پازل جست‌وجوی اینترنتی

اما همزمان با افزایش نقش شرکت‌های بزرگ تبلیغاتی در اقتصادهای بزرگ، بر قدرت تاثیرگذاری آنها بر امور اجتماعی و سیاسی افزوده می‌شود و این یک خطر برای هر جامعه است؛ زیرا احتمال استفاده نادرست از این قدرت اثرگذاری وجود دارد. شرکت‌های گوگل، فیس بوک و آمازون که بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در حوزه فناوری جهان هستند، به روش‌های مختلف می‌توانند دیدگاه‌های موردنظر خود را به مخاطبان القا کنند. در آستانه برگزاری انتخابات میان دوره‌ای کنگره در آمریکا که حدود دو ماه دیگر برگزار می‌شود ترامپ از این شرکت‌ها به شدت انتقاد کرده و آنها را به تاثیرگذاری جهت دار بر مخاطبان بر ضد جناح‌های راستگرای سیاسی متهم کرده است. البته مدیران شرکت‌های یاد شده این اتهام را رد کرده‌اند، اما همواره این احتمال وجود دارد که شرکت‌های بزرگ فناوری به دلیل دسترسی به تعداد عظیم از مخاطبان، از این امکان برای پیشبرد اهداف ویژه خود در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی استفاده کنند. واقعیت این است که ۹۰ درصد تمامی جست‌وجوها در فضای مجازی در گوگل انجام می‌شود و این بدان معناست که شرکت گوگل می‌تواند جریان جهانی داده‌ها و اطلاعات را در اینترنت آنگونه که مایل است جهت دهد. دونالد ترامپ شرکت گوگل را به نشان ندادن عمدی نقاط قوت دولت خود در نتایج جست‌وجوها متهم کرده است. البته این اتهام از سوی متخصصان فناوری و حتی منتقدان شرکت گوگل رد شده، اما هیچ کس نمی‌تواند تاثیر بزرگ شرکت‌هایی نظیر گوگل و فیس‌بوک بر دیدگاه مخاطبان را انکار کند و این سبب نگرانی است. در واقع این شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند ما چه ببینیم و به چه موضوعاتی فکر کنیم و این بدان معناست که آنها بر افکار عمومی جهان سلطه کامل دارند.

شرکت گوگل الگوریتم مرتب کردن نتایج جست‌وجوهای مخاطبان را مخفی نگه داشته؛ زیرا معتقد است اگر این الگوریتم فاش شود برنامه‌نویسان سایت‌های مختلف می‌توانند طوری عمل کنند که نام سایت مورد نظرشان در صفحه نخست جست‌وجوها نمایان شود، در حالی که ممکن است سایت‌های معتبر‌تر و مناسب‌تر برای نشان داده شدن در نتیجه جست‌وجو وجود داشته باشد.

شرکت گوگل در ۲۰ سالی که از آغاز فعالیتش می‌گذرد، رشد چشمگیری داشته و فعالیت آن پیچیده‌تر شده است. مدیران گوگل همواره تاکید کرده‌اند جهت‌گیری‌های سیاسی به هیچ وجه در نمایان شدن نتایج جست‌وجو‌ها تاثیر ندارد. بدین معنا که کاربر چه یک لیبرال باشد، چه یک محافظه کار، این جهت‌گیری سیاسی بر اطلاعاتی که از او در گوگل جمع‌آوری می‌شود یا به نمایش در می‌آید تاثیر ندارد.

البته با آنکه اقدامات متعددی از سوی گوگل برای بی‌طرف بودن نتایج جست‌وجو‌ها انجام شده، اما نمی‌توان گفت نتایج جست‌وجو‌ها کاملا بی‌طرفانه به نمایش در می‌آیند. موضوع مهم، اطلاعات اضافی است که در صفحات نتایج جست‌وجو از سوی گوگل درج می‌شود. در این زمینه مقامات اروپایی مدعی هستند که این اطلاعات به نفع شرکت‌های موردنظر گوگل است و قوانین آنتی‌تراست را نقض می‌کند. نکته مهم دیگر این است که اکثر مهندسان گوگل سفید پوست، مرد و آسیایی هستند و ممکن است آنها به شکل خودآگاه یا ناخودآگاه تصمیم‌هایی بگیرند که سبب نقض بی‌طرفی در نمایش نتایج جست‌وجوها یا درج اطلاعات اضافی صفحات جست‌وجو باشد.

مشاهده می‌شود که شرکت‌های بزرگ فناوری و تبلیغاتی با ابزارهایی که در اختیار دارند می‌توانند بر دیدگاه مخاطبان تاثیر گذارند. این شرکت‌ها قادرند به روش‌های مختلف محصولات و خدمات شرکت‌های موردنظر خود را بیشتر در معرض دید مخاطبان و کاربران قرار دهند.