تاثیر بزرگ چین بر تقاضا
از ابتدای ماه گذشته میلادی، قیمت نفت برنت بین ۱۰۰ تا ۱۱۵دلار در هر بشکه نوسان داشت. یکی از تحلیلگران می‌‌‌گوید، اگر در چین، شهرهای بزرگ برای مقابله با همه‌گیری کرونا قرنطینه نشده بودند و برنامه برداشت از ذخایر استراتژیک نفت در آمریکا و چند مصرف‌کننده بزرگ دیگر وجود نداشت، آنگاه پیشنهاد تحریم نفتی روسیه از سوی اتحادیه اروپا شوک واقعی به بازار وارد می‌کرد.
از زمان حمله روسیه به اوکراین در ۲۴فوریه، معاملهگران نفت تلاش کردهاند، میزان اثرگذاری این جنگ بر عرضه نفت روسیه و بازار نفت جهان را پیش‌بینی کنند. پس از شروع جنگ، قیمت نفت برنت به حدود ۱۴۰دلار در هر بشکه، یعنی بالاترین میزان از ۱۴سال گذشته رسید؛ زیرا آمریکا خرید نفت روسیه را ممنوع کرد. سپس قیمت‌ها کاهش یافت؛ زیرا در اتحادیه اروپا برخی کشورها با تحریم کامل نفت روسیه مخالفت کردند.
البته، به دلایل مختلف، برخی شرکت‌های نفتی اروپا از خرید یا حمل نفت روسیه اجتناب کردهاند. از ابتدای ماه گذشته، نگرانی‌ها درباره کاهش تقاضای چین برای نفت به دلیل قرنطینه شهرهای بزرگ این کشور بیشترین تاثیر را بر بازار داشته است. چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت در جهان است و هرگونه تغییر در شاخص‌های اقتصادی این کشور، اثرات بزرگی بر بازار دارد. پیش‌بینی شده است که در سه‌ماه کنونی، نرخ رشد اقتصاد چین به‌شدت کاهش خواهد یافت.
تحلیلگران بانک «استاندارد چارترد» معتقدند، قرنطینه شهرهای بزرگ چین، تقاضای این کشور برای نفت را ۱/ ۱میلیون بشکه در روز کاهش داده است. این رقم حدود یک‌درصد مصرف روزانه نفت در جهان است. برخی معاملهگران معتقدند، میزان کاهش تقاضای چین ۳ تا ۴میلیون بشکه در روز خواهد بود؛ یعنی تقریبا معادل کاهش صادرات نفت روسیه به علت تحریمها. البته در این زمینه دیدگاه‌های دیگری هم وجود دارد. تحلیلگران موسسه «انرژی‌اسپکتس» معتقدند، دوره قرنطینه شهرها در چین طولانی نیست و در ماه جاری به‌تدریج بر تقاضای نفت این کشور افزوده خواهد شد. همچنین ماه آینده، شاهد رشد تقاضای چین نسبت به سال گذشته خواهیم بود و در این حالت، قیمت نفت به‌سرعت افزایش خواهد یافت.
نکته مهم این است که شرکت‌های اروپایی از پیش خرید نفت روسیه را کم کردهاند؛ این امر یعنی واردات نفت و فرآوردههای نفتی روسیه از سوی اروپا از پیش در حال کاهش بوده است. این امر، یکی از دلیل واکنش محدود بازار به پیشنهاد ممنوعیت واردات نفت روسیه از سوی اتحادیه اروپاست.
دیگر تحریم‌های اتحادیه اروپا از پانزدهم ماه جاری میلادی اعمال می‌شود. طبق این تحریمها، حتی بدون اتخاذ تدابیر جدید از سوی اتحادیه اروپا، شرکت‌های اروپایی اجازه ندارند، نفت و فرآوردههای نفتی را از شرکت‌های نفتی دولتی روسیه خریداری کنند. به این ترتیب، میزان خرید نفت و فرآوردههای نفتی روسیه در سه‌ماه کنونی به‌شدت کاهش خواهد یافت. البته میزان تولید نفت روسیه از پیش کاهش یافته و تاثیر خود را بر بازار گذاشته است.
اعلام ممنوع‌شدن واردات نفت و فرآوردههای نفتی روسیه از سوی اتحادیه اروپا، تنها یک نوع شفاف‌سازی است و بر مبنای تحولات کنونی در بازار می‌توان به این نتیجه رسید که قیمت‌ها در آینده نزدیک کاهش نخواهد یافت. موضوع بعدی این است که ممنوع‌شدن خرید نفت روسیه به شکل تدریجی خواهد بود.
توقف خرید نفت طی شش ماه آینده و توقف خرید فرآوردههای نفتی تا پایان سال انجام خواهد شد.
همچنین تدابیر یادشده باید به تصویب ۲۷عضو اتحادیه اروپا برسد. در پیش‌نویس پیشنهاد آمده است، اسلواکی و مجارستان که به‌شدت به نفت روسیه وابسته هستند، تا پایان سال آینده فرصت خواهند داشت، خود را با ممنوعیت خرید نفت و فرآوردههای نفتی روسیه سازگار کنند.
نشانه‌هایی از مخالفت با تدابیر اعلام‌شده نمایان شده است و باید منتظر ماند تا تاثیرات کاهش تدریجی خریدها از روسیه مشخص شود. می‌توان مطمئن بود که بازار نفت در آینده هم مثل ماه‌های اخیر، پرالتهاب خواهد بود.
