بازگشت اوپک به روزهای اوج؟
بلومبرگ
در ماه ژانویه، اتحادیه اروپا، سازمان ملل و آمریکا برخی از تحریم‌ها علیه ایران را لغو کردند و در مقابل ایران هم موافقت کرد برنامه هسته‌ای خود را محدود سازد. لغو تحریم‌ها به ایران اجازه داد تا با افزایش تولید نفت خود مجدد سهم خود از بازار نفت را افزایش دهد. حالا اوپک تردیدها را کنار زده و با پذیرش کاهش تولید باعث شد تا قیمت‌ها تا ۵۳ دلار در هر بشکه افزایش یابد. توافق کشورها به‌ویژه ایران، عراق و عربستان و فراتر از آن همکاری روسیه، موجب تاثیرگذاری سریع توافق بر بازار انرژی شده است.
بلومبرگ
در ماه ژانویه، اتحادیه اروپا، سازمان ملل و آمریکا برخی از تحریم‌ها علیه ایران را لغو کردند و در مقابل ایران هم موافقت کرد برنامه هسته‌ای خود را محدود سازد. لغو تحریم‌ها به ایران اجازه داد تا با افزایش تولید نفت خود مجدد سهم خود از بازار نفت را افزایش دهد. حالا اوپک تردیدها را کنار زده و با پذیرش کاهش تولید باعث شد تا قیمت‌ها تا ۵۳ دلار در هر بشکه افزایش یابد. توافق کشورها به‌ویژه ایران، عراق و عربستان و فراتر از آن همکاری روسیه، موجب تاثیرگذاری سریع توافق بر بازار انرژی شده است. موضوعی که شاید چند ماه پیش یا حتی هفته گذشته قابل تصور نبود.
گام نخست در نشست الجزایر
وزیران نفت کشورهای عضو در ماه سپتامبر توافق کردند که میزان تولید نفت خام خود را به ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه یا ۳۳ میلیون بشکه در روز کاهش دهند. کارشناسان احتمال دستیابی به چنین توافقی را بسیار پایین ارزیابی می‌کردند. صحبت بر سر کاهش ۸۰۰ هزار بشکه در روز بود. میزان تولید نفت خام کشورهای عضو اوپک در ماه اکتبر ۳۳ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه بود. از سوی دیگر عراق نیز که پیش از این مخالف کاهش تولید نفت خام خود بوده، در نشست الجزایر آمادگی خود را برای پذیرش کاهش میزان تولید نفت اعلام کرد. چند هفته پس از توافق اعضای اوپک برخلاف تصمیم نشست الجزایر برای کاهش سقف تولید نفت و افزایش اندکی در قیمت جهانی نفت، تشدید اختلاف اعضای اوپک باردیگر چشم‌انداز بهبود قیمت را مبهم کرد. کشورهای عضو در ماه سپتامبر تولید خود را افزایش دادند و تولید نفت خام هر بار از نو رکوردشکنی می‌کرد.
یکی از دلایل اصلی آنکه کشورهای تولیدکننده نفت خام ظرف دو سال گذشته در زمینه کاهش میزان تولید نفت خود به توافق نرسیده‌اند، رقابت با تولیدکنندگان جدید نفت و به‌ویژه با آمریکا بوده است. آنها به خوبی می‌دانستند که تنها نفت ارزان می‌تواند رقیب را از صحنه خارج کند. بدیهی است که بخش اعظم درآمد دولتی کشورهای عضو اوپک وابسته به تولید و صدور نفت خام است. به‌عنوان نمونه ایران اعتقاد دارد که می‌تواند پس از پایان تحریم‌ها، مجددا به اقتصاد خود رونق ببخشد. عراق نیز به بهبود وضعیت اقتصادی خود از طریق عواید ارزی ناشی از صدور نفت امید داشت. از جانب دیگر، روسیه نیز که درگیر تحریم‌های ناشی از مناقشه اوکراین است، نمی‌توانست از درآمدهای نفتی خود چشم‌پوشی کند، حتی تامین بودجه کشور ثروتمندی مثل عربستان در اثر کاهش بهای نفت و درآمدهای نفتی به دشواری افتاده است.
رویکرد عربستان سعودی
بیش از ۸۰ درصد درآمد عربستان از محل تولید و صدور نفت خام تامین می‌شود. برخی از کارشناسان معتقدند که عربستان سعودی برای رقابت با تولید نفت شیل آمریکا اقدام به افزایش تولید نفت کرده است. بدیهی است که هزینه تولید نفت به شیوه حفاری افقی بیش از فوران نفت از برخی از حوزه‌های نفتی کشورهای عضو اوپک است و در صورت ارزان‌شدن بهای این کالا، استفاده از شیوه فرکینگ برای آمریکا مقرون به صرفه نخواهد بود. آنها اعتقاد داشتند که ایران باید تولید خود را کاهش دهد و تهدید کردند که اگر رقیبش ایران، تولید نفت خود را محدود نکند، آنها تولید خود را به سطح ۱۱ یا حتی ۱۲ میلیون بشکه در روز می‌رسانند.
بازهم، وین
پس از هفته‌ها گفت وگوی جدی و سخت، دسته‌بندی‌ها میان تولیدکنندگان بزرگ اوپک به افزایش قدرت ایران در میان اعضای برتر این سازمان منجر و به ایران اجازه داده شد تولید خود را تا سطح ۸/ ۳ میلیون بشکه در روز افزایش دهد. این برای کشوری که به دنبال بهبود جایگاهش پس از برداشته شدن تحریم‌ها است، یک پیروزی به‌شمار می‌رود زیرا پیش از این عربستان سعودی به چنین گزینه‌ای رضایت نمی‌داد. تحولات اخیر را باید پیروزی ایران تفسیر کرد و پذیرفت که قدرت ریاض در برابر ایران و عراق رو به کاهش است. عربستان تاکنون کاهش و سپس توقف تولید همه کشورها را می‌خواست. البته قرار بر این شد تا عراق هم برخلاف خواسته‌اش از تولید نفت بکاهد اما اکنون افزایش تولید ایران پذیرفته شده است. با اعلام خبر کاهش تولید اوپک، قیمت نفت شاهد افزایش ۶/ ۷درصدی بود. از سویی عربستان پذیرفته است که ایران، به‌عنوان موردی خاص، بتواند تولید خود را تا ۸/ ۳ میلیون بشکه در روز افزایش دهد. همچنین آن‌طور که گفته شده است، این توافق شامل کاهش حدود ۶۰۰ هزار بشکه نفت در روز از سوی کشورهای غیر عضو اوپک است.
سناریوهای پیش‌رو
با توجه به شرایط کنونی سود بیشتر به همکاری واقعی تمامی اعضای توافق بستگی دارد؛ چیزی که اوپک و روسیه به‌طور تاریخی با آن مشکل داشته‌اند. با این وجود اگر تولیدکنندگان حتی نیمی از میزان متعهد شده را کاهش دهند، آنها راه طولانی را برای تخلیه مازاد نفتی که فشار زیادی را روی قیمت نفت ایجاد کرده، دارند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اخیرا پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت برای عرضه نفت، تقاضا و موجودی تغییرات جهانی منتشر کرده که از میزان موجودی نفت کشورهای OECD - با توجه به اینکه بیشترین ظرفیت ذخیره‌سازی در آن کشورها وجود دارد- به‌عنوان یک پروکسی برای کل جهان استفاده کرده‌ایم. آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌داد میزان ذخایر کشورهای OECD در سه ماه اول ۲۰۱۷ قبل از شروع روند نزولی به حداکثر خود می‌رسد به‌طوری که تا ۶۷ روز ذخایر نفت وجود خواهد داشت اما حالا با توافقی که کشورهای عضو اوپک در روز چهارشنبه برای کاهش تولید نفت داشتند، همه‌چیز تغییر قابل‌توجهی پیدا کرد؛ اگر اوپک و شرکایش حتی نیمی از میزان متعهد شده را کاهش دهند، ذخایر نفتی OECD و به‌تبع آن کل جهان به سرعت رو به کاهش می‌گذارد.
در صورت تحقق کامل هدف تعیین‌شده، موجودی نفت کشورهای OECD در فصل اول ۲۰۱۷ تنها تا ۵۶ روز نیازها را تامین می‌کند و تحقق نیمی از هدف تعیین شده پوشش تقاضا را به ۶۰ روز می‌رساند. این امر به معنای آن است که باید در ماه‌های آینده منتظر افزایش قیمت نفت یا در بهترین حالت تثبیت آن در کانال ۵۰ دلاری باشیم و این برای اوپک به معنی آن است که نه‌تنها باید به توافق حاصل‌شده پایبند بماند که باید پس از اتمام زمان ۶ ماهه ادامه بدهد. اعضای اوپک در ماه مه سال آتی مجددا جلسه‌ای را برای میزان تولید آینده برگزار می‌کنند. اما در این میان یک نکته کلیدی وجود دارد. حمایت این‌گونه از افزایش قیمت فرصت جدیدی برای ایالات‌متحده جهت اکتشاف و تولید بیشتر نفت شیل و افزایش بودجه لازم برای حفاری‌های بیشتر و توسعه میدان‌های نفتی جدید ایجاد می‌کند که از این طریق می‌تواند شکاف ناشی از کاهش تولید عربستان، روسیه و سایر اعضای اوپک را جبران کند.
ارسال نظر