نگاه‌های شکاک سرمایه‌گذاران

کارن گیلشریست

سی‌ان‌بی‌سی

ایران قراردادی ۸/ ۴ میلیارد دلاری با کنسرسیومی که تحت هدایت شرکت نفت توتال فرانسه هدایت می‌شود، به امضا رسانده است که به موجب آن میدان گازی عظیم پارس جنوبی را که بزرگ‌ترین میدان گاز طبیعی در جهان است، گسترش می‌دهد. این قرارداد، نخستین مورد از توافقات ایران با یک شرکت نفت اروپایی در بیش از یک دهه اخیر محسوب می‌شود و گامی مهم برای این کشور که دچار تحریم‌های بین‌المللی بود، به شمار می‌آید.

شرکت توتال ۱/ ۵۰ درصد از پروژه پارس جنوبی را در اختیار دارد و در کنار آن، شرکت ملی نفت چین با ۳۰ درصد و پتروپارس ایران با ۹/ ۱۹ درصد قرار دارند و تولید گاز برای ایران را از سال ۲۰۲۱ آغاز خواهند کرد. از آنجا که این معامله به تدریج و با کندی انجام شده است، ایران امیدوار است دوره جدیدی از اطمینان سرمایه‌گذاری در این کشور آغاز شود. به گفته ریچارد ملینسون، تحلیلگر مسائل ژئوپلیتیک در موسسه «انرژی اسپکتز» تصمیم توتال برای امضای قرارداد نشانه‌ای مثبت از سرمایه‌گذاری خارجی در ایران است. به گزارش بلومبرگ، پیش‌تر هند که یکی از شرکای مهم ایران محسوب می‌شود، اعلام کرده است که درصدد است تا کنسرسیومی از کسب‌وکارهای داخلی آن، پیشنهادی ۱۱ میلیارد دلاری برای توسعه میادین گاز طبیعی ایران، همچون میدان «فرزاد بی» انجام دهند و زیرساخت‌های لازم برای صادرات نفت را ایجاد کنند. ایران دومین صادرکننده بزرگ نفت خام به هند است، بنابراین هند یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در صنعت نفت و گاز ایران می‌تواند باشد، با این وجود مشکلات دیپلماتیک در این راه وجود دارند. به‌دلیل تحریم‌های ایالات متحده، هند قادر به تجارت با ایران با استفاده از دلار نیست و باید در عوض از روپیه یا اخیرا از یورو استفاده کند.

چرا توتال وارد شده است؟

شرکت توتال پیش از تحمیل تحریم‌ها نیز یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران در ایران بود. با وجودی که این قرارداد سال گذشته تنظیم شده بود، این شرکت منتظر موضع شفاف دولت ترامپ در مورد تحریم‌ها بود. توتال تاکنون یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری اولیه را به‌رغم ریسک‌های آن متعهد شده است. این سرمایه‌گذاری به احیای بخش انرژی ایران که به‌دلیل عدم سرمایه‌گذاری در طول چند سال فرسوده شده است، کمک می‌کند.با وجود اینکه شرکت‌هایی مانند «رویال داچ شل» و «انی» قراردادهایی با ایران امضا کرده‌اند، مسیر پیش رو برای بازیابی بخش انرژی ایران، همچنان هموار به نظر نمی‌رسد. ملینسون در مورد میدان نفتی آزادگان معتقد است که توسعه این پروژه چندان مثبت پیش نمی‌رود و با نااطمینانی و تاخیر روبه‌رو است و به زمان بیشتری برای تحلیل از سوی شرکت‌های خارجی نیاز دارد. این امر به معنی آن است که شرکت‌های مهمی که تهران می‌خواهد جذب کند، در واقع حاضر به متعهد شدن به قراردادهایی با ایران نیستند. به نظر وی در حال حاضر تولید نفت ایران ثابت شده است و هر تاخیر جدیدی در بازگشت سرمایه‌گذاران خارجی، زمان‌بندی برای رشد آتی در تولید را عقب می‌اندازد.