چالشهای راه نوآوری
این شرکتها با ایجاد تحول در عرصه علم و دانش، کشف یافتهها و نتایج جدید اقتصادی، بر رشد و توسعه مناطق مختلف تاثیر زیادی دارند و با توجه به ظرفیتهایی نظیر اقتصاد مبتنی بر دانش بومی و اتکا به توان علمی و پژوهشی داخلی از ارکان بسترساز توسعه در چارچوب اقتصاد مقاومتی به شمار میروند و در تابآوری و استقامت هر کشور در مقابل تهدیدها نقش اساسی و جدی دارند.متاسفانه، عدمتوجه لازم و پایین بودن خلاقیت و نوآوری و ضعف فناوری در برخی از بنگاههای اقتصادی موجب افزایش وابستگی صنعت و اقتصاد کشور به فناوریهای خارجی شده و این امر برای کشور ما که از منابع سرشار اقتصادی برخوردار است، ضعف مهمی به شمار میرود.
آموزههای دینی و علمی به ما میگویند که علم سلطان است و هرکس آن را بهدست آورد، بر دیگران پیروز است؛ چرا که دستیافتن به علم، یکی از والاترین ارزشهاست. بر مبنای عقل و دین نیز داشتن علم و نوآوری، عامل موفقیت و پیروزی است و ضمن تلاش و کوشش برای بومیکردن دانش و استفاده کامل از تواناییهای خود، اگر بتوانیم با صاحبان علم، تکنولوژی و نوآوری، کارهای دانشبنیان صنعت تکنولوژی و فناوری در دنیا به شرط حمایت، تعامل و مشارکت سرعت جهش اقتصادی کشور را در سایه تعامل این مشارکت توسعه دهیم، در این صورت بر توسعه اقتصادی کشور سرعت دادهایم. کشورهایی مثل چین، از زمانی که تصمیم به تحول ساختاری گرفتند، با شرکتهای صاحبِ نام، تئوری، تکنولوژی و صاحب بازار و اقتصاد، با شرایطی وارد مشارکت و همکاری شدند.
به عنوان مثال، در صنایع خودرو، آیتی و صنایع سبک اجازه دادند با شرکتهای صاحبنام و دارای فناوری مشارکت کنند؛ اما همزمان خودشان نیز رشد کردند و به ارتقای تکنولوژی صنایع خود کمک کردند و در حال حاضر، در حوزه اقتصاد با آمریکا بر سر اول شدن، رقابت دارند. بنابراین مشارکت در علم و فناوری مسیر دستیابی به تکنولوژی را کوتاه میکند و در نهایت، باعث افزایش تولید، اشتغال و رشد GDP کشور میشود.با توجه به اینکه مناطق آزاد قلمرویی هستند که قوانین گمرکی خاص و محدودیت کمتری دارند، تجارت آزاد با سایر مناطق جهان نیز مجاز است. این مناطق نیز میتوانند بر افزایش سرعت موفقیت شرکتهای دانشبنیان تاثیر مثبت داشته باشند. شرکتهای دانشبنیان با چالشهایی روبهرو هستند که مهمترین آنها به شرح ذیل است:
۱) سازمانهای دولتی و بعضی از نهادها بوروکراسیهای پیچیدهای دارند و به دلیل نگرانی از ریسک، پاسخگویی و... استقبال مناسبی از شرکت دانشبنیان ندارند.
۲) تجاریسازی محصولات دانشبنیان یکی از ضرورتهاست که به تخصص، تجربه، ریسکپذیری، بودجه و امکانات نیاز دارد. در این زمینه هم نهادهای دولتی و تشکلهای خصوصی مانند اتاقهای بازرگانی و اتحادیههای صنعتی باید همراهی علمی داشته باشند.
۳) دانشگاهها و محیطهای علمی-تخصصی باید با استفاده از امکانات تحقیقاتی و مطالعاتی و آزمایشگاهی خود، از این واحدها حمایت علمی کنند.
۴) سازمان توسعه و تجارت و سفارتخانههای جمهوری اسلامی باید امکانات، تسهیلات و حمایتهای لازم برای حضور در نمایشگاهها و سمینارها و همکاریهای بینالمللی را برای این شرکتها فراهم آورند.
از آنجا که رشد و توسعه کشور در بلندمدت، منوط به توسعه صادرات محصولات دانشبنیان است، نهادهایی مانند صندوق نوآوری و شکوفایی و سازمان توسعه تجارت ایران، با طراحی و اجرای هماهنگ برنامههای صادراتی میتوانند با رویکردی جدید و خلاقانه، اقدام به حمایت از کالاهای دانشبنیان داخلی کنند. شرکتهای دانشبنیان نیز در نتیجه این کمک و حمایت خواهند توانست، محصولاتی استاندارد و با کیفیت و قیمت رقابتپذیر تولید و عرضه کنند، بهگونهای که بتوانند اعتماد مشتریان داخلی و خارجی را جلب کنند و حضور ماندگاری در این بازارها داشته باشند.