آغاز نبرد چند ساله
اقدام غافلگیرکننده سنگاپور در تسهیل سیاست پولی در چهارشنبه گذشته، ارزش پول این کشور را در مقابل دلار به پایینترین سطح در بیش از ۴ سال گذشته رساند تا آخرین نشانه باشد از فشاری که روی سیاستگذاران در دوره سقوط قیمتهای کالاهای پایه، افت تورم و کاهش انتظارات رشد وجود دارد. این عوامل یاریگر خیز دلار ایالات متحده در برابر دیگر ارزها شدهاند، روندی که بسیاری از سرمایهگذاران انتظار دارند در سالهای پیش رو ادامه داشته باشد. با تعجیل کشورها از هند گرفته تا چین برای کاهش نرخهای بهره یا دیگر اقدامات برای افزایش رشد لرزان اقتصادی، پولهای کشورهای جهان در ماههای گذشته افت داشته است.
اقدام غافلگیرکننده سنگاپور در تسهیل سیاست پولی در چهارشنبه گذشته، ارزش پول این کشور را در مقابل دلار به پایینترین سطح در بیش از 4 سال گذشته رساند تا آخرین نشانه باشد از فشاری که روی سیاستگذاران در دوره سقوط قیمتهای کالاهای پایه، افت تورم و کاهش انتظارات رشد وجود دارد. این عوامل یاریگر خیز دلار ایالات متحده در برابر دیگر ارزها شدهاند، روندی که بسیاری از سرمایهگذاران انتظار دارند در سالهای پیش رو ادامه داشته باشد. با تعجیل کشورها از هند گرفته تا چین برای کاهش نرخهای بهره یا دیگر اقدامات برای افزایش رشد لرزان اقتصادی، پولهای کشورهای جهان در ماههای گذشته افت داشته است. بانک مرکزی اروپا هم با هراس از قرار گرفتن اروپا بر لبه پرتگاه رکود، برنامه خرید اوراق قرضه را تصویب کرده که بیش از پیش باعث افت قیمتها و حداقل دستمزدها میشود.
کشورهایی که نرخهای بهره را کم میکنند یا دست به تحریک پولی میزنند به افزایش رشد اقتصادی داخلی و اشتغالزایی به وسیله کاهش ارزش پول خود و رقابتیتر کردن اجناس صادراتی امید دارند. بسیاری از دولتها از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸، با افزایش بدهیها و کاهش هزینههای مصرفکننده دست به گریبان بودهاند. اقدامات ریاضتی گنجایش آنها را برای افزایش تقاضای داخل با برنامههایی از قبیل سرمایهگذاری در زیرساختها محدود کرده و کاهش ارزش پول گزینهای برای جذاب کردن است.
اما کمکردن ارزش پول با تلاش طرفهای متقابل برای خنثی کردن اقدامات دیگران، خطر چشم و همچشمی را افزایش میدهد تا کسب نفع از این اوضاع دشوار شود. به قول دیوید وو، رئیس بخش پژوهشهای ارزی «بانک آمریکا»، «کشورهایی که در جنگ ارزی شرکت جستهاند، تمام ابزار سیاستی خود را تلف کردهاند.» در حالی که اقدامات تسهیل پولی میتواند رشد را افزایش دهد، کاهش نرخهای بهره میتواند سرمایهگذاران را به انتقال پول خود به کشورهایی مانند ایالات متحده تشویق کند، جایی که انتظار میرود با افزایش بازدهی خود، بر بازارهای سهام و اوراق دیگر کشورها فشار وارد کند.
با احیای اقتصاد آمریکا و نزدیک شدن زمان افزایش نرخهای بهره، دلار به شدت رشد کرده است. واگرایی در سیاستهای پولی آمریکا که به سوی افزایش نرخهای بهره میرود و بیشتر دیگر کشورهای جهان باعث افت ۱۵ درصدی پولهای عمده جهان در مقابل دلار از ماه جولای ۲۰۱۴ شده است.
چنان که جیسون داو، رئیس بخش استراتژی تبادل ارزی آسیا در بانک «سوسیته جنرال» میگوید، «ترس از فدرال رزرو، در 6 ماه گذشته عامل موثری در بازارهای ارز آسیا بوده است.» فدرال رزرو چهارشنبه گذشته اشاراتی داشت مبنی بر اینکه انتظار ندارد نرخهای بهره کوتاهمدت دستکم تا ماه ژوئن با افزایش روبهرو شوند. بانک مرکزی سنگاپور همان روز سیاست خود را برای نخستین بار از اکتبر 2001، بدون برگزاری نشست معمول برنامهریزی شده تغییر داد. «مرجع پولی سنگاپور» چهارشنبه اعلام کرد که سرعت رشد دلار سنگاپور در مقابل سبدی از ارزها را کاهش میدهد. این اقدام نوسانهای تازهای را به بازارهای ارز تزریق کرد.
دلار سنگاپور پس از این به کمترین ارزش خود در ۴ سال گذشته مقابل دلار آمریکا رسید. یوآن چین هم نزدیک به پایینترین ارزش خود مقابل دلار در ۷ ماه گذشته است؛ چراکه پکن با تغییر دوباره سیاست، ارزش پول خود را کاهش داده است. در مالزی هم، در میانه سقوط قیمتهای نفت، رینگیت در ۶ ماه گذشته ۱۴ درصد مقابل دلار سقوط کرده است.
اما این درد محدود به آسیا نیست. دلار از میانههای سال 2011 در برابر ین ژاپن 50 درصد خیز گرفته، حال آنکه یورو یک چهارم ارزش خود را مقابل اسکناس سبز در همین دوره از دست داده است. اقدامات تحریکی مضاعف «بانک ژاپن» که در ماه اکتبر آغاز شد، ین را به کمترین سطح ارزش خود مقابل دلار در 8 سال گذشته رساند و تنشها را با کره جنوبی که شریک تجاری مهمی برای این کشور است افزایش داد.
بر اساس دادههای تحلیلگران «بانک آمریکا مریل لینچ»، در ۶ ماه گذشته بیش از یک سوم کشورهایی که در شاخص MSCI All Country World به شمار میآیند دست به کاهش نرخهای بهره خود زدهاند. «گروه گلدمن ساکس» و دیگر بانکهایی که با ارزهای عمده سر و کار دارند، میگویند که دلار آمریکا هنوز هم برای رشد جا دارد. استفانین، از بنیانگذاران شرکتSLJ Macro Partners میگوید: «خیز دلار چند سال به طول خواهد انجامید و ما تازه در ابتدای راه هستیم.»
سایمون دریک، رئیس گروه استراتژی بازارها در «بانک نیویورک ملون کورپ» معتقد است که واکنشهای سیاستی بعدی در قبال آنچه بر سر دلار و یورو آمده ممکن است از ترکیه یا برزیل آغاز شود. حتی بانک مرکزی هند هم ممکن است رو به کاهش نرخهای بهره بیاورد، بانکی که پیشتر هم در این مورد اقدامات غافلگیرکنندهای داشته است. تایلند و کره جنوبی هم برای کاهش نرخهای بهره برای کمک به مدیریت افزایش بدهی خانوار و کاهش رشد تحت فشار هستند.
مارک کپستیک، از مدیران بانک «بی ان پی پاریبا» بر این باور است که شیوه مدیریت ذخایر خارجی بانکهای مرکزی بیش از پیش تعیینکننده شده است: «اینکه بانکهای مرکزی از این به بعد چه خواهند کرد در ذهن همه است. همه در حال پیشبینی هستند.»
آنجانی تریودیگزارشگر اقتصاد آسیا در وال استریت ژورنال
جوزی کاکس
گزارشگر بازارهای اروپا در وال استریت ژورنال
کارولین کوئی
گزارشگر بازارهای آمریکا در وال استریت ژورنال
کشورهایی که نرخهای بهره را کم میکنند یا دست به تحریک پولی میزنند به افزایش رشد اقتصادی داخلی و اشتغالزایی به وسیله کاهش ارزش پول خود و رقابتیتر کردن اجناس صادراتی امید دارند. بسیاری از دولتها از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸، با افزایش بدهیها و کاهش هزینههای مصرفکننده دست به گریبان بودهاند. اقدامات ریاضتی گنجایش آنها را برای افزایش تقاضای داخل با برنامههایی از قبیل سرمایهگذاری در زیرساختها محدود کرده و کاهش ارزش پول گزینهای برای جذاب کردن است.
اما کمکردن ارزش پول با تلاش طرفهای متقابل برای خنثی کردن اقدامات دیگران، خطر چشم و همچشمی را افزایش میدهد تا کسب نفع از این اوضاع دشوار شود. به قول دیوید وو، رئیس بخش پژوهشهای ارزی «بانک آمریکا»، «کشورهایی که در جنگ ارزی شرکت جستهاند، تمام ابزار سیاستی خود را تلف کردهاند.» در حالی که اقدامات تسهیل پولی میتواند رشد را افزایش دهد، کاهش نرخهای بهره میتواند سرمایهگذاران را به انتقال پول خود به کشورهایی مانند ایالات متحده تشویق کند، جایی که انتظار میرود با افزایش بازدهی خود، بر بازارهای سهام و اوراق دیگر کشورها فشار وارد کند.
با احیای اقتصاد آمریکا و نزدیک شدن زمان افزایش نرخهای بهره، دلار به شدت رشد کرده است. واگرایی در سیاستهای پولی آمریکا که به سوی افزایش نرخهای بهره میرود و بیشتر دیگر کشورهای جهان باعث افت ۱۵ درصدی پولهای عمده جهان در مقابل دلار از ماه جولای ۲۰۱۴ شده است.
چنان که جیسون داو، رئیس بخش استراتژی تبادل ارزی آسیا در بانک «سوسیته جنرال» میگوید، «ترس از فدرال رزرو، در 6 ماه گذشته عامل موثری در بازارهای ارز آسیا بوده است.» فدرال رزرو چهارشنبه گذشته اشاراتی داشت مبنی بر اینکه انتظار ندارد نرخهای بهره کوتاهمدت دستکم تا ماه ژوئن با افزایش روبهرو شوند. بانک مرکزی سنگاپور همان روز سیاست خود را برای نخستین بار از اکتبر 2001، بدون برگزاری نشست معمول برنامهریزی شده تغییر داد. «مرجع پولی سنگاپور» چهارشنبه اعلام کرد که سرعت رشد دلار سنگاپور در مقابل سبدی از ارزها را کاهش میدهد. این اقدام نوسانهای تازهای را به بازارهای ارز تزریق کرد.
دلار سنگاپور پس از این به کمترین ارزش خود در ۴ سال گذشته مقابل دلار آمریکا رسید. یوآن چین هم نزدیک به پایینترین ارزش خود مقابل دلار در ۷ ماه گذشته است؛ چراکه پکن با تغییر دوباره سیاست، ارزش پول خود را کاهش داده است. در مالزی هم، در میانه سقوط قیمتهای نفت، رینگیت در ۶ ماه گذشته ۱۴ درصد مقابل دلار سقوط کرده است.
اما این درد محدود به آسیا نیست. دلار از میانههای سال 2011 در برابر ین ژاپن 50 درصد خیز گرفته، حال آنکه یورو یک چهارم ارزش خود را مقابل اسکناس سبز در همین دوره از دست داده است. اقدامات تحریکی مضاعف «بانک ژاپن» که در ماه اکتبر آغاز شد، ین را به کمترین سطح ارزش خود مقابل دلار در 8 سال گذشته رساند و تنشها را با کره جنوبی که شریک تجاری مهمی برای این کشور است افزایش داد.
بر اساس دادههای تحلیلگران «بانک آمریکا مریل لینچ»، در ۶ ماه گذشته بیش از یک سوم کشورهایی که در شاخص MSCI All Country World به شمار میآیند دست به کاهش نرخهای بهره خود زدهاند. «گروه گلدمن ساکس» و دیگر بانکهایی که با ارزهای عمده سر و کار دارند، میگویند که دلار آمریکا هنوز هم برای رشد جا دارد. استفانین، از بنیانگذاران شرکتSLJ Macro Partners میگوید: «خیز دلار چند سال به طول خواهد انجامید و ما تازه در ابتدای راه هستیم.»
سایمون دریک، رئیس گروه استراتژی بازارها در «بانک نیویورک ملون کورپ» معتقد است که واکنشهای سیاستی بعدی در قبال آنچه بر سر دلار و یورو آمده ممکن است از ترکیه یا برزیل آغاز شود. حتی بانک مرکزی هند هم ممکن است رو به کاهش نرخهای بهره بیاورد، بانکی که پیشتر هم در این مورد اقدامات غافلگیرکنندهای داشته است. تایلند و کره جنوبی هم برای کاهش نرخهای بهره برای کمک به مدیریت افزایش بدهی خانوار و کاهش رشد تحت فشار هستند.
مارک کپستیک، از مدیران بانک «بی ان پی پاریبا» بر این باور است که شیوه مدیریت ذخایر خارجی بانکهای مرکزی بیش از پیش تعیینکننده شده است: «اینکه بانکهای مرکزی از این به بعد چه خواهند کرد در ذهن همه است. همه در حال پیشبینی هستند.»
آنجانی تریودیگزارشگر اقتصاد آسیا در وال استریت ژورنال
جوزی کاکس
گزارشگر بازارهای اروپا در وال استریت ژورنال
کارولین کوئی
گزارشگر بازارهای آمریکا در وال استریت ژورنال
ارسال نظر