برنده پایان خصومت کیست؟

امیر واله نویسنده تبعیدی کوبایی کوبا و ایالات‌متحده ۵۳ سال دشمنان سیاسی یکدیگر بوده‌اند. گرچه تحریم‌های اعمال شده علیه این جزیره تا به پایان رسیدن راه درازی در پیش دارند و کوبا همچنان در فهرست «کشورهای حامی تروریسم» باقی مانده است، مردم کوبا بسیار به سیاست ایجاد روابط حسنه امید بسته‌اند. با این وجود نکات بسیاری برای مورد توجه قرار گرفتن وجود دارد: رئیس‌جمهور رائول کاسترو گفته که «اصول کوبا» در مذاکرات با واشنگتن قطعا نادیده گرفته نشده است. پیش نیاز این سیاست؛ یعنی معاوضه تاجر آمریکایی، آلن گراس که از سال ۲۰۰۹ در کوبا زندانی بود با یک زندانی کوبایی در آمریکا و بازگشت کسانی که «علیه امپریالیسم جنگیده بودند»، از سوی رسانه‌های کوبا به‌عنوان یک پیروزی برای دولت این کشور دیده شده است؛ بنابراین اینکه آیا کوبا به پیشنهاد‌های اوباما - از مسائل مهاجرتی گرفته تا نظام پزشکی، حمل‌و‌نقل، تجارت یا جریان اطلاعات بین دو کشور - پاسخ خواهد داد و اینکه اگر بدهد این پاسخ چگونه خواهد بود، فعلا مبهم است.

در ماه‌های گذشته نمایندگان سطح بالای تبعیدی‌های کوبا نگرانی خود را از «آسان‌گیری» اوباما در قبال این جزیره اعلام کرده‌اند. ایالات‌متحده از کوبا خواسته آماده گفت‌و‌گو باشد، یعنی آزادی آلن گراس تنها یکی از خواسته‌های متعدد بوده است. دلیل اصلی نگرانی مخالفان دولت کوبا هم در داخل و هم در تبعید، نبود دموکراسی در کوبا است و اینکه آیا روابط حسنه با ایالات‌متحده و اروپا می‌تواند تغییرات اصولی در این رابطه ایجاد کند یا خیر.

رفع ممنوعیت‌های اقتصادی می‌تواند دو اثر داشته باشد. اقتصاد کوبا می‌تواند شکوفا شود و بالاخره بعد از ۵۰ سال خود را از قید تحریم‌ها آزاد کند؛ اما از سوی دیگر می‌تواند به سادگی به تقویت رژیمی بینجامد که دهه‌ها سرکوب مخالفان را در کارنامه خود دارد.

پس آیا این فقط رژیم کاسترو است که نفع می‌برد؟ گفت‌و‌گو میان دو کشور کسانی را خشنود کرده که دهه‌ها به‌دنبال آشتی میان‌هاوانا و واشنگتن بوده‌اند. گرچه این گفت‌و‌گوها کسانی را که نگران تقویت رژیم کاسترو هم به لحاظ اخلاقی و هم به لحاظ اقتصادی هستند، نگران‌تر می‌کند؛ کسانی که گمان می‌کنند این روند در خدمت تقویت نسل جدیدی از هواداران کاسترو بدون توجه به مخالفانی است که در دو دهه گذشته رشد کرده‌اند. برخی تصور می‌کنند که این همان چیزی است که رژیم کاسترو ۵ دهه برای آن برنامه‌ریزی کرده است.