انتخاب براساس خطرپذیری

شهاب خدابخشیان/ کارشناس بازار سرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری نوعی از انواع مدل‌ها و ابزارهای سرمایه‌گذاری هستند که بر اصول «صرفه به‌ مقیاس» و «مدیریت تخصصی دارایی» بنا نهاده شده‌اند. صرفه به ‌مقیاس که از مفاهیم بنیادی مدیریت مالی است، بیان می‌دارد که با تجمیع منابع و بزرگ شدن مقیاس سرمایه‌گذاری، هزینه‌ها سرشکن شده و سرانه هزینه افراد کاهش می‌یابد. این یک نیاز مهم برای سرمایه‌گذار است که هزینه‌های مبادلاتی وی به حداقل میزان ممکن برسد. نیاز دیگر، مدیریت تخصصی و بهینه سرمایه بوده که با توجه به الزامات نهاد ناظر، افراد متخصص و باتجربه وظیفه‌‌ مدیریت منابع صندوق را بر عهده گرفته و با کمترین ریسک، بهترین بازدهی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با توجه به دارایی مبنا، انواع مختلفی را شامل می‌‌‌شوند. صندوق سرمایه‌گذاری مشترک(mutual fund)  نوعی ابزار سرمایه‌گذاری است که از مجموعه‌ای از سهام، اوراق قرضه یا سایر اوراق بهادار تشکیل شده و انواع مختلفی از جمله در سهام، مختلط، با درآمد ثابت و... را شکل می‌دهند. همچنین با یک تغییر کوچک به صندوق‌های قابل‌معامله در بورس(ETF)  تبدیل می‌‌‌شوند. صندوق‌های کالایی نیز نوع دیگری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که افراد به جای خرید مستقیم کالای سرمایه‌گذاری موردنظر (به عنوان مثال طلا) واحدی را که بیانگر ارزش همان کالای مبناست و بر اساس آن نوسان قیمت می‌کند، خریداری می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود تحمل ریسک نگهداری کالای سرمایه‌گذاری از عهده سرمایه‌گذار خارج شود. انواع دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله صندوق‌های زمین و ساختمان، صندوق پروژه، املاک و مستغلات و... جهت تامین مالی استفاده می‌‌‌شوند. 

انتخاب بهترین‌‌‌‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیاز به محاسبات تخصصی دارد. برخی از شرکت‌های پردازش داده‌های مالی اقدام به انتشار بازدهی و عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما داده‌های منتشرشده گذشته‌نگر بوده و تمامی ابعاد عملکرد مدیران صندوق‌ها را نمایان نمی‌کند. به همین دلیل با صندوق‌هایی مواجه می‌‌‌شویم که در برهه‌ای بازدهی بسیار مطلوبی داشته و در زمانی دیگر عملکردی غیرقابل‌قبول از خود نشان داده‌اند. برای سنجش واقعی عملکرد مدیران صندوق‌ها، شاخص‌های مختلفی از جمله شاخص سورتینو، شارپ، ترینتر و... وجود دارند که برآیند این محاسبات می‌تواند به رتبه‌بندی صندوق‌ها و انتخاب بهترین آنها کمک کند.  با توجه به داده‌های بلندمدت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، بازدهی بهتری را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند. البته به دو لازمه ریسک‌پذیری و بلندمدت بودن سرمایه‌گذاری باید توجه داشت. سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز نیز می‌توانند صندوق‌های با درآمد ثابت را انتخاب کنند که عموما نرخ بدون ریسک بالاتری نسبت به ابزارهای بازار پول به آنها پرداخت می‌کنند.