استانداردسازی مبادلات بانکی

فاطمه ابوالحسن‌لو
کارشناس اقتصادی

سازمان بین‌المللی ایزو، یک نهاد تنظیم استانداردهای بین‌المللی و متشکل از نمایندگانی از سازمان‌های استاندارد‌های ملی کشورها است. این سازمان در 23 فوریه 1947 و به منظور بهبود و ترویج استانداردهای اقتصادی، صنعتی تاسیس شد که دفتر مرکزی آن در ژنو است و در سال 2015، در 196 کشور جهان کاربرد داشته است. استاندارد‌های ایزو 9000، استانداردهای مدیریتی هستند و مبانی مدیریت کیفیت را بیان می‌کنند. به عبارت دیگر استانداردهای ایزو 9000 راهکارهای اجرایی برای رسیدن به کیفیت مناسب محصولات و رضایت مصرف‌کننده را بیان می‌کند. اهداف اصلی سازمان ایزو در تدوین استانداردهای بین‌المللی عبارتند از:

• تسهیل تجارت بین‌المللی

• کیفیت، ایمنی و امنیت، حمایت از مشتری و حفاظت از محیط زیست

• توسعه بهینه فناوری‌ها

در کل استانداردهای ایزو باعث تغییرات مثبت برای عموم افراد می‌شوند و برای سازمان‌های تجاری، دولت‌‌ها، متخصصان و در نهایت خریداران و مصرف‌کنندگان نهایی مفید هستند. آنها معامله بین کشورها را آسان‌تر و برای دولت‌ها سلامتی و ایمنی و حفظ محیط زیست را فراهم می‌کنند و انتقال تکنولوژی را به کشورهای در حال توسعه آسان‌تر می‌کنند. شرکت‌ها رقابت‌پذیرتر شده و به بازارهای جدید دسترسی پیدا می‌کنند و مصرف‌کنندگان قدرت انتخاب بیشتر یافته و محصولات را با قیمت پایین‌تر تهیه می‌کنند و در نهایت استانداردهای بین‌المللی به همه کمک می‌کند تا از امنیت حمل و نقل، دستگاه‌ها و لوازمی که استفاده می‌کنیم مطمئن باشیم و محیط زیست خود را نیز حفظ کنیم.

مبارزه با پولشویی

پولشویی و تامین مالی تروریسم و تامین مالی در جهت گسترش سلاح‌های کشتار جمعی تهدید جدی برای امنیت و یکپارچگی سیستم مالی است. گروه ویژه اقدام مالی (FATF) یک نهاد بین دولتی است که در سال 1989 توسط وزرای کشورهای عضو آن تاسیس شده است. هدف FATF تدوین مجموعه استانداردها و اجرای موثر اقدامات قانونی، نظارتی و عملیاتی برای مبارزه با پولشویی، تامین مالی تروریسم و دیگر تهدیدات مربوط به یکپارچگی سیستم مالی بین‌المللی است. بنابراین FATF یک «نهاد سیاست‌گذاری» است که تلاش دارد تا اراده سیاسی را برای اصلاحات قانونی و نظارت ملی در زمینه‌های مذکور به ارمغان بیاورد. این گروه، یک سری از توصیه‌ها را که به‌عنوان استانداردهای بین‌المللی برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و گسترش سلاح‌های کشتار جمعی شناخته شده است ترویج می‌کند. این توصیه‌ها پایه و اساس پاسخ هماهنگ به تهدیدات یکپارچگی سیستم مالی است.

گروه FATF پیشرفت اعضای خود را در اجرای اقدامات ضروری، بررسی پولشویی و تکنیک‌های مالی تروریست‌ها و راه‌های فرار پایش می‌کند و ترویج و تصویب قوانین و اجرای اقدامات مناسب در سطح جهانی را تشویق می‌کند، این نهاد سعی در همکاری با سایر ذی‌نفعان بین‌المللی جهت شناسایی آسیب‌پذیری ملی با هدف حفاظت و جلوگیری از سوءاستفاده از سیستم بین‌المللی مالی دارد. استانداردهای FATF برای تقویت پادمان جهانی و حفاظت بیشتر از یکپارچگی سیستم مالی سعی در ارائه ابزار قوی‌تر به دولت‌ها برای اقدام علیه جرائم مالی کرده است؛ بنابراین در استانداردهای خود تجدید نظر نمود که این تجدید نظر با استفاده از شفافیت مالی حوزه‌های جدید از جمله فساد مالی و فرار مالیاتی را نیز پوشش می‌دهد.

هدف از تجدید نظر در استانداردها:

- تقویت الزامات در مناطق پرریسک یا تقویت اجرا و پیاده‌سازی در حوزه‌هایی همانند سلاح‌های کشتار جمعی و شفافیت سختگیری در فساد مالی.

- انعطاف در الزامات مناطق کم ریسک.

- رویکرد ریسک محور- رویکرد مبتنی بر ریسک به موسسات مالی و سایر بخش‌های تعیین شده اجازه می‌دهد تا از منابع خود برای مناطق پرریسک استفاده کنند.

نتیجه‌گیری

در ابتدای زمان پیاده‌سازی استاندارد‌های ایزو 9000 همواره مدیران ارشد سازمان نگران افشای اطلاعات محرمانه بابت ساخت محصول، فرمولاسیون، نحوه محاسبات یا سایر اطلاعات مختص هر شرکت بوده‌اند اما به مرور و با آشنایی بیشتر با این استانداردها مشخص شد که مهم‌ترین خروجی پیاده‌سازی ایزو نگرش فرآیندی به امور سازمان است تا با اعمال بهتر مدیریت، اثربخشی اقدامات و سیستم بهتر سنجیده شود و در استاندارد ایزو، مستندسازی اصل اساسی است و شرکت‌ها باید سیستم کنترل مستندات داشته باشند. بنابراین با نگاهی نو به استانداردهای گروه FATF و بررسی 40 توصیه جهت مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم مشخص می‌شود که اساس این استاندارد نگاه ریسک محور بر فعالیت‌های مالی، مستندسازی و داشتن اقدامات مناسب در مقابل جرائم مالی و پولشویی است و این نهاد به‌دنبال افشای اطلاعات محرمانه کشورها و نهادهای مالی نیست. در نتیجه استانداردهای بین‌المللی، ستون فقرات جامعه ما هستند و باعث حصول اطمینان از ایمنی و کیفیت محصولات و خدمات، تسهیل تجارت بین‌المللی و بهبود محیطی که در آن زندگی می‌کنیم، می‌شوند. انطباق با استانداردهای بین‌المللی کمک می‌کند تا همه ذی‌نفعان اطمینان حاصل کنند که محصولات، سیستم‌ها و سازمان‌ها امن و قابل اعتماد و مناسب هستند.