انتخاب با قلب یا عقل؟

نیویورک تایمز

پس از برگزاری دور اول انتخابات ریاست جمهوری فرانسه فیلیپ وشتر مدیر تحقیقات اقتصادی بانک فرانسوی «ناتیسکی» در تحلیل خود در خصوص راهیابی این دو نماینده اظهار کرد: انتخاب این دو در حقیقت انتخاب دو نگرش کاملا متفاوت اقتصادی و اجتماعی است. در حال حاضر این ابهام وجود دارد که جایگاه اصلی مدنظر مردم در دنیای اقتصاد به چه‌صورت است؟ یک جایگاه سازگار با تحولات جهانی یا جایگاهی مبتنی بر قطع رابطه با دنیا و اتخاذ تصمیمات درون مرزی؟

ماکرون خواهان پیوستن به روند رشد اقتصاد جهانی و بهره‌مندی از مزایای آن است، درحالی که لوپن این فرآیند را عامل افزایش بیکاری و کسری بودجه جبران نشدنی این کشور می‌داند. او اعتقاد دارد که عامل اصلی تعطیلی برخی بنگاه‌ها و واردات کالاهای خارجی به‌جای کالاهای فرانسوی، داشتن معاهدات تجاری آزاد بیشمار با کشورهای دنیاست. او حتی اعتقاد دارد کالاهای فرانسوی نباید در کشورهای دیگر با هزینه پایین‌تر تولید شوند بلکه همگی این کالاها باید در داخل مرز کشور تولید شوند، در جامعه پیشرفته‌ای چون فرانسه چنین نظریه‌پردازی‌های سطحی، بسیار بعید است، اما به لطف پوپولیسم، ابراز آنها امکان‌پذیر است و حتی یک نماینده را تا دور دوم انتخابات بالا کشیده است.

انقلاب اقتصادی لوپن شامل بازنگری تمامی پیمان‌های تجاری است که فرانسه در آنها حضور دارد. همچنین اعمال تعرفه‌های مالیاتی سنگین بر برخی کالاهای وارداتی است. خروج او از تبادلات بین‌المللی تا حدی است که بیان کرده در انجام مبادلات خود از یورو دیگر استفاده نخواهد کرد و این فرانک فرانسه است که دوباره احیا خواهد شد. اگر نگاهی به وضعیت ونزوئلا بیندازیم شاید بتوان پیش‌بینی کرد انتهای این مسیر، فرانسه‌ای تضعیف شده در بعد اقتصادی و اجتماعی خواهد بود.

اما در طرف دیگر ماکرون خواهان حفظ تجارت آزاد فرانسه و تحکیم روابط اقتصادی با اتحادیه اروپا و سایر کشورها است. از جمله اختلاف نظرهای این دو نماینده بحث در مورد کسری بودجه فرانسه است که اهرمی برای فشار آلمان بر این کشور نیز شده است. طبق قوانین اتحادیه اروپا کسری بودجه دولت‌های عضو باید حداکثر ۳ درصد تولید ناخالص ملی باشد که این میزان برای فرانسه در سال ۲۰۱۶ بیش از ۹۸ درصد بوده است. لوپن سعی دارد با خروج از اتحادیه اروپا کشور را از شر بدهی ماهانه ۱۵ میلیارد یورویی خلاص کند، اما مرد معتدل فرانسوی عقیده دارد مضرات این عمل خیلی بیش از عواید مقطعی آن خواهد بود. او اعتقاد دارد این انضباط مالی است که باید گره گشای کسری بودجه باشد نه خروج از اتحادیه اروپا.

پر واضح است حضور لوپن در دور دوم انتخابات تنها از کانال تهییج احساسات مردمی میسر شده است، نه ارائه برنامه سیاسی و اقتصادی موثر. در میان خشم مردم فرانسه از اتفاقات تروریستی سال ۲۰۱۵، وعده جلوگیری از ورود مسلمانان به فرانسه کاملا یک طرح پوپولیستی برای اخذ آراست تا یک راهکار سیاسی مناسب. اگرچه ورود لوپن به مرحله دوم انتخابات تا حد زیادی جامعه اقتصادی و علمی این کشور را نگران کرده، اما برخی سیاسیون اعتقاد دارند همانند گذشته انتخاباتی کشور فرانسه، در مرحله دوم دیگر تحریک احساسات مردم جایی در کسب آرای عمومی نخواهد داشت.

مرحله تصمیم منطقی در انتخابات فرانسه

برخی کارشناسان سیاسی در فرانسه اعتقاد دارند خروجی نهایی سیستم دومرحله موجود در این کشور که در انتخابات پارلمانی و محلی نیز از سال ۱۹۶۲ مورد استفاده قرار می‌گیرد، جلوگیری از به قدرت رسیدن افراطیون خواهد بود. برخلاف نظر مجله گاردین، این دسته از منتقدان، احتمال پیروزی ماکرون در دور دوم را بسیار بالا می‌دانند. با بررسی سبقه سیاسی انتخابات در فرانسه متوجه می‌شویم که از سال ۱۹۵۰ تاکنون وضعیت انتخابات به این‌صورت بوده است که راند اول مخصوص زدو خورد احزاب و قدرت نمایی طرفداران احزاب مختلف است، که بیشتر مبتنی بر هیجانات حزبی مردم است. در این راند هدف مردم آشکارسازی ترجیحات سیاسی‌شان در جامعه مدنی است. اما در مرحله دوم منطق بر احساسات چیره می‌شود و معمولا رفتار مردم به سمت منطق همگرا می‌شود. ضرب‌المثل فرانسوی «ابتدا با قلبت رای بده، سپس با عقلت» دال بر این موضوع است که از دهه ۱۹۵۰ تاکنون هیچ‌یک از نمایندگان چپ افراطی یا راست افراطی راه یافته به مرحله دوم، نتوانسته‌اند پیروز نهایی انتخابات باشند.