توضیح سازمان بورس به یادداشت دنیای‌اقتصاد
«در ماه‌‌‌های اخیر، سازمان بورس با انجام اقداماتی پیرامون صندوق پالایش یکم، سعی در افزایش شفافیت و اصلاح برخی ساختارهای فعلی داشته است. درخواست از وزارت نفت برای کشف قیمت نفت در بورس انرژی و تحویل نفت پس از اعمال تخفیف‌های مندرج در قانون الحاق برخی مواد قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی، یکی از اقدامات سازمان بورس پیرامون شفافیت صورت‌های مالی پالایشگاه‌های بورسی و صندوق پالایش یکم بوده است. همچنین درخواست اینکه شرکت‌های پالایشی بتوانند پس از تامین سوخت کشور، مازاد محصولات خود (فرآورده‌های اصلی و ویژه) را به صورت مستقل به فروش برسانند، از دیگر موارد طرح‌شده در رایزنی‌ها با وزارت نفت پیرامون این شرکت‌ها و صندوق پالایش یکم بوده است. همچنین از وزیر نفت درخواست شده است که «موضوعاتی از قبیل قیر، به دستگاه‌های اجرایی موضوع بند «ز» تبصره «یک» ماده‌واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور در صورت لزوم با تنظیم قرارداد مشخص و با رعایت صرفه و صلاح سهامداران شرکت‌های ذی‌ربط (از جمله شرکت‌های پالایش نفت) به شرکت‌های نامبرده محول شود. آخرین مورد از اقدامات پیرامون اصلاح رویه غلط موجود، پیگیری برای ارسال فوری قیمت نهایی نفت به شرکت‌های پالایشی بوده است.
اقدامات سه‌‌‌گانه سازمان بورس و اوراق بهادار پیرامون صندوق پالایش یکم، قطعا به بهبود وضعیت این صندوق می‌‌‌انجامد و در بلندمدت موجب نزدیک‌شدن هرچه بیشتر قیمت هر واحد این صندوق به ارزش ذاتی واحدهای این صندوق می‌شود. سازمان بورس و اوراق بهادار در اقدامی جدید این راهکارها را در راستای نزدیک‌‌‌تر شدن صندوق‌های پالایش یکم و دارا یکم به ارزش ذاتی خود در هیات‌مدیره جمع‌‌‌بندی و پیشنهاد کرده است.
۱) اشخاص غیردولتی سهامدار این صندوق‌ها باید بتوانند در صندوق‌ها رأی داشته باشند. پیش از این تنها دولت تاثیرگذار مستقیم در مجمع صندوق‌ها بود و سایر سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی، امکان مشارکت در تصمیم‌گیری این صندوق‌ها را نداشتند.
۲) پیشنهاد دیگر سازمان بورس و اوراق بهادار این است که ETFها به صندوق‌های فعال و بخشی تبدیل شوند؛ به این معنی که صندوق‌ها می‌‌‌توانند، ترکیب سبد سهام را تغییر دهند و بازارگردان نیز داشته باشند. این در حالی است که پیش از این، در سبد سهام صندوق پالایش یکم، تنها چهار نماد «شتران»، «شپنا»، «شبندر» و «شبریز» و در سبد سهام صندوق دارایکم نمادهای «وبملت»، «وبصادر»، «وتجارت»، «اتکام» و «البرز» وجود داشتند و با مدیریت غیرفعال (عدم‌امکان تغییر در تعداد سهام موجود و خرید و فروش نماد جدید) اداره می‌‌‌شدند، اما با اجرای پیشنهاد حاضر، امکان تغییر ترکیب سبد سهام و استفاده از پتانسیل بازارگردان نیز برای آنها فراهم می‌شود.
۳) یکی دیگر از پیشنهادها امکان فروش واحدهای ممتاز این صندوق‌ها در یک‌مزایده و واگذاری آن به بخش خصوصی برای جذب نقدینگی بیشتر است. این پیشنهاد نیز در راستای پیشنهاد اول است و به‌منظور امکان فروش واحدهای ممتاز و برای جذب منابع جدید و به‌کارگیری در اداره صندوق در راستای افزایش قدرت مانور سرمایه‌گذاری مطرح شده است. شایان ذکر است، در حال حاضر، اجرایی‌شدن این راهکارها در انتظار تصویب شورای عالی بورس است. پیش‌بینی می‌شود با اجرایی‌شدن این پیشنهادها، قیمت هر واحد از صندوق‌های دارایکم و پالایش‌یکم به ارزش ذاتی خود نزدیک‌‌‌تر شوند.
یادآور می‌شود، از آنجا که عملکرد صندوق‌ها ارتباط مستقیمی با عملکرد دارایی‌‌‌ها و نحوه مدیریت آنها دارد، ارزش هر صندوق از واحدهای سرمایه‌گذاری تشکیل‌شده با NAV یا خالص ارزش دارایی‌‌‌های صندوق مشخص می‌شود. همچنین لازم به ذکر است، تا تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ صندوق پالایش‌یکم به شرح زیر در رتبه نخست بهترین عملکرد در بین تمام صندوق‌های بورسی قرار داشته است:
- بازدهی سه‌ماهه پالایش یکم: مثبت ۵۰درصد؛
- رتبه دوم در بین همه صندوق‌ها: مثبت ۳۹ درصد؛
- بازدهی ۶ماهه پالایش یکم: مثبت ۴۴ درصد؛
- رتبه دوم در بین همه صندوق‌ها: مثبت ۲۹ درصد؛
- همچنین در یک‌ماه گذشته، صندوق پالایش‌یکم با ۲۳درصد بازدهی بهترین صندوق شناخته شد.»
