سورپرایز جدید ترامپ؟
در مقابل، عده‌ای از کارشناسان می‌گویند ترامپ خروج آمریکا از این پیمان را اعلام خواهد کرد. باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا جزو این گروه است. او می‌گوید: «ترامپ به احتمال زیاد از پیمان هسته‌ای خارج خواهد شد؛ مگر آنکه هم‌پیمان‌های اروپایی آمریکا بر سر یک چارچوب اقدام درباره پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به توافق برسند؛ توافقی که شامل تغییر محتوای این پیمان و گستره شمول آن شود؛ اما در حال حاضر تصور نمی‌کنم چنین اقدامی از سوی اروپایی‌ها انجام شود در نتیجه احتمال اقدام غیرمنتظره ترامپ زیاد است. البته خروج آمریکا از پیمان اقدام مشترک لطمه‌ای به برنامه دیدار ترامپ با رهبر کره شمالی وارد نخواهد کرد.»
تغییرات در مقامات کاخ سفید به ویژه برکناری وزیر خارجه و انتخاب جان بولتون به‌عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا، در راستای همسو کردن اطرافیان رئیس‌جمهور با دوران پس از خروج آمریکا از پیمان هسته‌ای ایران انجام شده است. به باور کورکر، رئیس سازمان سیا به احتمال بسیار زیاد از سوی مجلس سنا به‌عنوان وزیر خارجه جدید تایید خواهد شد البته او مخالفانی دارد. برخی اعضای سنا معتقدند کسانی که مشتاق جنگ هستند نباید در راس وزارت خارجه آمریکا قرار گیرند. این سمت به یک دیپلمات نیاز دارد. پمپئو، رئیس سازمان سیا، بیش از حد طرفدار تغییر رژیم در کشورهای مخالف آمریکاست.
تابستان گذشته جان بولتون توانایی لازم برای اعمال نظر در باره پیمان هسته‌ای ایران را نداشت. او که در گذشته سفیر آمریکا در سازمان ملل و از طرفداران حمله آمریکا به عراق بود از اینکه اجازه داده نمی‌شود برنامه‌اش برای از بین بردن پیمان هسته‌ای ایران را به ترامپ ارائه کند خشمگین بود؛ اما اکنون شرایط به کلی تغییر کرده است.
هفته آینده جان بولتون به سمت مشاور امنیت ملی آمریکا منصوب می‌شود و این امر زمینه را برای عملی شدن برنامه‌های او فراهم خواهد کرد. این خبری منفی برای خاورمیانه، هم پیمانان آمریکا و خود آمریکا است. ترامپ با آنکه بارها از پیمان هسته‌ای ایران انتقاد کرده اما تعلیق تحریم‌ها را تمدید کرده است. اروپایی‌ها موضع موافق با ترامپ نداشته‌اند؛ زیرا از دید آنها ایران به پیمان یاد شده پایبند بوده است. در واقع اروپایی‌ها می‌توانند به دنبال توافق‌های دیگر با ایران در حوزه‌های مورد نظر ترامپ از جمله رفتار این کشور در منطقه خاورمیانه و موضوع موشک بالستیک باشند؛ اما هیچ تمایلی به مذاکره مجدد درباره پیمانی که به دشواری حاصل شده و موثر بوده ندارند.
ترامپ انگلستان و فرانسه را به علاقه به پیمان هسته‌ای به‌دلیل سود اقتصادی این پیمان برای آن دو کشور متهم کرده است. مشاوران جدید ترامپ نظری مشابه او دارند. اگر ترامپ از برنامه اقدام مشترک خارج نشود به نتیجه‌ای که هم‌پیمان‌های آمریکا پیش‌بینی کرده‌اند، خواهند رسید یعنی این نتیجه که هیچ پیمان بهتری برای جایگزین کردن پیمان کنونی وجود ندارد. همچنین احتمال اینکه ایران با محدودیت‌های بیشتر موافقت کند، بسیار کم است.
موضوع مهم‌تر، لطمه‌ای است که به وجهه بین‌المللی آمریکا وارد خواهد شد و باید گفت این لطمه به منطقه خاورمیانه محدود نخواهد بود. از یکسو کره شمالی دلیلی نمی‌بیند سلاح‌های هسته‌ای خود را در ازای پیمانی که ممکن است از سوی روسای جمهوری بعدی آمریکا زیر پا گذاشته شود از بین ببرد و از سوی دیگر تنش‌هایی در روابط آمریکا و اروپا پدید خواهد آمد. در واقع در صورت خروج آمریکا از پیمان هسته‌ای ایران، اروپا خود را در کنار چین، روسیه و ایران و در مقابل آمریکا خواهد دید. احتمال خروج ایران از پیمان هسته‌ای نیز وجود دارد. اگر ایران مشاهده کند پایبندی به این پیمان سود مورد نظر را در بر نداشته دلیلی به پایبندی نخواهد داشت و حاصل این امر، کاهش ثبات منطقه خاورمیانه خواهد بود.
ارسال نظر