تردیدها در مورد دستکاری قیمتی

مارک هولبرت فعال اقتصادی و ستون‌نویس ساندی نیویورک تایمز از «گروه مواد شیمیایی تیانهی» که سهام آن در بازار بورس هنگ‌کنگ معامله می‌شود چیزی شنیده‌اید؟ اگر نه، باید از این گروه بیشتر بدانید به‌خصوص اگر به سهام علی‌بابا علاقه‌مند شده‌اید. پرسش‌های پیرامون گروه تیانهی تردیدهایی جدی را در مورد میزان اعتماد ممکن به ادعاهای مالی شرکت‌های چینی بیان می‌کند. معامله سهام تیانهی اوایل ماه سپتامبر به‌دلیل اتهام‌هایی مبنی بر دستکاری شرکت در اسناد حسابداری، میزان درآمد و سود معلق شد.

این اتهامات به موارد متعدد دیگری از رسوایی‌های شرکت‌های چینی همراه می‌شود. همین هفته گذشته، کمیسیون دارایی و بورس ایالات متحده اعلام کرد که در مورد اتهامات یک شرکت تولید غذای حیوانات در چین-اگ فید- به نتیجه رسیده است. همچنین باز هم در هفته گذشته یک شرکت دیگر چینی- اولترا سونیک‌ای جی- که سهام آن در بورس آلمان معامله می‌شود اعلام کرد که مدیران ارشدش همراه بخش عمده‌ای از پول نقد شرکت ناپدید شده‌اند.

ما نمی‌توانیم به نظارت مالی و حقوقی در چین تکیه کنیم. همین دو سال پیش بازار سهام آمریکا به خاطر رسوایی‌های شرکت‌های چینی با مشکل روبه‌رو شد. شاید بزرگ‌ترین رسوایی متعلق به سینوفارست باشد که در سال ۲۰۱۱ به دستکاری میزان دارایی‌ها و درآمدهایش متهم شد. این شرکت در نهایت در سال ۲۰۱۲ ادعای ورشکستگی کرد.

جی ریتر، استاد مسائل مالی در دانشگاه فلوریدا و متخصص فروش سهام شرکت‌هایی در بازار بورس می‌گوید که اگر اتهامات گروه تیانهی درست باشد، مصیبت بسیار مهمی شکل می‌گیرد. او می‌گوید: «با توجه به اتهامات متعدد دیگر شرکت‌های چینی، شما انتظار دارید که بازرسی‌های بیشتری صورت پذیرد، اما این اتفاق نمی‌افتد.»

اتهامات تیانهی هیچ ربطی به علی بابا ندارد، ولی خاطرنشان می‌کند که نمی‌توانیم لزوما به نظام بازرسی مالی و حقوقی چین اعتماد کنیم. سخنگوی علی بابا می‌گوید که در زمان فروش سهام شرکت در بورس نمی‌تواند هیچ اظهار نظری درباره شرکت بکند. در دفاع از این شرکت باید گفت که مقیاس علی بابا باعث شده که بسیار بیشتر از دیگر شرکت‌های چینی مورد بازرسی قرار گیرد. با وجود این نباید فراموش کرد که اتهامات گروه مواد شیمیایی تیانهی به‌طور بالقوه برای کل شرکت‌های چینی دردسرساز هستند. همین سه‌ماه پیش در ماه ژوئن بود که تیانهی با فروش سهام ۷۵۰ میلیون دلار درآمد کسب کرد. این شرکت حامیان مهمی چون مورگان استنلی، یو بی اس و مریل لینچ (از زیرمجموعه‌های بانک آمریکا) داشت که از بانک‌های سرمایه‌گذاری بسیار مهم هستند.

ولی انگار هیچ‌کس به این مسائل اهمیت نمی‌دهد. وقتی در اینترنت جست‌وجو کردم حتی یک مقاله که مساله فروش سهام علی بابا و اتهامات تیانهی را با هم مورد بررسی قرار داده باشد پیدا نکردم. سوال پرسیدن همیشه مهم است، اما در زمانی که بازارهای سهام و همچنین فروش سهام یک شرکت رکوردشکنی می‌کند مهم‌تر است. از آنجا که مربوط کردن گذشته نزدیک به آینده در وجود انسان نهادینه شده، اعتقاد به ادامه رشد شاخص‌های سهام هم برای ما آسان است و همچنین اعتقاد به اینکه شرکت‌هایی که شروع خوبی داشته‌اند به رشد قابل توجه خود ادامه می‌دهند. در نتیجه، واقع گرا بودن درباره تبدیل به فضیلتی بسیار نادر می‌شود.

یک مطالعه بسیار جالب که باید در ذهن داشت سال‌ها پیش توسط جاش لرنر، استاد بانکداری سرمایه‌گذار در مدرسه اقتصاد هاروارد انجام شد. نتیجه مطالعات او این است که شرکت‌هایی که سرمایه مخاطره آمیز دارند در ابتدا بسیار خوب عمل می‌کنند. حالا علی بابا بهترین شروع فروش سهام در بازار بورس در تاریخ را ثبت کرده و کسی مشکلات شرکت‌های چینی را به‌خاطر نمی‌آورد. به قول مارتین کنی، استاد دانشگاه کالیفرنیا، «شرکت‌های با سرمایه مخاطره‌آمیز انگار در سال‌های گذشته به فروش سهام در بازار بورس دل خوش کرده‌اند.»