یک دهم درصد گاز جهان در اسرائیل
با این حال، از منظر زمینشناسی و فناوری، آینده احتمالا روشن است. بله، احتمالا گاز بیشتری وجود دارد و شاید نفت نیز. اما دومی از نظر تجاری برای بهرهبرداری با قیمتهای فعلی مناسب نخواهد بود و یافتن مورد اول تلاش بسیار پرهزینهای است. حفاری یک حفره اکتشافی بهتنهایی بیش از ۱۰۰میلیون دلار هزینه دارد، با استفاده از یک دکل گران قیمت که در آب به عمق ۶هزار فوت شناور است، با ذخایر گاز احتمالی حداقل ۶هزار فوت یا بیشتر در زیر بستر دریا. حتی با دادههای لرزهای خوشبینانه، یافتن هر مقدار گاز، چه رسد به مقادیر تجاری، میتواند یک تمرین بدون برنامهریزی باشد.
بهرغم ادعای «چهار لویاتان» مطرحشده از سوی استاینیتز، اندازه یک میدان فراساحلی تنها یکی از عوامل موثر بر سودآوری بالقوه آن است. به عنوان مثال، میدان «زُهر» مصر که کشف شد و حتی بزرگتر از لویاتان بود، حاوی گاز آلوده به سولفید هیدروژن است که باید با هزینه اضافی حذف شود. علاوه بر این، براساس برخی آمارهای BP Statistical Review of World Energy، ذخایر «تثبیتشده» کنونی اسرائیل تنها ۱/ ۰درصد از گاز کل جهان را تشکیل میدهد؛ رقمی مشابه بحرین و یمن، اما بسیار کمتر از ایران (۲/ ۱۸ درصد)، روسیه (۳/ ۱۷ درصد) و قطر (۱/ ۱۳ درصد).
گاز اسرائیل براساس اعداد
به طور گیجکنندهای، آمار گاز اغلب در ترکیبی از واحدهای ایالاتمتحده (فوت مکعب) و واحدهای متریک (مترمکعب) بیان میشود، در حالی که قیمت گاز براساس محتوای انرژی (دلار در هر میلیون واحد حرارتی بریتانیا یا mBTU) است تا حجم. کل ذخایر ادعایی اسرائیل (برخلاف ذخایر ثابتشده) حدود ۳۵ تریلیون فوت مکعب (tcf) است که همگی توسط کنسرسیومهای تحت رهبری «نوبل» کشف شدهاند؛ از جمله ۲۲ تریلیون فوت مکعب در لویاتان. علاوه بر این، میدان آفرودیت در نزدیکی قبرس حدود ۴ تریلیون فوت مکعب ذخیره دارد. در حال حاضر میدان اسرائیلی تامار دارای ۱۰تریلیون مترمکعب ذخیره است و در ۵۰ مایلی بندر حیفا قرار دارد. سالانه حدود ۸ میلیارد مترمکعب یا ۲۸/ ۰ تریلیون مکعب گاز تامار برای تولید برق در بخشهای عمرانی و صنعتی به ساحل پمپاژ میشود که حدود نیمی از نیازهای اسرائیل را برآورده میکند. زغالسنگ سوخت اصلی دیگر برای تولید برق است. نفت دیزل هم یک گزینه پشتیبان است.
همه میدانهای اسرائیل فراتر از مرز ۱۲ مایلی دریایی آبهای سرزمینی آن، اما در منطقه اقتصادی انحصاری اسرائیل (EEZ) قرار دارند. طبق کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها، چنین مناطقی تا ۲۰۰ مایل دریایی از سواحل یک کشور امتداد دارند. در عمل، زمانی که یک قلمرو همسایه کمتر از ۴۰۰ مایل دریایی فاصله داشته باشد، مرز دریایی نقطه وسط بین دو ساحل یا حدود ۸۵ مایل در مورد خاص اسرائیل و قبرس است. «نوبل انرژی» معتقد است که تقاضای فعلی گاز در منطقه مدیترانه شرقی بیش از ۴۰ میلیارد مترمکعب از عرضه بیشتر است و این شکاف تا سال ۲۰۲۵ بیش از دوبرابر خواهد شد.
در سال ۲۰۱۴، اردن یادداشت تفاهمی برای خرید گاز از نوبل برای شبکه برق خود امضا کرد، اما تمایلی به تعهد به الزام قاطعانه قراردادی ندارد. امان در حال حاضر LNG نسبتا ارزان را از طریق بندر عقبه در دریای سرخ وارد میکند و پیشنهادهایی برای رآکتورهای هستهای از روسیه و نفت از طریق خطوط لوله از عراق دارد. گفته میشود ملک عبدالله، تصمیمگیرنده نهایی کشور، دیدگاه بلندمدتی به نفع گاز لویاتان دارد. مصر یکی دیگر از مشتریان احتمالی گاز لویاتان است. منابع بومی آن در واقع فراوانتر از اسرائیل است، اما برای تولید برق شهری استفاده میشود. واردات گاز از اسرائیل میتواند به صنعت مصر کمک کند؛ مصری که اغلب در تنگنای عرضه قرار دارد. در مقطعی، تشکیلات خودگردان فلسطین قصد خرید گاز لویاتان را برای یک نیروگاه پیشنهادی در شهر جنین در کرانه باختری داشت، اما از آن زمان این طرح را لغو کرد.
تنها میدان گازی موجود آن، در سواحل نوار غزه، به اندازه یک تریلیون مترمکعب بالقوه مفید است، اما مقامات تشکیلات خودگردان هنوز نمیخواهند از آن بهرهبرداری کنند، زیرا جناح حاکم فعلی غزه، حماس، احتمالا از آن سود میبرد. ترکیه هم یکی دیگر از مشتریان است که میتواند نفت اسرائیل را وارد کند. افزون بر این، ترکیه میتواند قطب یا هاب انرژی اسرائیل به اروپا باشد. روسیه یکی از تامینکنندگان گاز ترکیه است، اما تنشهایی که هر از گاهی میان دو کشور در میگیرد ممکن است بر واردات گاز هم تاثیر بگذارد.
* این یادداشت در سال ۲۰۱۶ نوشته شده بود، اما به تازگی روی سایت موسسه واشنگتن دوباره بارگذاری شده است.