بحران تضادهای نژادی

یورونیوز

سال ۲۰۰۸ با ورود باراک اوباما به کاخ سفید به‌عنوان اولین رئیس‌جمهوری سیاه‌پوست ایالات‌متحده آمریکا، موجی از امید این کشور را فرا گرفت. او که با شعار «ما می‌توانیم» وارد کارزار انتخاباتی شده بود، در سال ۲۰۱۲ برای دومین‌بار نیز به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا انتخاب شد. اوباما در سیاست داخلی خود موفقیت‌های چشمگیر و گاه نیز بحث‌برانگیز داشت. از جمله آنها می‌توان به «بیمه درمانی اوباما» و اصلاح سیستم بهداشت یاد کرد. طرح آقای اوباما این بود که تمام مردم آمریکا بتوانند تحت‌پوشش بیمه درمانی قرار بگیرند.پیش از این نیز رئیس‌جمهورهای سابق این کشور در این مورد تلاش کرده بودند، اما موفقیت چندانی نداشتند. طرح آقای اوباما گرچه با ایده‌آل او تفاوت‌هایی داشت، اما به بهبود اوضاع بیمه درمانی بسیار کمک کرد. باراک اوباما در دوران بحران اقتصادی، سکان دولت آمریکا را در دست گرفت. هواداران اوباما یقین داشتند که اولین رئیس‌جمهوری سیاهپوست آمریکا، وضع به‌جا مانده از هشت سال ریاست جمهوری جرج دبلیو بوش را عوض خواهد کرد، ولی در عین چشیدن لذت پیروزی، اوباما می‌دانست که کشور در آستانه فروپاشی اقتصادی است. او در دو دوره ریاست جمهوری خود توانست بهبود چشمگیری در اقتصاد این کشور ایجاد کند. احیای خودروسازی و کم‌کردن نرخ بیکاری از ۱۱ درصد به ۵ درصد، از جمله موفقیت‌های اقتصادی دولت آقای اوباما بوده است.

در کنار این مساله باید به این موضوع نیز اشاره کرد که پس از پایان یافتن رکود، در هشت سال گذشته حدود ۱۲ میلیون شغل جدید در آمریکا به‌وجود آمده است که در آخرین سخنرانی باراک اوباما در جامه رئیس‌جمهوری آمریکا نیز به این مساله پرداخته شد. او در مورد نرخ بیکاری و بیمه سلامت اجتماعی در آمریکا گفت: «نرخ بیکاری به پایین‌ترین میزان خود طی ۱۰ سال گذشته رسیده است تعداد افرادی که از خدمات بیمه بهره‌مند نیستند، هیچ زمانی به اندازه امروز پایین نبوده است. آهنگ افزایش هزینه‌های تامین‌اجتماعی به پایین‌ترین میزان خود طی پنجاه سال گذشته رسیده و اگر کسی بتواند طرح بهتری نسبت به طرحی که ما برای بهبود کیفیت نظام سلامت اجرا کردیم، ارائه کند که افراد بیشتری را با هزینه کمتر تحت پوشش قرار دهد من از آن حمایت خواهم کرد.»در مورد مهم‌ترین شکست‌های دولت باراک اوباما در عرصه داخلی می‌توان از نابرابری نژادی و خشونت علیه سیاه‌پوستان یاد کرد. این موضوع باعث نا امیدی بسیاری از سیاه‌پوستان آمریکا شد. اعتراضات شهر فرگوسن در پایان سال ۲۰۱۴ که با خشونت زیادی همراه بود، نمونه بارز این نارضایتی‌ها به حساب می‌آید.

هشت سال پیش وقتی اوباما به‌عنوان اولین رئیس‌جمهوری سیاه‌پوست پا به کاخ سفید گذاشت. بسیاری این پیروری را نقطه عطفی در مسائل مربوط به تبعیض نژادی دانستند؛ اکنون با گذشت هشت سال، رهبران سیاه‌پوست به این مساله اشاره می‌کنند که میراث اوباما در این زمینه تا حدود زیادی مبهم و پیچیده است؛ موید این مساله می‌تواند خشونت‌ها و تیراندازی نیروهای پلیس به شهروندان سیاه‌پوست باشد که در بیشتر موارد پرونده‌ها با تبرئه نیروهای عمدتا سفیدپوست پلیس به پایان رسید. کورنل‌وست، فیلسوف و فعال اجتماعی سرشناس سیاه‌پوست آمریکایی که اوایل حامی اوباما و هم اکنون یکی از منتقدان اصلی او به شمار می‌رود، در این زمینه می‌گوید: «داشتن یک رئیس‌جمهوری، دو دادستان کل و یک وزیر امنیت داخلی سیاه‌پوست هرگز منجر به کاهش خشونت‌های مرگبار علیه این اقلیت در جامعه آمریکا نشد. آنچه این تبعیض را بیشتر آشکار می‌کند این است که تاکنون هیچ نیروی پلیسی به جرم کشتن شهروندان غیرمسلح سیاه‌پوست به زندان نیفتاده است».

کارنامه سیاست خارجی دولت آقای اوباما نیز شامل دستاوردها و شکست‌هایی است. یک سال پس از پیروزی در انتخابات، باراک اوباما موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد. انتخاب او به‌عنوان برنده صلح نوبل بحث‌های مختلفی را ایجاد کرد. اما به نظر می‌رسید که این انتخاب به او در راه برقراری روابط صلح آمیز کمک خواهد کرد.توافق هسته‌ای ایران از جمله اتفاقات تاریخ ساز در سیاست خارجی دولت آقای اوباما بود. پس از دستیابی به توافق جامع هسته‌ای کشورهای ۱+۵ با ایران در ماه ژوئیه ۲۰۱۵، باراک اوباما این توافق را دستاورد بزرگی برای آمریکا و شرکای سیاسی این کشور برشمرد. موفقیت بعدی سیاست خارجی دولت او از سرگیری روابط ایالات‌متحده با کوبا، پس از دهه‌ها خصومت و دشمنی میان واشنگتن و هاوانا بود. این موضوع یکی از هدف‌های باراک اوباما در سیاست خارجی به‌حساب می‌آمد.

پس از نیم قرن دشمنی میان دو کشور، با ملاقات دو رئیس‌جمهوری، سفارتخانه‌ها در واشنگتن و هاوانا بازگشایی شدند و روابط دو کشور دوباره آغاز شد. سال ۲۰۱۱ یک اتفاق نمادین در سیاست خارجی آمریکا رخ داد؛ عملیات قتل اسامه بن لادن رهبر گروه القاعده، عامل حملات ۱۱ سپتامبر در آمریکا. این رویداد با اینکه یک پیروزی نمادین برای رئیس‌جمهوری آمریکا بود اما در عرصه مبارزه با تروریسم جهانی یا حل کردن تنش‌ها در خاورمیانه نقش موثری ایفا نکرد. موضوع دیگر خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق و افغانستان بود. نیروهای نظامی ایالات متحده، در سال ۲۰۱۱ از عراق و در سال ۲۰۱۳ از افغانستان خارج شدند. البته با وجود موفقیت طرح خروج، چندی بعد عراق دچار جنگ داخلی شد و کشور همسایه آن سوریه نیز با شکل‌گیری دولت اسلامی موسوم به داعش در درگیری‌های داخلی غرق شد. شکل‌گیری ائتلاف برای مبارزه با داعش به رهبری آمریکا نیز چندان موفق نبود و دولت باراک اوباما نتوانست درگیری‌های سوریه را متوقف کند. حضور روسیه در صحنه درگیری‌های سوریه هم باعث شد که تا آخرین روزهای ریاست جمهوری، نگرانی اوباما از عادی‌سازی روابط با این رقیب دیرینه همچنان پابرجا باقی بماند. مدت زیادی به پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما باقی نمانده است. باید پرسید که آیا دستاوردها و شکست‌های رئیس‌جمهوری آمریکا در عرصه داخلی و سیاست خارجی چهره‌ای متفاوت از ایالات متحده ساخت؟