نشست ۲۰هزار نفری
این نشست، سالانه برگزار می‌شود، اما در سال‌جاری میلادی، اهمیت آن بسیار بیشتر است؛ زیرا دانشمندان می‌گویند، اگر کشورها می‌خواهند از بدترین اثرات تغییرات آب‌وهوایی جلوگیری کنند، باید فورا در مسیر کاستن از انتشار گازهای گلخانهای قرار گیرند. هدف این است که اجازه داده نشود، افزایش دمای کره‌زمین نسبت به قبل از انقلاب صنعتی، بیش از ۵/ ۱درجه سانتیگراد شود. به باور دانشمندان، اگر این هدف محقق نشود، خطرات تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره‌زمین، از جمله سیل، خشکسالی، کمبود آب، آتش‌سوزی، از میان رفتن محصولات کشاورزی و نابودی اکوسیستم‌ها به‌شدت افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که چین، روسیه، هند و استرالیا هنوز وعده جدیدی برای کاستن از میزان آلودگی‌ای که ایجاد می‌کنند، نداده‌‌‌اند و مشخص نیست، در این زمینه مصمم هستند یا نه. نکته مهم دیگر این است که تنها تعداد کمی از کشورهای ثروتمند برای کمک به کشورهای فقیر و آسیب‌پذیر به‌منظور مبارزه با تبعات حوادث طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی، پول اختصاص داده‌اند؛ حوادثی که آنها در رخ‌دادن آن نقشی نداشته‌اند.
درباره نشست آب‌وهوای امسال پرسش‌هایی مطرح است. نخستین پرسش این است که COP۲۶ چیست؟ این واژه، مخفف «کنفرانس طرفها» است. در عرف دیپلماتیک، «طرفها» به ۱۹۷کشور که در نشست سال ۱۹۹۲ با کنوانسیون چارچوب سازمان ملل در حوزه تغییرات آب‌وهوایی موافقت کردند، اشاره دارد. در آن سال، ایالات‌متحده و چند کشور دیگر، پیمان مبارزه با دخالت‌های خطرناک انسان در سیستم آب‌وهوایی را تصویب کردند و متعهد شدند که میزان انتشار گازهای گلخانهای جو را تثبیت کنند. نشست امسال، بیست‌وششمین نشست است؛ بنابراین آن را COP۲۶ نامیده‌اند.
دومین پرسش این است که در ۲۵نشست قبلی چه اتفاقاتی رخ داده است؟ نخستین نشست، سال ۱۹۹۵ در برلین برگزار شد؛ پس از آنکه تعداد زیادی از کشورها کنوانسیون آب‌وهوایی را تصویب کردند. این نشست اهمیت زیادی داشت و زمینه را برای پروتکل توکیو که دو سال بعد شکل گرفت، فراهم کرد. در پروتکل توکیو از کشورهای ثروتمند و صنعتی خواسته شد، از انتشار گازهای گلخانهای بکاهند. آن پروتکل نقایص خاص خود را داشت؛ برای مثال ایالات‌متحده که در آن زمان، جورج بوش رئیس‌جمهور وقت بود، آن را رد کرد؛ زیرا در آن پروتکل از چین، هند و دیگر اقتصادهای بزرگ نوظهور خواسته نشده بود انتشار گازهای گلخانهای را کم کنند. در سال ۲۰۱۵ پس از تقریبا دو دهه بحث و مجادله بر سر اینکه کدام کشورها بیشترین مسوولیت را برای مبارزه با تغییرات اقلیمی بر عهده بگیرند، رهبران نزدیک به ۲۰۰کشور، توافقنامه پاریس را امضا کردند. آن توافقنامه پیروزی بزرگی محسوب شد؛ زیرا برای نخستین‌بار، کشورهای فقیر و غنی -البته با سرعت متفاوت- بر سر اقدام برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی توافق کردند. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، آمریکا از این توافق خارج شد، اما در دوران کنونی، یعنی دوران ریاست‌جمهوری بایدن، این کشور بار دیگر به این توافقنامه پیوسته است. با آنکه در پاریس، کشورها وعدههای بزرگی دادند، اما برای جلوگیری از وقوع بدترین تغییرات آب‌وهوایی به اندازه کافی اقدام نکرده‌اند. حالا در نشست گلاسکو فشار بر رهبران کشورها اعمال می‌شود تا اقدامات بیشتری در راستای مبارزه با تغییرات یادشده انجام دهند.
سومین پرسش این است که نشست امسال کجا برگزار می‌شود؟ این نشست در بزرگ‌ترین مرکز نمایشگاهی گلاسکو برگزار می‌شود و بیش از ۲۰هزار نفر در این نشست رسمی و رویدادهای جانبی آن حضور خواهند داشت. انتظار می‌رود، راهپیمایی‌‌‌هایی در خارج از محل نشست برگزار شود. روز ششم ماه جاری، روز جهانی عدالت آب‌وهوایی نام‌گذاری شده است و گروه‌های حامی محیط‌زیست انتظار دارند، تظاهرات ۱۰۰هزار نفری برگزار شود. چهارمین پرسش این است که چه کسانی در این نشست حضور دارند؟ بایدن جزو بیش از ۱۰۰رهبر جهان است که در نشست امسال شرکت می‌کند. بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلستان و سر وزیر اسکاتلند هم جزو این گروه بزرگ هستند. همچنین صدها دیپلمات از تقریبا ۲۰۰کشور در این نشست، مذاکرات خواهند داشت و رهبران تجاری، متخصصان دانشگاهی و فعالان محیط‌زیست بر روند برگزاری آن نظارت دارند.
پنجمین پرسش این است که در نشست امسال، قرار است چه برنامه‌‌‌ای دنبال شود؟ بریتانیا و سازمان ملل، یعنی میزبان‌ها اعلام کرده‌اند که می‌خواهند «امید را زنده نگه دارند»؛ امید به محدود کردن افزایش دمای کره‌زمین به ۵/ ۱درجه سانتیگراد. به‌منظور رسیدن به این هدف، تمامی کشورها باید سریع‌‌‌تر و بیش از قبل، انتشار گازهای گلخانهای را محدود کنند. همچنین این انتظار وجود دارد که اقتصادهای ثروتمند بر حمایت مالی خود از کشورهای آسیب‌پذیر به‌منظور سازگار شدن با اثرات تغییرات آب‌وهوایی بیفزایند و در مسیر کاستن از وابستگی به سوخت‌های فسیلی حرکت کنند.
ششمین پرسش این است که در این نشست، چه ریسک‌هایی مطرح است؟ دانشمندان می‌گویند، در اثر افزایش هر کسری از یک درجه سانتیگراد به دمای کره‌زمین، جهان شاهد خشکسالی، سیل و آتش‌سوزی شدیدتر خواهد بود. تاکنون دمای کره‌زمین نسبت به قبل از انقلاب صنعتی حدود ۲/ ۱درجه سانتیگراد بالا رفته است. کشورها کمتر از ۱۰سال فرصت دارند تا به اندازه کافی از انتشار گازهای گلخانهای بکاهند تا افزایش دمای کره‌زمین بیش از ۵/ ۱درجه سانتیگراد نشود. بنابراین اگر رهبران کشورهای انتشاردهنده گازهای یادشده، اکنون، یعنی زمانی که توجه جهانی به نشست گلاسکو معطوف است، متعهد نشوند که اقدامات کافی در این زمینه انجام دهند، جهان به سمت گرم‌تر شدن بیشتر حرکت خواهد کرد. تاکنون ۱۷کشور، از جمله آمریکا و اتحادیه اروپا، وعدههای جدیدی در این زمینه داده‌اند. بایدن گفته است که آمریکا تا یک‌دهه آینده، انتشار گازهای گلخانهای را ۵۰ تا ۵۲درصد نسبت به سال ۲۰۰۵ کاهش می‌دهد، اما سیاست‌‌‌هایی که به این نتیجه منتهی شود، وجود ندارد. اینکه آیا دیگر کشورها نیز در این مسیر قرار می‌‌‌گیرند و آمریکا به وعده خود عمل می‌کند یا نه، سرنوشت جهان را تعیین خواهد کرد.
هفتمین پرسش این است که در نشست گلاسکو چه تدابیری برای محافظت در برابر کرونا اتخاذ می‌شود؟ سال گذشته این نشست، به دلیل همه‌گیری کرونا برگزار نشد. به‌رغم درخواست‌های سازمان‌های زیست‌محیطی برای به تعویق افتادن مجدد نشست، برگزار‌کنندگان تاکید داشتند که امسال این نشست برگزار شود. میزبان‌های انگلیسی اعلام کردند، به هر هیاتی که به واکسن کرونا نیاز داشته باشد، واکسن تزریق می‌شود. واکسینه شدن برای حضور در نشست اجباری نیست؛ در عوض باید هر روز تست کرونای شرکت‌کنندگان منفی باشد تا اجازه داده شود، آنها به محل اصلی برگزاری نشست وارد شوند.
