ترکیه نیازمند اصلاحات ساختاری

سینان اولگن منبع: کارنگی اروپا مترجم: حسین موسوی در دوره تصدی نخست‌وزیر فعلی ترکیه «اقتصاد» نقش مهمی ایفا کرده است و همین موضوع راز شهرت رجیب طیب اردوغان به حساب می‌آید. رجب طیب اردوغان از زمان به عهده گرفتن مسوولیت اجرایی در ترکیه نقش مهمی در توالی افزایش درآمد سرانه مردم این کشور داشته است. او درآمد سرانه هر ترکیه‌ای را از ۲۵۰۰ دلار به ۱۰ هزار دلار در سال رساند. در این میان باید تاکید کرد که شهرت وی بیشتر به نقشش در کارآمد کردن اقتصاد ترکیه مربوط است. او در این راه سعی کرد که اختلافات طبقاتی را کم کند و با برنامه‌ریزی‌های اجتماعی فقر را در این کشور کاهش دهد. اقتصاد ترکیه این موفقیت را مرهون چرخش در دیدگاه خود است. اردوغان با تغییر کانال، به دنبال کشورهای نوظهور اقتصادی رفت و به هدایت بازارهای این کشورها به سمت ترکیه مشغول شد.

او به جای اینکه، همچون سیاستمداران سابق به گردش شدید پولی روی آورد در مقابل به سرمایه‌گذاری در محیط‌های مستعد اقتصادی برای بهبود بهره‌وری اقتصادی چشم دوخت و آن‌ را لازمه اصلاحات اقتصادی دانست. اما این زمان‌های خوش در حال اتمام است. پایان سیاست بهره پایین در ایالات متحده در تخصیص منابع مالی در سطح جهانی تاثیرگذار خواهد بود. از زمانی که بازده‌های اسمی شروع به اصلاح کرده‌اند، جریان‌های مالی در حال پیدا کردن راه خود به بازارهای بالغ (بازاری که به حالت تعادل برسد) هستند. زیرا اتکای بیش از حد به سرمایه ارزان، اقتصاد ترکیه را به زودی به محنت خواهد کشاند. دنیا در حال رسیدن به نرخ سود واقعی است و همین موضوع برای اقتصاد ترکیه چالشی بزرگ خواهد بود. این در شرایطی است که نرخ رشد اقتصاد ترکیه بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۱ حدود ۵/۵ درصد بوده و در دوسال آخر منتهی به سال جاری به ۳ درصد رسیده است. در حال حاضر نیز انتظار زیادی نمی‌توان از اقتصاد ترکیه داشت و باید گفت که تا پایان سال جاری، با خوش‌بینی، کمی بیشتر از ۳ درصد رشد اقتصادی را تجربه خواهد کرد.

برای جلوگیری از اپیزود طولانی رشد اقتصادی پایین و فرار از دام بلند درآمد متوسط، ترکیه نیازمند یک تغییر اساسی در چشم‌انداز اقتصادی‌اش است. دولت پس از اردوغان نیاز دارد تا طرح تازه‌ای برای اقتصاد ترکیه ترسیم کند و با تعهدی جدی به اصلاحات ساختاری دست بزند. در این راستا اقتصاد ترکیه به چند اصلاح جدی نیاز دارد. از جمله اصلاح ساختار بازار کار، کاهش اندازه اقتصاد غیررسمی، افزایش نرخ حضور زنان در بازار کار و ریختن طرحی نو برای آموزش و پرورش.

در مورد اصلاح سیستم آموزشی نیز باید گفت که این تغییرات باید همپای تغییرات جهانی و اقتصاد جهانی باشد. کلید موفقیت هر دولتی پس از اردوغان در این موضوع نهفته است. تغییر در این سیستم نباید آلوده به دید سیاسی باشد. همچنین دولت‌های پس از اردوغان باید به سرمایه‌گذاری خارجی بیش از پیش توجه کنند.

مقامات ترکیه همچنین مجبورند برای برای دستیابی به توسعه بیشتر با یک برنامه عملی به مبارزه با فساد بپردازند و به حکومت قانون بهای بیشتری بدهند.