ارزش نازل حقوق معنوی

علی عبدالهی شاعر و مترجم طرز تلقی رایج معمولا فرهنگ را امری معنوی می‌داند و کمتر کسی به رنج‌ها و گرفتاری‌های پدیدآورندگان آثار فرهنگی و هنری فکر می‌کند. این تفکر همان تلقی قدیمی است که می‌گوید «خوراک شاعران نان و پنیر است.» این کهن الگو حتی در جامعه امروز ما نیز کماکان به شیوه‌های مختلف پابرجا است. کمابیش در همه روزنامه‌ها، مجلات، تلویزیون و رادیو، وقتی پای پرداخت حق‌الزحمه پدیدآورندگان اثر به میان می‌آید، یا ماجرا با سکوت برگزار می‌شود یا ابدا به آن فکر نمی‌کنند. سازمان‌هایی مثل تلویزیون یا رادیو همین که تصویر نویسنده‌ای را در برنامه‌ای پخش می‌کنند و مصاحبه‌ای با او انجام می‌دهند منت هم می‌گذارند و نشان دادن تصویر نویسنده را نوعی کمک می‌دانند. در حالی که در کشورهای پیشرفته برای نقل یک پاراگراف، یک شعر یا یک عکس در هر سازمان فرهنگی، هم از پدیدآورنده اجازه می‌گیرند و هم حقوق مادی او را می‌پردازند. ارج نهادن به میراث معنوی و فرهنگی در ایران پدیده‌ای مغفول است که این نکته به‌کاستی موجود در آموزش برمی‌گردد.چنین مساله مهمی باید از کودکی در مدارس به دانش آموزان آموخته شود و بنیادهای فرهنگی در ایران با پیوستن به قانون کپی‌رایت با روند جهانی رعایت حقوق معنوی و فرهنگی پدیدآورندگان همراه شده و این نکته را بپذیرند که وقتی کسی یادداشتی را در چند ساعت برای روزنامه یا مجله‌ای می‌نویسد فقط آن چند ساعت شامل حقوق معنوی نمی‌شود، بلکه به تجربه‌ها و مرارت‌های زیادی که اهل فرهنگ طی سال‌ها از سر گذرانده‌اند باید احترام گذاشته شود.رابطه فرهنگ و اقتصاد در جامعه ما باید دگرگون شود و باید با تولیدات فرهنگی همانند یک کالای اقتصادی برخورد شود و پدید آورنده از حقی که سزاوار آن است بهره‌مند شود.