سه‌راهکار کاهش ریسک
یکی از دغدغه‌های اجرایی حسابداران و حسابرسان در این مقطع انجام انبارگردانی‌های پایان سال برای احصای مانده موجودی‌ها است، که با توجه به وضعیت بهداشتی انبارها و پراکندگی جغرافیای آن (اغلب در مناطق پرخطر) و تراکم افراد جهت شمارش و ثبت و نظارت، می‌تواند منجر به شیوع بیشتر بیماری شود. در این‌خصوص جامعه حسابداران رسمی ایران در اقدامی مناسب و به موقع با انتشار راهنمایی برای موسسات حسابرسی راه‌های جایگزین را به شرح زیر معرفی کرد که به‌رغم اثبات مانده موجودی‌ها باعث کاهش ریسک بیماری نیز می‌شود:
روش اول: شمارش موجودی مواد و کالا در تاریخی پس از تاریخ صورت‌های مالی
استفاده از این روش در شرایطی توجیه‌پذیر است که کنترل‌های داخلی حاکم بر فرآیندهای انبار، طی سال مالی مورد گزارش و نیز از ابتدای سال مالی بعد لغایت تاریخ انبارگردانی، به نحو مطلوب طراحی و به‌صورت اثربخش اجرا شده باشد. در این روش در تاریخی دیگر پس از سال مالی (مثلا بعد از فروکش سرعت انتشار بیماری) انبار مورد شمارش قرار گرفته و حواله و رسید انبارهای صادر شده در فاصله زمانی پایان سال مالی تا تاریخ انبار گردانی به موجودی شمارش شده کسر و اضافه می‌شود تا موجودی پایان سال مشخص شود.
روش دوم: استفاده از نتایج انبارگردانی میاندورهای
استفاده از این روش، مستلزم آن است که حسابرس در انبارگردانی مذکور حضور داشته و نتایج مربوطه با نظارت حسابرس ثبت و کنترل شده و مهم‌تر از همه کنترل‌های داخلی مربوط به انبار به شکل کارآ و اثر بخشی اجرا می‌شده است. در این روش نتایج شمارش میان دوره‌ای با اضافه و کسر حواله‌ها و رسیدهای انبار در دوره زمانی تاریخ شمارش تا پایان سال مالی به روز می‌شود.
روش سوم: استفاده از نتایج شمارش نمونه‌ای طی سال واحدهای مورد رسیدگی
استفاده از این روش نیازمند تامین الزاماتی از جمله قابلیت اتکا به نتایج مقداری-ریالی موجودی‌های مواد و کالا در ابتدای سال، حصول اطمینان از تاکید بر شمارش مستمر موجودی‌های با ارزش بالا، همچنین موجودی‌های پرمصرف و در معرض نابابی در مقاطع ماهانه، شمارش نمونه‌ای سایر موجودی‌ها، به گونه‌ای که کل موجودی‌های اخیر در طول سال یکبار شمارش شده باشند و.... است.
شاید این بحران کنونی تلنگری جدی برای شرکت‌ها باشد که استقرار سیستم حسابرسی داخلی قدرتمند و کارآ، و وجود کنترل‌های داخلی دقیق و اثربخش چقدر می‌تواند موجب تسریع عملیات پایان سال شرکت‌ها باشد و روند تهیه صورت‌های مالی و صدور گزارش حسابرسی را تسریع کند (متاسفانه شاهد هستیم طی سالیان گذشته و در اغلب شرکت‌ها این واحد بیشتر صوری و جهت پوشش الزامات قانونی ایجاد شده بود و در این روزهای حساس چندان نمی‌تواند کمک حال واحد مالی شرکت و حسابرسان باشد). همچنین این شرایط اهمیت رسیدگی‌های ضمنی را در فرآیند حسابرسی نشان می‌دهد به نحوی که اگر حسابرسی مستمر و بررسی‌های ضمنی طی سال به‌صورت اثر بخش و کارآ انجام می‌شد امروز تا چه حد می‌توانست فرآیند صدور گزارش‌های حسابرسی را تسریع کند.
علاوه بر امکان استفاده از راه‌های جایگزین برای انبارگردانی پایان سال حسابرسان گرامی می‌توانند با استفاده از ظرفیت‌های قانونی و حرفه‌ای موجود اقدام به کاهش استفاده از کاغذ و کاربرگ و زونکن و همچنین کاهش تجمع نیروی انسانی کنند. به‌عنوان مثال استفاده از مدل‌های پیشرفته حسابرسی به جای روش‌های سنتی سند رسمی مثل استفاده از مدل حسابرسی مبتنی بر ریسک یا استفاده از تکنولوژی‌های روز مثل استفاده از حسابرسی رایانه ای، تحلیل داده‌ها، داده‌های بزرگ (Big Data) و... می‌تواند در این زمان بسیار مناسب و اثربخش باشد. همچنین این فضا فرصتی شد تا شرکت‌ها نیز نسبت به نقش تکنولوژی در فرآیند حسابداری و مالی بیشتر آگاه بشوند، استفاده از تکنولوژی‌های جدید در بخش مالی شرکت‌ها مثل استفاده از فضای ذخیره و رایانش ابری به جای استفاده از اسناد و بایگانی‌های کاغذی چقدر در زمان حساس کنونی می‌توانست موجب افزایش سرعت و کاهش حضور افراد شود.
در کنار مطلب فوق جنبه‌های دیگری نیز حوزه کار حسابداران و حسابرسان را تهدید می‌کند، از جمله اینکه شرکت‌های بورسی طبق قوانین و الزامات سازمان بورس اوراق بهادار باید صورت‌های مالی خود را در مقاطع مشخصی از سال (معمولا اوج آن خرداد و تیر است) تقدیم سازمان کرده و اقدام به برگزاری مجامع خود کنند و از طرفی اشخاص حقوقی موظفند حسب الزامات قانون مالیات‌های مستقیم حداکثر تا ۴ ماه پس از پایان سال مالی خود اظهارنامه مالیاتی خود را تقدیم سازمان امور مالیاتی کنند. در کنار مشکلات اقتصادی اغلب کسب و کارها در یک ماه گذشته، از حیث حسابداری تهیه صورت‌های مالی مورد نیاز سازمان بورس و اوراق بهادار و اظهار نامه مالیاتی مورد نیاز سازمان امور مالیاتی نیازمند عملیات فشرده در واحدهای مالی شرکت‌ها و همچنین عملیات حسابرسی توسط موسسات حسابرسی است که موجب افزایش ساعات کاری و تراکم جمعیت در واحدهای مالی شرکت‌ها می‌شود. بنابراین با توجه به محدودیت‌های رفت و آمدی موجود و مرخصی‌های اجباری افراد در معرض خطر و ضرورت همکاری همه افراد در جهت کاهش شیوع این بیماری و قطع زنجیره انتقال آن و... ضروری است تا متولیان سازمان بورس و سازمان امور مالیاتی استثنائا در این سال امکان تعویق یک تا دو ماه در تامین الزامات قانونی در این خصوص را فراهم کنند تا همه با هم بتوانیم ضمن حفظ سلامتی افراد، در پیشگیری و قطع زنجیره انتقال بیماری موثر باشیم.
