تمرکز بر علم و فناوری

شی در بیستمین کنگره حزب کمونیست برای سومین دوره به ریاست حزب و ریاست‌جمهوری برگزیده شد و این اتفاق با سنت چهاردهه اخیر چین سازگار نیست. همچنین تغییراتی در رأس هرم قدرت حزب به وجود آمد؛ به این معنا که افرادی در پست‌‌‌های یادشده منصوب شدند که تجربیات و شایستگی‌های لازم را در حوزه علم و فناوری دارند. در حال حاضر ۶ نفر از ۲۵عضو پولیت‌بورو دارای سابقه علمی هستند، در حالی که در پولیت‌بوروی قبلی تنها یک‌نفر دارای این سابقه بود.

درباره وضعیت علم در چین در سومین دوره ریاست‌جمهوری شی نکات مختلفی مطرح است. در مطلب حاضر به برخی از این نکات اشاره می‌‌‌کنیم. نخستین نکته این است که تحلیلگران معتقدند، در سال‌های آینده سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در علم ادامه پیدا خواهد کرد. سال گذشته در چین ۳۸۶میلیارد دلار در حوزه تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری شد و این رقم ۴/ ۲‌درصد تولید ناخالص داخلی چین است. در برنامه پنج‌ساله کنونی قرار است بر میزان سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه افزوده شود و این یعنی اگر رشد سرمایه‌گذاری‌ها تا سال ۲۰۳۵ ادامه یابد، سهم این سرمایه‌گذاری‌‌‌ها از تولید ناخالص داخلی چین به متوسط سهم این سرمایه‌گذاری‌‌‌ها در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی خواهدرسید.

نکته جالب توجه این است که تحلیلگران معتقدند، به‌رغم کاهش نرخ رشد اقتصادی چین، میزان سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه همچنان افزایش خواهد یافت. در گزارش مکتوب کنگره امسال ۴۴بار به واژه‌های علم و فناوری اشاره شده است، در حالی که در گزارش مکتوب کنگره سال ۲۰۱۷ تنها ۱۷بار به این دو واژه اشاره شده بود. همچنین در گزارش‌های مکتوب کنگره‌‌‌های قبلی تعداد موارد اشاره به این واژه‌ها بسیار کمتر بود.

نکته دیگر، تمرکز دولت چین بر خوداتکایی در حوزه نیمه‌هادی‌هاست. ماه گذشته آمریکا محدودیت‌های جدیدی برای صادرات فناوری پیشرفته نیمه‌هادی‌ها به چین اعمال کرد. در حوزه تجهیزات تولید و دانش فنی نیز محدودیت‌های جدیدی از سوی آمریکا بر چین اعمال شده است. شی در سخنرانی خود بر اهمیت خوداتکایی در حوزه علم و فناوری تاکید کرد.

محققان معتقدند این تاکید به این معناست که در سومین دوره ریاست‌جمهوری شی، میزان سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه‌هایی از عمل و فناوری که از لحاظ استراتژیک مهم محسوب می‌شوند، از جمله نیمه‌هادی‌ها، محاسبات کوانتومی و اقتصاد دیجیتال، به‌شدت افزایش خواهد یافت. نکته دیگری که اهمیت زیادی دارد، نیروی انسانی است. دولت چین قصد دارد در حوزه تربیت نیروی انسانی متخصص بر سرمایه‌گذاری‌های خود بیفزاید و هدفش توسعه نوآوری است. همچنین دولت برای تکمیل نیروی‌های متخصص تلاش می‌کند از متخصصان خارجی استفاده کرده و زمینه را برای بازگشت متخصصان چینی ساکن در خارج به کشور فراهم کند.