نقشه راه گوایدو

آقای گوایدو خارج از فرودگاه در جمع خبرنگاران گفت: «ما از هر زمان دیگر قدرتمندتر هستیم و به تظاهرات ادامه خواهیم داد. ما به ریسک‌های اقدامات خود آگاهیم، اما این ریسک‌ها هرگز ما را متوقف نکرده است.» او به پنج کشور آمریکای‌لاتین یعنی آرژانتین، برزیل، کلمبیا، اکوادور و پاراگوئه سفر کرده بود و به‌نظر می‌رسد حمایت این کشورها از او افزایش یافته است و این می‌تواند روند مبارزه با دولت مادورو را سرعت بخشد.

استاد دانشگاه استنفورد می‌گوید: «بازگشت گوایدو به ونزوئلا به شکل آشکار و نه پنهانی نشان می‌دهد، او اعتمادبه‌نفس بالاتری پیدا کرده و این یک عامل دلگرمی هواداران اوست که چالش‌های پیش‌روی دولت مادورو را شدت می‌بخشد. دولت و نیروهای امنیتی ونزوئلا در هفته‌های اخیر در حالت تدافعی قرار داشته‌اند و این عادی نیست. مادورو قبلا هیچ‌گاه در مقابل مخالفان چنین رویکردی از خود نشان نداده بود.» اما به‌رغم خوشبینی‌های طرفداران آقای گوایدو، تعدادی از کارشناسان معتقدند از قدرت او و مخالفان مادورو کاسته شده است. اواخر ماه ژانویه هنگامی که او در جمع عظیم هوادارانش خود را رئیس‌جمهوری ونزوئلا نامید و تعدادی از کشورها فورا او را در این جایگاه به رسمیت شناختند، بسیاری از مخالفان مادورو امیدوار بودند خیلی سریع حکومت او سرنگون شود. اما اکنون که چند هفته از آن زمان می‌گذرد مادورو در قدرت باقی‌مانده و آقای گوایدو دارای قدرت قابل‌ملاحظه‌ای در ونزوئلا نیست. یکی از طرفداران مادورو می‌گوید: «آقای گوایدو و طرفداران او در واشنگتن و آمریکای‌لاتین پیش‌بینی کرده بودند که موجی از جدایی‌ها از سوی فرماندهان ارتش و مقامات بلندپایه دولت ونزوئلا سبب فروپاشی حکومت مادورو ‌شود اما چنین نشده است. ارتش ونزوئلا یک نهاد متعهد است و این بسیار ستایش‌برانگیز است. زیرا اگر در ارتش تفرقه به‌وجود می‌آمد، بروز جنگ داخلی اجتناب‌ناپذیر بود.»

بدون تردید تنش نظامی در ونزوئلا اثرات بسیار منفی بر کل منطقه آمریکای‌لاتین دارد و از طرفی هیچ تضمینی وجود ندارد که حکومت مادورو سرنگون شود. در واقع همسایگان ونزوئلا خواستار اعمال تغییرات در این کشور به شکل کاملا مسالمت‌آمیز و دموکراتیک هستند. اکنون که هفته‌ها از شروع بحران جدید در ونزوئلا یعنی اقدام آقای گوایدو می‌گذرد و فشارهای آمریکا سبب جدا شدن ارتش از دولت مادورو نشده، به‌نظر می‌رسد بهترین گزینه آغاز مذاکره بین دولت و مخالفان است. آقای گوایدو از طرفداران خود خواسته به مبارزه برای ایجاد تغییرات سیاسی و تظاهرات ادامه دهند، اما نقشه راه آینده چه خواهد بود؟ بازداشت نشدن آقای گوایدو پس از بازگشت از سفر به چند کشور آمریکای‌لاتین، روحیه طرفداران او را تقویت کرده است اما سوال اصلی این است که تظاهرات علیه مادورو، فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا و مقاومت مادورو تا چه وقت ادامه پیدا خواهد کرد؟

دولت آمریکا ادعا می‌کند مادورو از پول حاصل از صادرات نفت برای تحکیم قدرت خود استفاده می‌کند، در نتیجه تحریم بخش نفت ونزوئلا اقدامی برای متوقف کردن این فرآیند است. وخیم‌تر شدن وضعیت ونزوئلا سبب شده عده‌ای از دموکرات‌ها نسبت به درست بودن اقدامات دولت ترامپ علیه این کشور تردید کنند. آقای گوایدو دولت را به تقلب در انتخابات سال قبل، سوءمدیریت در اقتصاد، فساد و سرکوب جامعه مدنی متهم کرده و خواهان کناره‌گیری مادورو از قدرت است.

به باور تحلیلگران شرایط کنونی ممکن است برای مدتی بسیار طولانی ادامه یابد، زیرا آمریکا قصد دارد به شکل تدریجی بر فشارهای خود علیه مادورو بیفزاید و در مقابل هیچ نشانه‌ای از تمایل مادورو به کناره‌گیری از قدرت مشاهده نمی‌شود. همچنین گوایدو در حال گسترده‌تر کردن فعالیت‌های داخلی و خارجی خود است. پیش‌بینی‌هایی درباره تحولات آینده ونزوئلا مطرح شده و برخی معتقدند پس از مدتی کوتاه در صورتی که مادورو مشاهده کند فشارها پیوسته در حال افزایش است به مذاکره با مخالفان تن خواهد داد، البته تحقق این پیش‌بینی به اعمال شدن میزان کافی فشار بر او وابسته است. آقای مادورو گوایدو را آلت دست آمریکا توصیف کرده و تاکنون توانسته ارتش را در کنار خود حفظ کند. در این میان شدت یافتن بحران اقتصادی در ونزوئلا عامل چندان مهمی برای وادار کردن مادورو به تغییر موضع نیست.