دموکرات‌ها عامل تحریم در دو کشور

میرقاسم مؤمنی مدیرعامل مؤسسه پژوهشی و مطالعاتی بین‌المللی چشم‌انداز ابرار نوین انقلاب کوبا در سال ۱۹۵۹ به رهبری فیدل کاسترو به‌ ثمر رسید؛ سیاست‌های کلی‌ این انقلاب، از سوی مقامات وقت آمریکا مورد تایید قرار نگرفت. آیزنهاور رئیس‌جمهور وقت آمریکا، به‌صورت یک‌جانبه روابط خود را با کوبا قطع کرده و طی یک فراخوان چراغ سبزی به تمام کوبایی‌ها به‌منظور نیازمند شدن به آمریکا نشان داد. در واقع آمریکا انقلاب کوبا را تهدیدی برای منافع خود می‌دید. در سال ۱۹۶۱ جان اف کندی، رئیس‌جمهور وقت آمریکا که از حزب دموکرات بود، دستور تحریم‌های همه‌جانبه برضد کوبا را صادر کرد که این تهدیدها تا امروز نیز در دوره‌های مختلف ریاست‌ جمهوری آمریکا تشدید شده است. پیروزی انقلاب شکوهمند جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹، با دوران ریاست‌ جمهوری آقای جیمز کارتر از حزب دموکرات آمریکا مقارن بود. سیاست‌های ضداستعماری حضرت امام خمینی (ره) و به دنبال آن اشغال سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸، سبب شد دولت کارتر روابط سیاسی خود با ایران را قطع و افزون بر آن تحریم‌هایی برضد کشور وضع کند. این تحریم‌ها در سال‌های بعد به بهانه‌های گوناگون افزایش یافته است. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ایران و کوبا، از دو جهت تشابه دارد. نخست اینکه انقلاب در کشورهایی صورت گرفت که آمریکا منافع خاصی در آنها داشت و دیگر اینکه این تحریم‌ها در دوره ریاست‌جمهوری روسای جمهوری از حزب دموکرات وضع شده‌است.

چشم‌انداز تحریم‌های دموکرات‎ها

با توجه به شکست حزب دموکرات به رهبری باراک اوباما در انتخابات سنا و کاهش محبوبیت این حزب در میان مردم آمریکا، دولت اوباما حرکتی سیاسی در جهت اهداف حزب دموکرات انجام داد تا بتواند برای دوره بعدی ریاست‌جمهوری آمریکا در داخل و خارج از این کشور بهره‌برداری سیاسی و تبلیغاتی نماید. به همین منظور با یک برنامه تبلیغاتی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۴، در نطق رسمی خود گامی در جهت ایجاد روابط اقتصادی و سیاسی با کوبا و همچنین رفع محرومیت اتباع آمریکایی در این کشور برداشت که از این امر در آینده سیاسی حزب دموکرات بهره‌برداری خواهد شد؛ اما واقعیت این است که تحریم‌هایی که در طول ۵۰ سال گذشته برضد دولت کوبا اتخاذ شده بود، در یکی دو سال آینده رفع نخواهد شد، بلکه رفع این تحریم‌ها سال‌ها زمان خواهد برد و آمریکایی‌ها همواره تلاش می‌کنند برای رفع این تحریم‌ها، از دولت و مردم کوبا امتیازاتی را دریافت کنند. در عین حال آمریکایی‌ها در کوتاه‌مدت از منافع سیاسی خود در منطقه و داخل کشور آمریکا بهره‌مند خواهند بود.

امکان تغییر سیاست واشنگتن نسبت به ایران

با توجه به اینکه قطع روابط ایران و آمریکا در دوره دموکرات‌ها صورت گرفته و یکی از مسائل مهم در روابط آمریکا با جهان مساله ایران بوده و این امر تاثیر مستقیم در مسائل سیاسی، امنیتی و اقتصادی آمریکا دارد، به همین جهت آمریکایی‌ها سعی می‌کنند با رفع برخی تحریم‌ها یا نشان‌دادن افق‌هایی در روابط دو کشور به‌ویژه در پرونده هسته‌ای ایران، برای حزب دموکرات امتیازاتی در جهت رقابت با حزب جمهوری‌خواه کسب کنند؛ اما واقعیت این است که تغییر سیاست‌های آمریکا نسبت به ایران، هدفمند، مقطعی و یک‌جانبه بوده و در درازمدت چیزی عاید مسوولان ایرانی و مردم نخواهد شد؛ زیرا تحریم‌های سیاسی و اقتصادی علیه ایران حفظ خواهد شد.

مشکلاتی بر سر راه تحریم‌ها

پس از سخنرانی آقای اوباما در مورد تحریم کوبا، همچنان گروه کاری دوجانبه جهت بررسی زمان و شرایط لغو تحریم‌ها در حال تشکیل است و هنوز مجوز لغو تحریم‌ها از سوی سنای آمریکا اخذ نشده است و در این خصوص منازعاتی میان سناتورها و نمایندگان آمریکا در جریان است. به همین دلیل به‌منظور اعلام نتیجه این موضع‌گیری‌ها، زمان زیادی لازم است و افق لغو تحریم‌ها و اولویت آنها نیز مشخص نشده است؛ این در شرایطی است که به‌نظر نمی‎رسد مقامات آمریکایی به این راحتی تحریم‌های کوبا را لغو کنند. باید منتظر بود تا مشخص شود که درخواست اصلی آمریکا از مردم و دولت کوبا برای لغو تحریم‌ها چیست و آیا دولت کوبا توان پرداخت آن را دارد یا نه؟ این امر در ماه‌ها و سال‌های آینده مشخص خواهد شد.