هفته‌های سرنوشت‌ساز پوند

در پایان ماه مارس یعنی حدود ۳ ماه دیگر قرار است انگلستان از اتحادیه اروپا خارج شود. اما همزمان با نزدیک شدن زمان یاد شده، درباره آنچه در آن تاریخ رخ خواهد داد هیچ قطعیتی وجود ندارد و این ابهام‌ها بزرگترین عامل فشار بر ارزش پوند است. در حال حاضر ترزا می، نخست‌وزیر انگلستان به سختی در تلاش است تا بر مخالفت‌ها با برنامه خروج انگلستان از اتحادیه اروپا غلبه کند. این برنامه هنوز به تصویب مجلس عوام انگلستان نرسیده و بسیاری از تحلیلگران معتقدند نمایندگان مجلس یاد شده با آن موافقت نخواهند کرد. درباره آینده سناریوهای مختلف مطرح شده است.

عده‌ای معتقدند خروج انگلستان از اتحادیه اروپا بدون برنامه رخ خواهد داد و عده‌ای می‌گویند کل برنامه خروج منتفی خواهد شد. تا ۲۹ ماه مارس حدود ۸۰ روز باقی مانده و در آن تاریخ انگلستان باید به چهار دهه عضویت در اتحادیه اروپا پایان دهد. آنچه در هفته‌های آینده رخ می‌دهد بر اقتصاد انگلستان، وضعیت سیاسی این کشور و ارزش پوند موثر خواهد بود. این سوال برای فعالان اقتصادی مطرح است که محتمل‌ترین گزینه‌ها چه هستند؟ این هفته بحث درباره برنامه پیشنهاد شده از سوی ترزا می ‌در مجلس عوام از سر گرفته می‌شود و قرار است هفته آینده رای‌گیری صورت گیرد. مجلس عوام باید تصمیم بگیرد که با خروج برنامه‌ریزی شده انگلستان از اتحادیه اروپا و حفظ روابط اقتصادی نسبتا نزدیک با این اتحادیه موافقت کند یا به برنامه یاد شده رای منفی دهد و سبب شود آینده کشور در ابهام عمیق فرو رود.

آوریل سال گذشته میلادی ارزش پوند در برابر دلار به اوج خود یعنی ۴۳/ ۱ رسید. اما از آن زمان تاکنون ارزش پوند حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است و یکی از علل اصلی ضعف ارزش پوند، نگرانی‌ها درباره روند جدایی انگلستان از اتحادیه اروپاست. ماه گذشته نخست‌وزیر انگلستان رای‌گیری بر سر برنامه خروج در مجلس عوام را به تعویق انداخت، زیرا می‌دانست اگر در آن زمان رای‌گیری انجام شود، رای نمایندگان به برنامه یاد شده منفی خواهد بود. در چند هفته اخیر خانم می ‌برای کسب حمایت کافی از سوی نمایندگان مجلس عوام تلاش کرده تضمین‌های حقوقی و سیاسی از اتحادیه اروپا بگیرد. اما تاکنون رهبران اروپا تمایل اندکی به قبول درخواست‌های او نشان داده‌اند. بر همین مبنا محتمل‌ترین گزینه‌های پیش‌رو عبارت هستند از تصویب برنامه خروج در مجلس عوام، خروج بدون برنامه، مذاکره مجدد بر سر برنامه جدید برای خروج، برگزاری همه‌پرسی بر سر جدایی یا باقی ماندن انگلستان در اتحادیه اروپا و رای عدم اعتماد به دولت خانم می.

در حال حاضر اکثر نمایندگان پارلمان انگلستان با برنامه خروج که حاصل ماه‌ها مذاکره دولت با مقامات اتحادیه اروپا است، مخالف هستند، اما خانم می ‌امیدوار است نرمش از سوی رهبران اتحادیه اروپا در برخی زمینه‌ها راه را برای تصویب برنامه در مجلس عوام هموار کند. اگر نمایندگان حزب دموکرات اتحادگرا با برنامه یاد شده موافقت کنند، تصویب این برنامه در مجلس دشوار نخواهد بود. پس از انتخابات سال ۲۰۱۷ این حزب با دولت انگلستان توافقنامه تقسیم قدرت امضا کرد و زمینه برای تشکیل دولت اکثریت فراهم شد. خانم آرلین فاستر رئیس حزب ملی ایرلند شمالی گفته است ترجیح می‌دهد خروج انگلستان از اتحادیه اروپا بدون برنامه صورت گیرد تا اینکه با یک برنامه بد به تصویب برسد.

اگر برنامه پیشنهاد شده از سوی خانم می ‌برای جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا رد شود و در هفته‌های آینده تا پایان ماه مارس هیچ اتفاق خاصی رخ ندهد، خروج انگلستان بدون برنامه رخ خواهد داد. در این حالت ارزش پوند به شدت سقوط خواهد کرد و اقتصاد انگلستان دچار رکود خواهد شد. بانک مرکزی انگلستان دو ماه پیش هشدار داد که خروج بدون برنامه این کشور از اتحادیه اروپا به بحران مالی و رکود اقتصادی منجر می‌شود و اثرات منفی این رویداد بر کل اروپا مشاهده خواهد شد. همچنین پیش‌بینی می‌شود قیمت مسکن به شدت کاهش یابد و تولید ناخالص داخلی ۸ درصد پایین بیاید. بر همین مبناست که خانم می ‌تلاش کرده، به هر شکل از رخ دادن چنین رویدادی جلوگیری کند. با توجه به آنکه برای هرگونه شفاف‌سازی آینده از سوی لندن یا بروکسل، به رای پارلمان نیاز است، احتمال آنکه طی هفته‌های آینده تا پایان ماه مارس تغییراتی در برنامه کنونی رخ دهد، بسیار اندک است. خانم می‌ بارها گفته است که جایگزین برنامه کنونی نداشتن هرگونه برنامه است.

ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا نیز بارها اعلام کرده است، هیچ امکانی برای مذاکره مجدد بر سر برنامه خروج انگلستان از اتحادیه اروپا وجود ندارد. از لحاظ تئوری امکان تغییرات بزرگ در برنامه کنونی وجود دارد، اما رسیدن به یک برنامه جدید به زمانی طولانی نیازمند است. از سوی دیگر، به تعویق افتادن زمان جدایی اصلا آسان نیست. کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید در شورای این اتحادیه با به تعویق افتادن زمان جدایی موافقت کنند. اما احتمال برگزاری انتخابات سراسری چه میزان است،خانم می ‌برای تحکیم قدرت سیاسی خود ممکن است به این نتیجه برسد که بهترین راه برای شکستن بن‌بست کنونی انتخابات زودهنگام است. برای این منظور مجلس عوام باید رای مثبت بدهد، یعنی باید دو سوم نمایندگان با برگزاری انتخابات زودهنگام موافقت کنند. پرسش‌هایی درباره رای اعتماد به دولت مطرح است. اگر برنامه پیشنهاد شده از سوی خانم می ‌برای خروج انگلستان از اتحادیه اروپا رد شود، حزب مخالف یعنی حزب کار می‌تواند خواستار رای عدم اعتماد به دولت شود. خانم می ‌نیز می‌تواند شخصا چنین درخواستی از مجلس بکند تا اقتدار خود را افزایش دهد. اگر برنامه رای اعتماد به دولت آغاز شود، دولت خانم می ‌طی ۱۴ روز پس از اعلام این برنامه باید رای اعتماد بگیرد تا بتواند به فعالیت خود ادامه دهد.

عده‌ای معتقدند همه‌پرسی دیگری درباره خروج انگلستان از اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد. دولت می‌تواند چنین تصمیمی بگیرد، اما روند آماده شدن برای این همه‌پرسی زمان‌بر است و با توجه به فرصت اندک تا ۲۹ ماه مارس امکان آنکه همه‌پرسی قبل از این تاریخ برگزار شود، وجود ندارد و یک سوال دیگر اینکه آیا امکان دارد کل برنامه جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا منتفی شود. ابتدای ماه گذشته میلادی دادگاه اروپا اعلام کرد، انگلستان می‌تواند بدون کسب اجازه از دیگر اعضای اتحادیه اروپا برنامه خروج را لغو کند. با توجه به آنچه بیان شد احتمال‌های مختلف درباره وضعیت انگلستان در ماه‌های آینده وجود دارد و تحقق هر یک از این احتمال‌ها تاثیرات ویژه خود را بر ارزش پوند و اقتصاد انگلستان خواهد داشت. بسیاری از کارشناسان بازارهای ارز معتقدند امسال عملکرد پوند مثبت نخواهد بود، زیرا بی‌ثباتی ادامه پیدا خواهد کرد.