شکوفایی اقتصادی در بستر خصوصی‌سازی
بورس انرژی ظرفیت‌‌‌های بسیار خوبی در بخش‌‌‌های مختلف دارد که دولت می‌‌‌تواند از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کند. انتظار این است که دولت، طبق سیاست‌‌‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب و قوانین و مقررات بالادستی مصوب، به‌تدریج از تصدی‌‌‌گری دست بردارد و سهم بخش خصوصی را در تجارت حاملهای انرژی افزایش دهد. در سیاست‌‌‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، قانون برنامه ششم توسعه و قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی، بر شفافیت در معاملات و خروج از نظام قیمت‌گذاری و توسعه بورس‌‌‌های کالایی و تنوع‌بخشی به روش‌های فروش نفت تاکید شده است و انتظار می‌رود، دولت از ظرفیت بورس انرژی و شیوه‌‌‌های متنوع عرضه کالاها در آن، بیش از پیش استفاده کند.
همان‌طور که گفته شد، حاملهای انرژی در بورس انرژی کشور مبادله می‌شوند که بحث نوع عرضه حامل‌‌‌ها و وزارتخانه مرتبط را می‌‌‌توان به دو بخش اصلی برق (وزارت نیرو) و فرآورده‌ها و مشتقات نفت و گاز (وزارت نفت) تقسیم کرد. درخصوص برق، مکانیزم عرضه و تقاضا برای کشف قیمت عملا وجود ندارد، قیمت‌های پایه اعلامی بسیار پایین است و انگیزه سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی در زمینه تولید برق نیز بسیار پایین است (صنعت برق ایران ۱۰هزار مگاوات کسری برق دارد که برای جبران آن به ۱۴۰هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز است) و به تبع آن، شرکت‌های بورسی مرتبط، در بازار سرمایه نیز وضعیت مناسبی ندارند. از طرف دیگر، مصرف‌کنندگان بالای ۲مگاوات نیز هنوز به صورت کامل به بورس انرژی برای خرید برق موردنیاز خود مراجعه نکرده‌‌‌اند.
در حقیقت، ارائه قراردادهای دوجانبه بین خریدار و فروشنده توسط وزارت نیرو نیز این موضوع را پیچیده‌‌‌تر و نقش بورس انرژی را کمتر کرده است. در خصوص فرآورده‌‌‌های نفتی و گازی، مکانیزم قیمت‌گذاری برای صنایع پایین‌دستی، وضعیت مناسب‌‌‌تری دارد؛ زیرا این امر براساس عرضه و تقاضاست و قیمت‌های پایه نیز بنا به قیمت‌های جهانی تعیین می‌شود. در صنایع بالادستی، نیاز به شفاف‌‌‌سازی بیشتری وجود دارد و عرضه داخلی نفت‌خام و میعانات گازی به پالایشگاه‌‌‌ها و شرکت‌های پتروشیمی از طریق بورس انرژی و همچنین راه‌‌‌اندازی بازار گاز طبیعی و بازار گازهای گلخانه‌‌‌ای (کربن) در بورس انرژی، می‌‌‌تواند مثمرثمر واقع شود. از سوی دیگر، در رینگ صادراتی، افزایش عرضه‌‌‌های دریایی می‌‌‌تواند تعداد خریداران محصولات و فضای رقابتی بین خریداران و به تبع آن، مکانیزم کشف قیمت مناسب‌‌‌تر را فراهم کند. موضوع مهم دیگر در خصوص بحث حاملهای انرژی در کشور که همچنان مغفول مانده، گواهی صرفهجویی انرژی و گواهی انرژی مصرف‌نشده است.
اوراق گواهی صرفهجویی انرژی در دنیا به‌عنوان مشوق افزایش بهره‌‌‌وری، افزایش بازدهی و کاهش مصرف سوخت به کار گرفته می‌شوند. در حال حاضر، بحث طراحی اوراق صرفهجویی انرژی در دست بررسی است. در این طرح، دو نوع اوراق گواهی صرفهجویی انرژی تحت عناوین گواهی صرفهجویی محقق‌‌‌شده و گواهی صرفهجویی تامین مالی، طراحی شده است. در بازار گواهی صرفهجویی محقق‌‌‌شده، شرکت‌ها، افراد یا نهادهایی که قبلا پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و طرحهای موردنظر خود را پیاده‌سازی یا اجرا کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، می‌‌‌توانند مابه‌‌‌ازای انرژی صرفهجوییشده در طرح خود را که به آنها اوراق گواهی صرفهجویی انرژی تعلق گرفته است، در بورس انرژی به فروش برسانند.
همچنین این اوراق می‌‌‌توانند، به‌عنوان ابزار تامین مالی مورد استفاده قرار گیرند؛ یعنی اگر شخصی بخواهد تکنولوژی جدیدی را برای صرفهجویی در مصرف انرژی پیاده‌سازی کند، می‌‌‌تواند برای تامین مالی آن طرح، اوراق گواهی را تا سقفی از مبلغ صرفهجوییشده در بازار منتشر و منابع حاصل از آن را در طرح سرمایه‌گذاری کند. در خصوص اجرای طرحهای مذکور، با توجه به اینکه بورس انرژی به شفافیت و قیمت واقعی محصولات کمک قابل‌توجهی می‌کند، همت، همکاری و همراهی هر دو وزارتخانه نیرو و نفت با بورس انرژی بسیار لازم است که امید است اجرای این طرح‌‌‌ها هرچه زودتر محقق شود و شاهد رشد و شکوفایی بیشتر بخش خصوصی در کشور باشیم.
