نظم آهنین در ووهان
حزب کمونیست چین بسیاری از رویههایی که در دیگر کشورها برای جلوگیری از شیوع کرونا دنبال میشود را اجرا کرده اما نحوه اجرای این رویهها در چین بسیار سختگیرانه است، به این معنا که مقامات محلی و اعضای حزب کمونیست، تکتک کلاسهای درس را بازدید میکنند و از اپلیکیشنها و فناوریهای دیگر برای بررسی وضعیت پرسنل آموزش و دیگران استفاده میشود. همچنین جابهجاییها محدود شده است. هفته پیش رئیسجمهوری چین در یک سخنرانی گفت: «پیشرفت کشور در مبارزه با کرونا از جمله بازگشایی مدارس، برتری آشکار رهبری حزب کمونیست و سیستم سوسیالیستی را نشان داده است.»
سیستم سیاسی متمرکز چین به حزب کمونیست اجازه میدهد برای رسیدن به یک هدف، از تمامی امکانات کشور بهره ببرد و این رویکردی است که در هیچ جای دیگر قابل دنبالهروی نیست. در ایالات متحده یعنی کشوری که در آن بحران کرونا همچنان ادامه دارد، بحثها بر سر چگونگی و زمان بازگشت دانشآموزان به مدرسه بینتیجه بوده است. فقدان یک استراتژی ملی سبب شده مسوولیت تصمیمگیری درباره حضور یا عدم حضور دانشآموزان در مدرسه به مدیران آن سپرده شود، تستگیری چندان آسان و فراگیر نیست، والدین درباره فرستادن فرزندانشان به مدرسه نگران هستند، اتحادیههای معلمان تهدید کردهاند اعتصاب خواهند کرد و دانشگاهها دستورالعملهای مربوط به تجمعها را رعایت نمیکنند.
اما در چین یعنی جایی که طی ماههای اخیر ویروس کرونا تحت کنترل بوده به هیچوجه چنین بحثهایی وجود ندارد. حزب کمونیست همه چیز از جمله رسانهها را کنترل و با هر تهدید بالقوه برای اجرای برنامه مورد نظر خود، مقابله میکند. مقامات محلی هیچ گزینهای جز پیروی کامل از دستورات دولت ندارند، فعالیت اتحادیههای مستقل کارگری ممنوع است، در نتیجه بیش از ۱۲ میلیون معلم چینی نمیتوانند به شکل یکپارچه در برابر دستورات دولت اظهارنظر کنند. استاد دانشگاه کانزاس میگوید: «سیستم چین شبیه سیستم یک ارتش است. به سوی هدف تعیین شده حرکت میکند و اصلا مهم نیست نظر دیگران چیست.»
از بسیاری جهات چین از همان روشی که برای کنترل همهگیری کرونا استفاده کرد، برای بازگشایی مدرسه هم استفاده کرده است. در آغاز همهگیری، برای مهار آن مقامات محلی با حداکثر سختگیری فعالیتهای اقتصادی و عبور و مرور مردم را متوقف کردند و برای ردیابی ساکنان محلهها از فناوریهای پیشرفته بهره بردند. در نتیجه نارضایتیهایی در برخی مناطق پدید آمد و این نگرانی وجود داشت که حریم خصوصی و آزادیهای مدنی شهروندان نقض شود. اعمال همین روش برای بازگشایی مدارس سبب نارضایتیهایی شده است. معلمان که گاه مجبور هستند مسوولیت نیروهای بهداشت را نیز برعهده بگیرند میگویند از این رویهها به ستوه آمدهاند و دانشجوها میگویند دستورالعملهای حفاظتی در دانشگاهها بیش از حد سختگیرانه است. چین بسیاری از رویههایی که در اروپا و دیگر کشورها دنبال شده را در دستور کار خود قرار داده است. مدیران از معلمان و دانشآموزان میخواهند در داخل کلاسها فاصلهگذاری اجتماعی را رعایت کنند و معلمان باید دستورالعملهای فاصلهگذاری را برای دانشآموزان اجرا کنند. اما در چین رویکرد دولت به بازگشایی مدارس و دانشگاهها بسیار سختگیرانهتر بوده و تدابیر حفاظتی در تمام مدت، یعنی از زمان شروع همهگیری، اجرا شده است. دانشآموزان و معلمان در مناطقی که قبلا در آنها موارد ابتلا به کرونا گزارش شده و آنهایی که به مناطق پرخطر سفر کردهاند باید قبل از شروع دوره آموزش نتیجه تست کرونای خود را نشان دهند. مدیران از دانشآموزان خواستهاند از خروج غیر ضروری از خانه به جز آمدن به مدرسه اجتناب کنند. در دانشگاهها نیز مجموعهای از تدابیر سختگیرانه اجرا شده است. متخصصان ایمنی شناسی میگویند چین هنوز هم با خطر شیوع مجدد ویروس کرونا مواجه است، بهویژه در پاییز و زمستان. اما به نظر میرسد تدابیر اتخاذ شده تاکنون موثر بوده است.
رسانههای دولتی چین دائما به مشکلات آمریکا در بازگشایی مراکز آموزشی این کشور اشاره و بر پیشرفت چین در مهار کرونا و بازگشت والدین به سر کار و بازگشایی موفقیتآمیز مدارس و دانشگاهها تاکید میکنند. با آنکه دولت مرکزی به مسوولان مدارس نسبت به نادیده گرفتن دستورالعملها و رویههای مبارزه با کرونا هشدار داده، اما مشخص نیست تا چه وقت تدابیر یاد شده اجرا خواهد شد. بسیاری از مدارس برای اجرای تدابیر فراگیر و سختگیرانه، نیروی انسانی و منابع کافی در اختیار ندارند و معلمان میگویند فهرست اقداماتی که باید انجام دهند، بیش از حد طولانی است. برخی معلمان ساعت ۴ صبح بیدار میشوند تا وقت کافی برای بازبینی پروتکلها را داشته باشند. یکی از معلمان میگوید: «ما مجبور هستیم کارهای بسیار بیشتری انجام دهیم، اما این زحمات جبران نمیشود. وقت و انرژی بسیار زیادی باید صرف اجرای دستورالعملها شود.»
در برخی مدارس، مدیران و معلمان چشم بسته به فرامین عمل میکنند تا رضایت مقامات محلی را جلب کنند، حتی اگر اقدامات یاد شده موثر نباشد. در دانشگاههای دولتی که حدود ۳۳ میلیون دانشجو در آنها تحصیل میکنند دستورالعملهای مقابله با کرونا سبب خشم دانشجویان شده است. بسیاری از مدارس چین در دوره همهگیری یعنی ماههای میو آوریل به فعالیت ادامه دادند، البته در آن زمان دانشآموزان گروه بندی شده بودند. از آن زمان دولت برای تجهیز مدارس به امکانات موردنیاز برای جلوگیری از همهگیری از جمله ماسک، دستکش و... سرمایهگذاری کرده است. طبق دستورالعملهای وزارت بهداشت، حداقل سه بار در روز باید دمای بدن دانشآموزان اندازهگیری و ثبت شود. تدابیر حفاظتی در جاهایی که از دید دولت خطر شیوع جدیتر است، به شکل فراگیرتر و سختگیرانهتر اجرا میشود، برای مثال در پکن زدن ماسک در تمام ساعات اجباری است. برخی تدابیر بر مسوولیتهای معلمان افزوده است. وزارت آموزش به مدارس دستور داده از طریق مشاوره به دانشآموزان کمک کنند با اضطراب و اثرات روانی همهگیری کرونا مقابله کنند. مسوولان مدرسه باید برای کاهش نزدیکبینی دانشآموزان که طی دوره همهگیری شایع شده تدابیری اتخاذ کنند. در دوره همهگیری، دانشآموزان وقت بیشتری را صرف کار با رایانه کردهاند، در نتیجه دچار نزدیک بینی شدهاند. بهرغم مشکلاتی که وجود دارد خانوادههای چینی از آغاز بهکار مدارس استقبال کردهاند. والدین پس از ماهها آموزش در خانه و سر و کله زدن با فرزندان، از اینکه مدارس باز شدهاند، خشنود هستند. یکی از والدین میگوید: «ما به خوبی همهگیری را مهار کردیم و این برای کشور بسیار خوب است. اگر مثل کشورهای دیگر با این بحران روبهرو شده بودیم شورش رخ میداد.»