسترده در ایران نداشته‌اند، فراهم آورده تا فرصت‌های فراوان حضور در بازار ایران بررسی و خود را برای شکار آنها آماده کنند. بدیهی است که تحقق سرمایه‌گذاری خارجی مستلزم برداشتن چند گام ضروری است. ابتدا سرمایه‌گذار بررسی‌ها و ارزیابی‌های لازمه خود را در این مدت انجام خواهد داد. پس از آن ماهیت توافقات و ترتیب برداشته شدن تحریم‌ها است که مورد توجه سرمایه گذاران قرار خواهد گرفت. گام دیگر برقراری ارتباطات بانکی و سپس تک نرخی شدن ارز در کشور است، چراکه سرمایه‌گذار خارجی تمایل نخواهد داشت که سرمایه خود را با نرخی پایین تر از نرخ رایج در بازار وارد ایران کند، به عبارتی از این طریق هزینه سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهد. گام مهم و اساسی دیگر بهبود محیط کسب‌و‌کار در حیطه سرما‌یه‌گذاری‌ است.

خلأ سرمایه‌گذاری در کشور در چند سال گذشته که موجب شده بود نرخ تشکیل سرمایه ثابت در سال‌های پی در پی منفی شود در کنار ظرفیت‌های قابل توجه اقتصاد کشور مزیت‌های سرمایه‌گذاری در ایران را آشکارتر کرده است. در وضعیت موجود اگر چه سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نفت و گاز همچنان مزیت بارز و آشکار کشور است، اما خلأ مزبور در همه حوزه‌ها به چشم می‌خورد. حوزه‌های خدماتی در اقتصاد ایران در چند سال گذشته شکاف آشکاری با دنیا پیدا کرده است. سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، بانکداری، بیمه، گردشگری، حمل و نقل و حتی حوزه‌هایی مانند ورزش و تفریحات از جمله فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاری هستند. در حوزه صنعت، از صنایع سنگین و معدنی گرفته تا صنایع سبک در حوزه صنایع غذایی، پوشاک، شوینده، آرایشی و بهداشتی و دارویی فرصت‌های فراوانی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد.

اولین چالش سرمایه‌گذاری در ایران در شرایط کنونی رانت‌های موجود در اقتصاد کشور و فساد اداری حاکم بر اقتصاد است که طبعا دولت باید توجه جدی به این حوزه داشته باشد. نامساعد بودن محیط کسب‌و‌کار، کندی و ناکارآمدی نظام دیوان‌سالاری دولتی در مسیر اخذ مجوزها، دخالت‌های دستوری دولت در اقتصاد مانند قیمت‌گذاری و همچنین نامشخص بودن مسیر و چشم‌انداز حذف یارانه‌ حامل‌های انرژی و سایر حوزه‌ها در اقتصاد کشور از جمله چالش‌های مهم و اساسی است که هریک در نوع خود انگیزه و آهنگ سرمایه‌گذاری در کشور را کاهش می‌دهد.

دولت باید هوشمندانه هیجان و رغبت فراوان به سرمایه‌گذاری در کشور را با اصلاح سریع ساختارها و کاهش موانع یاد شده تبدیل به سرمایه‌گذاری‌های بالفعل کند، در غیر این صورت سرخوردگی حاصل در موج اول سرمایه‌گذاران، پیام منفی خود را به سایر سرمایه‌گذاران بالقوه منعکس خواهد کرد و افول زودهنگامی را در جریان سرمایه‌گذاری خارجی در کشور به بار خواهد آورد. رغبت سرمایه‌گذاران داخلی به سرمایه‌گذاری سنجه خوبی برای مساعد بودن شرایط برای ورود سرمایه‌گذاری خارجی است. بنابراین در شرایط فعلی که سرمایه‌گذاری داخلی با تردید و احتیاط در حال انجام و افزایش است می‌توان نتیجه گرفت که سطح انتظارات از ورود سرمایه‌گذاری خارجی را باید کنترل و محدود کرد مگر اینکه پیام‌های حاصل از اقدامات عملی دولت شرایط دیگری را رقم زند.