دشمنی مشترک با ایران

میدل ایست آی

ایران دشمن مشترک اسرائیل و عربستان است. بر اساس این ضرب‌المثل قدیمی دشمن دشمن من دوست من است؛ بنابراین اسرائیل و عربستان سطح روابطشان را افزایش داده‌اند و وارد فاز محرمانه‌ای از روابط شده‌اند. اما این روابط به یک راه زمینی دیگر نیز گره خورده است.

به‌طور رسمی اسرائیل و عربستان هنوز در جنگند. عربستان در کنار سایر کشورهای عربی ارتش کوچکی را بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ به جنگ اسرائیل فرستاده بود. این کشور بایکوت نفتی آمریکا و اروپا را در سال ۱۹۷۳ اعلام کرد و این اقدام به همراهی مصر و سوریه در راستای مبارزه مشترکشان با اسرائیل بود. بر اساس قوانین اسرائیل، عربستان سعودی به‌عنوان کشور متخاصم نام برده شده است. اما از سال ۱۹۸۱ پادشاه عربستان و ولیعهدش حضور بیشتری در گفت‌وگوهای صلح میان اعراب و اسرائیل پیدا کردند. آنها برنامه‌های متعددی را برای حل بحران فلسطین و اسرائیل پیشنهاد دادند. طرح ابتکاری صلح اعراب که تحت عنوان ابتکار عمل سعودی شناخته می‌شود نیز در سال ۲۰۰۲ طرح شد و در دیگر نشست سالانه اتحادیه عرب در سال ۲۰۰۷ تکرار شد. طرح ابتکاری سعودی خواستار عادی شدن روابط بین اعراب و اسرائیل بود و در ازای آن خواستار عقب‌نشینی اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی شامل شرق اورشلیم بود. این طرح پیشنهاد حل و فصل مشکلات پناهجویان فلسطینی بر اساس قطعنامه ۱۹۴ سازمان ملل را داده بود.

از آن زمان بین دو رژیم منافع مشترکی شکل گرفت به ویژه در دو دهه اخیر. به‌طور اخص هر دو رژیم خواستار مقابله با تلاش‌های اتمی تهران و همچنین توقف نفوذ منطقه‌ای ایران و تبدیل شدن این کشور به هژمون منطقه بودند. در نتیجه استراتژی‌های مشترکی میان مقامات اسرائیلی در ارتش و اطلاعات ایجاد شد و این مقامات شروع به دیدار با همتایان عربستانی‌شان کردند. همه این دیدارها و گفت‌وگو‌ها به شدت طبقه‌بندی شده و محرمانه بوده است. مقامات اسرائیل می‌دانند که هر نوع تاییدی بر این دیدارها، به شدت آل سعود را شرمنده خواهد کرد. از دوران نتانیاهو تنها صحبت‌های مبهمی درباره منافع مشترک جهان سنی با اسرائیل علنی شده است. اما اکثر ناظران و تحلیلگران می‌دانند که چنین عباراتی در واقع به‌صورت رمزی به عربستان، امارات، بحرین، عمان و حتی قطر اشاره دارد. عربستان خود را خادم حرمین می‌داند و به سختی می‌تواند این خبر را به خورد مردم بدهد، به ویژه با توجه به اینکه هیچ پیشرفتی در جبهه اسرائیل و فلسطین رخ نداده است. با همه اینها روابط اقتصادی و تجاری بین اسرائیل و عربستان هم اکنون نیز بدون جدی شدن مسیر ریلی آغاز شده است.