گلوله بعدی را چه کسی شلیک می کند؟

سارا آیزن برنامه‌ساز سی‌ان‌بی‌سی مرور سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی عمده نشان می‌دهد جنگی بر ارزش پول‌ها درگرفته که در آن هر آن ممکن است کشور تازه‌ای گلوله دیگری شلیک کند. «مرجع پولی سنگاپور» هفته گذشته بازارها را غافلگیر کرد و با تغییر سیاست خود، سرعت رشد دلار سنگاپور را کند کرد. اما این نه اولین و نه آخرین اقدام در دوره جدید جنگ ارزی بود. هفته گذشته «رزرو بانک» نیوزیلند، بانک مرکزی این کشور، سیاست خود را دست نخورده نگاه داشت، اما به‌طرز قابل توجهی ادبیات خود را تغییر داد و اعلام کرد انتظار دارد در آینده شاهد «کاهش قابل توجه ارزش» کیوی- نماد دلار نیوزیلند- باشد. این بانک حتی گفت «نرخ‌های بهره کنونی در شرایط اقتصادی حال حاضر، بی‌مورد است.» همچنین بانک مرکزی مجارستان بیانیه داده که در آن به سیاست‌های تسهیلی اشاره شده است. اوایل ماه ژانویه بانک‌های مرکزی دانمارک، هند، کانادا و سوئیس هم اقدامات غافلگیرکننده‌ای داشتند. البته که بانک مرکزی اروپا هم نقش خود را بازی کرد. ماریو دراگی، رئیس این نهاد در نخستین ماه سال ۲۰۱۵ تصویب برنامه تریلیون دلاری خرید اوراق قرضه را اعلام کرد.

کامیلا ساتون، استراتژیست ارشد «اسکاتیا بانک» در یادداشتی آورده است: «روند غافلگیری‌های بانک‌های مرکزی ادامه دارد و این به نوسان بازارها افزوده است. حالا چشم‌انداز سیاست‌گذاری جهانی مبهم است و این ابهام تا حد زیادی وابسته به ذخایر خارجی است. این وضعیت ناشی از تقویت دلار است، اما نوسان‌ها و عدم قطعیت موجود خود به نفع افزایش بیشتر ارزش دلار است.»

دلار ایالات متحده در واقع در تمام این اقدامات غافلگیرکننده و سیاست‌های تسهیلی ذی‌نفع بوده است. دلار تنها در سال ۲۰۱۵ حدود ۷ درصد در برابر یورو، بیش از ۷ درصد در برابر دلار کانادا و ۶ درصد در برابر دلار نیوزیلند تقویت شده است. ارقامی که مربوط به ۱۲ ماه گذشته باشند دورقمی می‌شوند. دلار در این مدت در برابر پول‌های سوئد و نروژ ۲۰ درصد و در برابر یورو و ین ژاپن، ۱۷ و ۱۳ درصد رشد داشته است.فدرال رزرو تا اینجا بر خلاف دیگر بانک‌های مرکزی مداخله‌ای در بازار نداشته و تلاش نکرده اقدامی کند یا پول خود را تضعیف کند. بانک مرکزی اروپا چهارشنبه گذشته «اخبار بین‌المللی» را به فهرست عواملی که برای تصمیم‌گیری درباره زمان افزایش نرخ‌های بهره دیده‌بانی می‌کند، اضافه کرد. دلار پس از این بیانیه باز هم در برابر دیگر ارزهای بین‌المللی شامل یورو تقویت شد. در حالی که بسیاری از اقتصاددانان و استراتژیست‌ها در کنار بازارهای دارایی، هوادار این تفسیر هستند که شرایط اقتصادهای عمده در جهت مخالف افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا عمل می‌کند، اما دلار باز به تقویت خود ادامه داده است. در چنین شرایطی که فدرال رزرو جلوی خرید دلار توسط دیگران را نگرفته، کدام بانک مرکزی ممکن است گلوله بعدی را شلیک کند؟ بانک‌های مرکزی بسیاری تحت نظر هستند.