کاهش یا افزایش شفافیت؟
باید گفت در برخی موارد ممکن است نهاد ناظر بازار سرمایه به دخالت در روند قیمتی معاملات یک سهم یا رشد بی‌دلیل یک نماد، مظنون باشد و در نتیجه اقدام به توقف نماد کند. یا ممکن است نهاد ناظر بازار سرمایه شک داشته باشد که برخی اطلاعات نهانی در خصوص یک نماد وجود داشته باشد که تمامی سهامداران از آن بی‌خبر باشند، به این ترتیب اقدام به توقف نماد معاملاتی در بازار سهام خواهد کرد. ابهام در خصوص یک نماد، دستکاری قیمتی و برخی موارد اینچنینی نیز از دیگر مواردی است که توقف نماد معاملاتی به دست ناظر بازار را تشدید می‌کند. البته در این راستا باید عنوان کرد که نمادهای معاملاتی به دلیل برخی موارد قانونی از جمله برگزاری مجامع عمومی عادی و فوق‌العاده و همچنین افشای اطلاعات مهم و شفاف‌سازی هم متوقف می‌شوند. این موارد از جمله دلایلی است که نه تنها در بازار سرمایه ایران، بلکه در تمامی بازارهای مالی دنیا به عنوان یک ابزار کنترلی برای وضعیت سهام در دست نهاد ناظر بازار قرار دارد. تا به این ترتیب ناظر بازار سرمایه در صورت لزوم اقدام به توقف یا بازگشایی یک نماد کند.
از سوی دیگر، توقف نماد معاملاتی را می‌توان یک ابزار برای ایجاد شفافیت بیشتر در بازار سرمایه قلمداد کرد؛ یعنی زمانی که ناظر احساس کند شفافیت اطلاعاتی در خصوص یک فقره اطلاعاتی نماد بسیار اندک است و نماد نیاز به ارائه اطلاعات تکمیلی دارد یا عدم‌تقارن اطلاعاتی در خصوص یک سهم وجود دارد که اقدام به توقف نماد می‌کند. در این راستا باید توضیح داد که ممکن است در برخی موارد، تمامی فعالان و سهامداران به یک میزان نسبت به سهم اطلاع نداشته باشند و برخی موارد و اطلاعات مهم تنها در اختیار گروهی خاص قرار داشته و همه بازار به یک میزان و یکسان به این اطلاعات دسترسی نداشته باشند. در این صورت نهاد ناظر اقدام به توقف نماد کرده و اطلاعات موردنیاز را به هر طریق ممکن، منتشر می‌کند و در نهایت نماد بازگشایی خواهد شد.
مجدد تاکید می‌شود که چنین روندی در تمامی بازارهای سرمایه‌گذاری دنیا وجود دارد، اما در بازارهای مالی پیشرفته و بازارهای قانونمند، توقف نمادها در کمترین زمان ممکن انجام می‌شود و تلاش می‌شود تا یک نماد مدت زمان بسیار کوتاهی از بازار دور باشد. چون طولانی بودن زمان توقف نمادها، باعث کاهش شفافیت خواهد شد؛ یعنی خلاف راهکار اصلی که همان افزایش شفافیت است، عمل خواهد کرد. به عبارت دقیق‌تر افزایش زمان توقف برابر است با کاهش شفافیت. زیرا سهامدار یک مدت طولانی از وضعیت سهام بی‌خبر خواهد بود. در نتیجه مستقیما نقدشوندگی سهام را کاهش داده و به کلیت بازار سرایت می‌کند. به طوری که در سال‌های گذشته شاهد توقف طولانی‌مدت تعداد بالایی از نمادها در بازار سهام بودیم. آنگونه‌که چند ماه یا حتی یک سال نیز نمادها در توقف به سر می‌بردند. همین امر سبب خروج سهامداران از بازار به‌ویژه سرمایه‌گذاران خرد و حقیقی از بورس می‌شد. البته باید تاکید داشت که در گذر زمان و طی سال‌های اخیر، بهبود شرایط را در این زمینه شاهد بودیم و توقف نمادها کوتاه‌تر شده است. به طوری که سازمان بورس تلاش زیادی در راستای کاهش مدت زمان توقف نمادها داشته و همچنین قاعده‌مندی صحیحی برای این موضوع انجام داده است. به طور مثال برای توقف‌ها، دستورالعمل‌های خاصی در نظر گرفته شده است؛ توقف به علت ۲۰ درصد رشد قیمتی متناوب یا ۵۰ درصد رشد قیمتی، از جمله این موارد است. البته باید تاکید کرد که اینچنین قاعده‌مندی، پیچیدگی و سردرگمی برای سهامداران را به دنبال خواهد داشت. راهکار مناسب در این زمینه نیز این است که ساده‌سازی را در پیش گیریم و پیچیدگی قوانین را در حد ممکن کاهش دهیم. به طور مثال سهامدار باید بداند که تنها در ۴ مورد نماد متوقف و بازگشایی خواهد شد که دچار سردرگمی نشود. هدف اصلی نیز باید این باشد که توقف نماد در کمترین زمان ممکن صورت گیرد و همچنین توقف به شفافیت و افزایش اطلاعات سهامداران کمک کند. به عبارت دقیق‌تر سهامدار برداشت کند که توقف نماد برای کمک به وی، افزایش شفافیت و اطلاع‌رسانی مناسب‌تر است
اما باید عنوان کرد که با تمامی این راهکارها، هنوز هم مدت زمان توقف نمادها در بازار سرمایه ایران، طولانی است و باید این روند را با بازارهای مالی پیشرفته دنیا مقایسه کنیم. این امر سبب رشد بازار سرمایه ما خواهد بود و همچنین جذابیت بازار را برای سهامداران افزایش خواهد داد.
