برندگان و بازندگان پدیده داعش

نویسنده: ایلحان صفاکویلی منبع: Almonitor مترجم: حسین موسوی با اشغال موصل توسط دولت اسلامی شام و عراق موسوم به داعش، نخستین پرسش مهمی که مطرح می‌شود این است: چرا موصل مهم است؟ پاسخ روشن است: در این شهر روزانه ۲۰۰ هزار بشکه نفت صادر می‌شود. پالایشگاه بیجی که در این نقطه واقع شده است روزانه گنجایش پالایش ۳۵۱ هزار بشکه نفت را داراست. از این رو با قاطعیت می‌شود اعلام کرد که داعشی‌ها یک نقطه نفتی را به دست آورده‌اند. براساس آمار و ارقام ارائه شده می‌شود گفت که اشغال موصل توسط این گروه تروریستی، امنیت نفتی دنیا را به مخاطره انداخته است. در این ارتباط بالا رفتن قیمت نفت خود مهم‌ترین گواه این مدعا است.

در شرایطی که اقتصاد آمریکا در حال بازیابی خود است و اتحادیه اروپا سعی در رفع بحران دارد این موضوع خبر خوبی برای دنیا نیست. زمانی که داعش به عراق حمله کرد با حمله به خط لوله نفتی کرکوک، صدور نفت از طریق پایانه «یومورتالیک» را با اشکال مواجه کرد.

کارشناسان اعتقاد دارند که حمله به این خط لوله نفتی مهم‌ترین عامل بالا ماندن قیمت نفت در یک ماه اخیر است. برخی بر این اعتقادند که این گروه تمامی حملات خود را بر نقاط نفتی متمرکز کرده است و همین موضوع می‌تواند ترکیه را که مقصد اصلی نفت کرکوک است با مشکل مواجه کند.

خط لوله منتهی به پایانه یومورتالیک، یکی از نقاطی است که نفت عراق را به سایر نقاط دنیا می‌رساند. به خطر افتادن امنیت عراق که درحال حاضر دومین تولید کننده بزرگ نفت در بین کشورهای اوپک است می‌تواند تامین امنیت انرژی دنیا را به مخاطره بیندازد. این موضوع برای اقتصادی که از سال ۲۰۰۸ دچار بیماری رکود شده است مناسب نیست.

از این رو باید اذعان داشت که با حمله داعش به عراق قیمت نفت نه تنها افت نخواهد کرد، بلکه حالت صعودی پیدا خواهد کرد. اکنون می‌شود این پرسش را از محتوای بالا استنتاج کرد که چرا به چنین تحلیلی رسیده‌ایم؟ این پرسش را می‌توان با آمار و ارقام بررسی کرد. پس از حمله داعش به موصل و مناطق نفتی عراق، قیمت نفت آمریکا که به نفت

«West Texas Intermediate» معروف است در ابتدای سال جاری به بشکه‌ای ۹۳ دلار رسیده بود. این در شرایطی است که قیمت این نفت پس از حمله داعش روند صعودی طی کرد و هم‌اکنون به بشکه‌ای ۱۰۴ دلار رسیده است.

می‌توان انتظار داشت که با ادامه بحران عراق قیمت‌ها از این نیز پیشی بگیرد. این شرایط برای سایر برندهای دنیا نیز صادق است. نفت برنت که در ابتدای سال جاری ۱۰۶ دلار بوده هم‌اکنون به ۱۱۰ دلار رسیده است. در مجموع باید گفت که پس از حمله داعش به عراق قیمت نفت آمریکا ۱۱ درصد افزایش قیمت داشته است و نفت برنت نیز از تجربه مشابه ۷/۳ درصدی برخوردار شده است. این در حالی است که انتظار این بود امسال قیمت نفت کاهش پیدا کند. اما با ادامه این روند دیگر نباید انتظار کاهش قیمت نفت را داشت.

حال باید این سوال را پرسید که چه کشوری از این وضع (افزایش قیمت نفت) منتفع می‌شود. روسیه جزو کشورهایی است که از وضع موجود می‌تواند سود ببرد. بالا رفتن قیمت نفت می‌تواند به تحرک اقتصادی روسیه کمک کند. این در شرایطی است که عراق در ابتدای سال جاری تولید نفت خود را بالا برده بود و توانسته بود بخشی از سهم روسیه را در این بازار از آنِ خود کند. اما با حمله داعش دوباره اوضاع به پیش از سال نو میلادی بازگشته است.

عراق در ماه فوریه به تولید نفت روزانه ۶/۳ میلیون بشکه در روز رسیده بود و همین موضوع باعث شده بود که در زمینه تولید نفت بغداد نسبت به تهران پیشی بگیرد.

اما از پرسش بالا پرسش دیگری نیز می‌توان مطرح کرد. در مسائل به وجود آمده در ماه‌های اخیر چه کشورهایی بازنده هستند. ترکیه یکی از کشورهایی است که به لحاظ نزدیکی به محل حادثه جزو بازندگان بازی داعش است. چرا؟

ترکیه تا پایان سال‌جاری ۶۱ میلیارد دلار واردات انرژی خواهد داشت. با بالا رفتن قیمت نفت و کسری بودجه ۵۵ میلیارد دلاری پیدا است که ترکیه جزو بازندگان بزرگ حوادث اخیر است.

این موضوع بر تورم موجود در ترکیه نیز تاثیرگذار است. ترکیه پیش از بالا رفتن قیمت نفت از تورم بالا رنج می‌برد. حالا با بالا رفتن قیمت نفت شرایط سخت‌تری را تجربه خواهد کرد. بر این اساس، کارشناسان می‌گویند که کسری بودجه از انتظارات پیشی خواهد گرفت.

همچنین نرخ سود بالا خواهد بود. پس از ترکیه اما می‌توان به کشورهای حوزه یورو رسید که سعی در بازیابی اقتصادی دارند. در شرایطی که با بحران به وجود آمده بین روسیه و اتحادیه اروپا بر سر اوکراین، آینده تامین انرژی این کشورها با مشکل مواجه شده است با بحران عراق مشکلات ناحیه یورو چند برابر شده است. عراق یکی از گزینه‌های احتمالی برای تامین انرژی اروپا بود.