تهدید گسترش بی‌ثباتی
نادر نادری، یکی از مذاکره‌کنندگان ارشد مذاکرات صلح افغانستان، نسبت به وضعیت کنونی که به‌سرعت در حال وخیم‌تر شدن است و اثرات آن بر امنیت منطقه هشدار داد. او معتقد است که این جنگ به مرزهای افغانستان محدود نخواهد شد و طالبان که اکنون احساس می‌کند، توان انجام هر کاری را دارد، می‌تواند در فراسوی مرزهای افغانستان عملیات انجام دهند. این نگرانی وجود دارد که قدرت تمامی گروه‌های دیگر زیر چتر طالبان تمرکز پیدا کند و طالبان امکانات گوناگون را در اختیار گروه‌های افراطی قرار دهد.
نادری می‌گوید: «در حال حاضر، شعار تک‌تک گروه‌های با ذهنیت جهادی این است که آنها توانسته‌اند آمریکا و ۴۲ هم‌پیمان آن کشور را شکست دهند و می‌توانند به دنبال آنها هر کجا که باشند، بروند. این شعار نشان‌دهنده ریسکی بزرگ و آشکار است که به گروه‌هایی نظیر داعش و القاعده امکان می‌دهد، به جذب نیروهای بیشتر اقدام کنند. آنها هم‌اکنون احساس پیروزی می‌کنند. نیروهای طالبان رودرروی ما گفتند که آمریکا و هم‌پیمانان این کشور در ناتو را شکست داده‌اند. این شعار و باور به‌آسانی از ذهن طالبان و دیگر گروه‌های جهادی محو نخواهد شد. در ذهن تمام گروه‌ها این شعار جا می‌افتد و این یک خطر بسیار بزرگ برای منطقه و کل جهان است.»
تردیدی وجود ندارد که افراط‌گرایی بین‌المللی می‌تواند از یک کشور نظیر افغانستان که چند دهه در جنگ بوده، رشد کند. یک نکته مهم دیگر این است که اخیرا به طالبان مشروعیت بین‌المللی داده شده است. مذاکرات آمریکا و نمایندگان این گروه و اخیرا سفر مقامات طالبان به چین، دو نمونه از این مشروعیت بخشیدن است و این عامل بر عزم طالبان برای تسخیر کل افغانستان افزوده است. از دیدگاه کارشناسان، اگر قرار است امنیت در منطقه و افغانستان حاکم باشد، این‌گونه رفتارها باید پایان یابد. اما به نظر می‌رسد، آمریکا مصمم است افغانستان را به حال خود واگذارد. هفته گذشته، بایدن در کاخ سفید به خبرنگاران گفت که از تصمیم خود برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از افغانستان پشیمان نیست. او گفت: «ما بیش از هزار میلیارد دلار طی ۲۰سال در افغانستان هزینه کرده‌ایم و بیش از ۳۰۰ هزار نیروی افغان را آموزش داده‌ایم. رهبران افغان باید با هم همکاری کنند و برای کشورشان بجنگند.»
در ماه آوریل، بایدن دستور خروج هزاران نیروی آمریکایی از افغانستان تا ۱۱ سپتامبر را صادر کرد. در حال حاضر، وظیفه بزرگ پنتاگون، یعنی خارج کردن نیروها و تجهیزات از افغانستان تقریبا به پایان رسیده است و ماموریت نظامی آمریکا در این کشور آخر ماه جاری میلادی خاتمه پیدا خواهد کرد.
تعداد نیروهای طالبان بسیار کمتر از نیروهای ارتش افغانستان است، اما در هفته‌های اخیر، طالبان به پیروزی‌های بزرگ دست پیدا کرده است. به نظر می‌رسد، این امر حاصل کاهش روحیه ارتش افغانستان است. آمریکا قول داده است، به پشتیبانی هوایی از دولت و نیروهای ارتش افغانستان ادامه دهد، اما حمایت‌های آمریکا فراتر از این موضوع نخواهد بود؛ زیرا از نظر آمریکا دولت افغانستان باید نقش خود را ایفا کند و از ظرفیت‌های سیاسی و نظامی خود سود ببرد.
مقام ارشد پنتاگون می‌گوید: «ارتش افغانستان، سلاح‌های پیشرفته و مهارت‌های بالایی دارد و طالبان هیچ‌یک از اینها را ندارد. ارتش افغانستان از مزیت‌های گوناگونی برخوردار است و باید از آنها استفاده کند.» اما به نظر می‌رسد، آنچه اکنون در اختیار ارتش افغانستان است، از جمله تجهیزات نظامی و آموزش‌هایی که طی سال‌های طولانی ارائه شده، برای غلبه بر تهدید طالبان کافی نیست؛ در نتیجه شرایط به‌ویژه در چند هفته اخیر، کاملا به نفع طالبان بوده است. پنتاگون گفته است که تداوم حملات طالبان با وعده این گروه در مذاکرات پایان سال گذشته، یعنی مشارکت در مذاکرات صلح با دولت افغانستان، در تضاد قرار دارد.
